Zgodnie z przepisem art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy o drogach publicznych korzystający z dróg publicznych są obowiązani do ponoszenia opłat za parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania. Ustanowienie strefy oraz ustalenie i pobieranie opłat za parkowanie ustawodawca przekazał organom samorządu gminnego. Strefę płatnego parkowania ustanawia rada gminy (miasta) na wniosek organu wykonawczego (art. 13b ust. 2 i 3 ustawy o drogach publicznych ).
Opłatę za parkowanie w strefie pobiera się za parkowanie pojazdów samochodowych, w wyznaczonym miejscu, w określone dni robocze, w określonych godzinach lub całodobowo (art. 13b ust. 1 ustawy o drogach publicznych ). Rada gminy (rada), ustalając strefę płatnego parkowania:
1) ustala wysokość stawek opłaty, z tym że opłata za pierwszą godzinę parkowania pojazdu samochodowego nie może przekraczać 3 zł;
2) może wprowadzić opłaty abonamentowe lub zryczałtowane oraz zerową stawkę opłaty dla niektórych użytkowników drogi;
3) określa sposób pobierania opłaty (art. 13b ust. 4 ustawy o drogach publicznych ).
Za nieuiszczenie opłat, pobiera się opłatę dodatkową (art. 13f ust. 1 ustawy o drogach publicznych ). Rada gminy (rada) określa wysokość opłaty dodatkowej oraz sposób jej pobierania, a jej wysokość nie może przekroczyć 50 zł (art. 13f ust. 2 ustawy o drogach publicznych ).
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim rozpoznawał sprawę ze skargi wojewody na uchwałę rady gminy w sprawie ustalenia strefy płatnego parkowania i wysokości stawek opłat za parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych w tej strefie w zakresie przepisów dotyczących pobierania opłat. Wyrok tego sądu z dnia 22 kwietnia 2009 r., sygn. II SA/Go 88/09, LEX nr 533201, zasługuje na uwagę.
Sąd doszedł do wniosku, że redakcja przepisu art. 13b ust. 4 pkt 3 w związku z art. 13f ust. 1 ustawy o drogach publicznych wytycza jednoznacznie granice ustawowego upoważnienia rady (gminy) miasta do reglamentacji w drodze aktu prawa miejscowego kwestii należnych opłat dodatkowych za parkowanie w strefie płatnego parkowania. Ustawodawca jednoznacznie ustalił zakres kompetencji rady upoważniając ją do ustalenia sposobu poboru opłaty za postój pojazdu w strefie płatnego parkowania oraz wprowadzenia opłaty za nieopłacony postój. Opłatę dodatkową pobiera się wyłącznie za nieuiszczenie opłat o jakich mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy o drogach publicznych , zatem za parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania. Przepis art. 13 ust. 2 ustawy o drogach publicznych przyznaje radzie gminy (miasta) legitymację wyłącznie do ustalenia wysokości opłat dodatkowych za nieuiszczenie należności parkingowej. W zawartych w ustawie kompetencjach brak zatem upoważnienia dla rady do pobierania innych opłat dodatkowych, w szczególności za nieumieszczenie dowodu opłaty w sposób określony w zaskarżonej uchwale rady gminy, tj. za przednią szybą na desce rozdzielczej wewnątrz pojazdu samochodowego, w sposób niebudzący jakichkolwiek wątpliwości, co do ważności tego dowodu.
Dokonując wykładni zwrotu „sposób pobierania opłaty” (art. 13b ust. 4 pkt 3 ustawy o drogach publicznych ) sąd wyjaśnił, że zgodnie z powszechnie przyjętym znaczeniem słowa "sposób", przyjmuje się określony tryb postępowania, formę wykonania pewnych czynności lub też to, co umożliwia osiągnięcie lub wykonanie czegoś. W przypadku "sposobu pobierania opłat" w strefie płatnego parkowania oznacza to określony tryb postępowania pozwalający na osiągnięcie celu, jakim jest uiszczenie przez parkującego należnej opłaty za postój w strefie. Niewątpliwie chodzi tu zatem o uregulowanie takich czynności, jak techniczna i organizacyjna metoda uiszczenia opłaty czy sposób potwierdzenia faktu uiszczenia opłaty, tj. wydanie parkującemu stosownego potwierdzenia w tym zakresie. W odniesieniu do opłaty dodatkowej, chodzi natomiast o ustalenie powstania obowiązku jego uiszczenia, a także procedurę weryfikacji w tym zakresie czy też właściwy podmiot do jej odbioru. Ustawodawca zdefiniował obowiązek uiszczenia opłaty dodatkowej, wiążąc go ze stanem faktycznym polegającym na nieuiszczeniu opłaty za parkowanie w strefie.
Sąd nie zgodził się ze stanowiskiem, że w tym zakresie obowiązywania ustawy mieści się określenie dodatkowej formy obciążenia adresatów przepisów uchwały rady, przez ustanowienie "opłaty dodatkowej" z tytułu nieumieszczenia w sposób prawidłowy potwierdzenia uiszczenia opłaty. Znamienne dla oznaczenia charakteru tego świadczenia jest jego sklasyfikowanie w zaskarżonej uchwale rady gminy w tej samej kategorii, mianowicie jako opłaty dodatkowej, tak samo jak opłaty wynikające z art. 13f ust. 1 ustawy o drogach publicznych . Nie można zakwalifikować takich przepisów uchwały do kategorii przepisów o charakterze jedynie dyscyplinującym. Wprowadzają one bowiem realne obciążenie finansowe, które sam uchwałodawca zakwalifikował jako opłatę dodatkową, taką samą jako należy uiścić z tytułu nieopłaconego postoju.
Pełna treść wyroku WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 22 kwietnia 2009 r., sygn. II SA/Go 88/09 pobrana została z Systemu Informacji Prawnej LEX (nr 533201).
Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.)