Na pakiet odpadowy składają się dwie nowele - o odpadach oraz o Inspekcji Ochrony Środowiska. Senatorowie poparli kilkanaście poprawek do obu ustaw. Głównie porządkujących i doprecyzowujących. Dwie najważniejsze, merytoryczne poprawki zgłoszono do nowelizacji ustawy o odpadach.

 Pierwsza z proponowanych przez Senat poprawek pozwala na prowadzenie działalności związanej z gospodarką odpadową również na terenie, gdzie decyzja o warunkach zabudowy - tzw. WZ-tka - nie jest wymagana. Ten problem przewijał się podczas prac nad nowelizacją zarówno w Sejmie, jak i w Senacie. Przedsiębiorcy wskazywali, że tylko nieznaczna część Polski jest objęta planami zagospodarowania przestrzennego, co eliminowałoby w praktyce ich działalność. Ten problem zauważony został również przez resort środowiska, który deklarował, że zarekomenduje odpowiednie zmiany.

Druga poprawka do noweli ustawy o odpadach pozwali na magazynowanie do 3 lat (pierwotnie był to rok) niezanieczyszczonej ziemi, która wydobywana jest w trakcie robót budowlanych i potem wykorzystywana do budowy tzw. obiektów liniowych, np. dróg.

Przeciw porzucaniu odpadów i pożarom wysypisk

Zmieniona ustawa o odpadach ma zapobiec porzucaniu odpadów przez podmioty nimi gospodarujące, a także pożarom miejsc magazynowania lub składowania odpadów oraz gospodarowaniu nimi przez osoby nie będące w stanie zabezpieczyć się finansowo np. przed upadłością czy niewłaściwą ochroną przeciwpożarową. Zmiany przewidują m.in. wprowadzenie gwarancji finansowych dla podmiotów prowadzących gospodarowanie odpadami w zakresie zbierania, magazynowania i przetwarzania odpadów. Według informacji resortu środowiska zmiana ta dotknęłaby ok. 15 tys. podmiotów.

Wysypisko na legalnym terenie

Wprowadzony zostaje nowy przepis nakazujący posiadanie na własność terenu, na którym będzie prowadzona gospodarka odpadami. Ma to na celu m.in. bardziej efektywne egzekwowanie przepisów o przywróceniu terenu do stanu zapewniającego właściwy poziom ochrony środowiska. Pośrednio ma to również spowodować ograniczenie liczby przypadków porzucania odpadów.

Nowela ogranicza dopuszczalny okres magazynowania odpadów z 3 lat do roku w celu eliminacji przypadków nieuczciwych działań, kiedy to firma przechowująca odpady przechowuje je przez krótszy czas, a jego część poświęca na zlikwidowanie spółki, by uniknąć odpowiedzialności za usunięcie odpadów. Wprowadza obowiązek prowadzenia wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania odpadów, co ułatwi nadzór nad działalnością w zakresie gospodarowania odpadami, a w przypadku pożaru pomoże ustalić przyczynę i ewentualnych sprawców.

Restrykcje wobec nieuczciwych

Ustawa wprowadza też nowe podstawy odmowy wydania przez organ właściwy decyzji na gospodarowanie odpadami w przypadku stwierdzenia naruszeń przepisów dot. gospodarki odpadami przez podmiot wnioskujący – tzw. „wilczy bilet”.  Przesłanka ta dotyczy osób fizycznych, które zostały skazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo przeciwko środowisku.

W ustawie o odpadach zaproponowano przepisy umożliwiające wstrzymanie przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska działalności w przypadku stwierdzenia w trakcie kolejnych kontroli takich samych naruszeń, czyli  tzw. recydywy. Chodzi o przypadki, kiedy ktoś prowadzi działalność polegającą na zagospodarowaniu odpadów z naruszeniem warunków posiadanych decyzji, bądź ich nie ma.

Więcej uprawnień dla inspekcji

Druga ustawa pakietu odpadowego, czyli nowela ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska (IOŚ) znacznie wzmocni kompetencje i uprawniania tej służby. Zgodnie z nowymi przepisami, inspektorzy będą ścigać przestępstwa przeciwko środowisku. Będą też mogli wnosić akty oskarżenia.

Inspektorzy - po zmianie przepisów - będą mogli także: prowadzić kontrole o każdej porze dnia i nocy; niezapowiedzianie kontrolować składowiska, czy firmy odpadowe; w swojej pracy będą mogli korzystać z dronów, ustalać tożsamość, współpracować z policją bądź innymi służbami.

IOŚ będzie też upoważniona do wydawania decyzji nakazujących natychmiastowe wstrzymanie pracy jakiejś instalacji.