MŚ podkreśla, że za dużymi oczekiwaniami społecznymi nie idzie troska zakładów o eliminowanie uciążliwych odorów. Proponowany system stworzy regulacje wymuszające odpowiednie działania, których zakres będzie ustalony w drodze negocjacji i które będą prowadzić do redukcji uciążliwych zapachów bez konieczności rygorystycznego zamykania zakładów.

Proponowane rozwiązania poprzez ocenę jakości zapachowej powietrza oraz zobowiązania do ograniczania uciążliwości powinny doprowadzić do poprawy warunków życia i rozwoju gospodarczego na danym obszarze. Wyniki oceny uciążliwości zapachowej będą stanowić podstawę do planowania, a następnie podejmowania działań koniecznych dla obniżenia poziomu zanieczyszczenia powietrza.

Projektowana ustawa będzie dotyczyła podmiotów prowadzących działalność mogącą powodować (powodującą) uwalnianie substancji uciążliwych zapachowo. Podmiotami tymi będą:
1. przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) , a także osoby prowadzące działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych, chowu lub hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego oraz osoby wykonujące zawód medyczny w ramach indywidualnej praktyki lub indywidualnej specjalistycznej praktyki, 2. jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej , 3. osoby fizyczne niebędące podmiotami, o którym mowa w pkt. 1, korzystające ze środowiska w zakresie, w jakim korzystanie ze środowiska wymaga pozwolenia, 4. przedsiębiorcy, jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcą, osoby fizyczne korzystające ze środowiska w sposób powszechny lub zwykły.

Katalog rodzajów działalności mogących powodować (powodujących) uwalnianie substancji uciążliwych zapachowo będzie obejmować produkcję rolną, w tym szczególnie zwierzęca, (istotne znaczenie będą miały głównie duże fermy produkcyjne, zlokalizowane w niedalekiej odległości od zabudowań), przemysł spożywczy (głównie te sektory, które wykorzystują, lub w przypadku których produktem ubocznym są aromatyczne związki, w szczególności przemysł browarniczy, spirytusowy, gorzelnie, produkcja octu, produkcja olejów roślinnych), przemysł chemiczny (w tym szczególnie synteza organiczna, produkcja kosmetyków, barwników, lakierów, rozpuszczalników), zagospodarowanie odpadów (w tym szczególnie kompostowanie i spalanie odpadów), przemysł paszowy (w tym także utylizacja odpadów zwierzęcych) i oczyszczalnie ścieków.

Projektowana ustawa będzie oddziaływać także na administrację samorządową szczebla gminnego, powiatowego i wojewódzkiego, która będzie wdrażać regulacje w zakresie identyfikowania i rozwiązywania problemów poprzez ocenę skarg na istniejące uciążliwości odorowe i wydawanie decyzji administracyjnych dotyczących wprowadzenia odpowiednich rozwiązań zarówno dla istniejących, jak również dla nowych obiektów poprzez proponowanie sposobu przeciwdziałania powstawaniu takich uciążliwości.

Ustawa określi także zadania dla Inspekcji Ochrony Środowiska w zakresie zasięgania przez jednostki samorządu terytorialnego opinii przed wydaniem decyzji zawierających propozycje działań eliminujących lub przeciwdziałających złowonnym uciążliwościom zapachowym, prowadzenia pomiarów uciążliwości zapachowej, kontroli działań naprawczych w zakresie ograniczania uciążliwości zapachowej, określonych decyzjami odpowiednich organów. Ponadto, zostanie wskazana ścieżka egzekwowania wykonania tych działań z możliwością nakładania stosownych kar stanowiących instrument przymusu w przypadku zaniechania ich realizacji.

Przewiduje się, że w przypadku wystąpienia uciążliwości zapachowej możliwe byłoby zainicjowanie postępowania w sprawie ograniczenia lub eliminacji uciążliwości zapachowej (z urzędu lub na wniosek złożony przez sołtysa lub co najmniej 10% mieszkańców sołectwa).

Postępowanie w sprawie uciążliwości zapachowej powodowanej powszechnym lub zwykłym korzystaniem ze środowiska będzie prowadził wójt (burmistrz, prezydent), natomiast w zakresie innym niż powszechne lub zwykłe korzystanie ze środowiska, będzie ono prowadzone przez organ właściwy do wydania pozwolenia na wprowadzanie substancji lub energii do środowiska, o którym mowa w Prawie ochrony środowiska .

W trakcie postępowania właściwy organ przeprowadzi wizję lokalną z udziałem wszystkich zainteresowanych i ekspertów dla przesądzenia o konieczności wykonania oceny zapachowej powietrza przez grupę pomiarową - niezależny podmiot.

Jeżeli w wyniku przeprowadzenia oceny jakości zapachowej powietrza stwierdzone zostałoby występowanie uciążliwości zapachowej, właściwy organ wyda decyzję, w której ustali działania, jakie mają być podjęte dla eliminacji lub ograniczenia ww. uciążliwości, biorąc pod uwagę wnioski i dowody przedstawione przez podmiot prowadzący działalność powodującą tą uciążliwość, uwzględniając warunki techniczne, ekonomiczne oraz interes społeczny. Przed wydaniem decyzji organ zasięgałby opinii wojewódzkiej inspekcji ochrony środowiska w zakresie działań, jakie mają być podjęte dla eliminacji lub ograniczenia uciążliwości zapachowych.

Decyzja o której mowa powyżej, będzie zobowiązywać podmiot odpowiedzialny za emisje do podjęcia działań mających na celu eliminację lub ograniczenie uciążliwości zapachowej, w szczególności do:
1. zmiany procedur postępowania z materiałami i substancjami wonnymi, 2. zmiany procesu produkcyjnego poprzez zastosowanie w cyklu produkcyjnym substancji i materiałów o mniejszej uciążliwości zapachowej, 3. hermetyzacji procesu poprzez np. budowanie hermetycznych linii produkcyjnych lub ich fragmentów (kabiny lakiernicze), hermetyzacji pomieszczeń produkcyjnych, 4. stosowania urządzeń eliminujących odory (filtry, płuczki, katalizatory, techniki plazmowe, sorbenty), 5. dezodoryzacji, 6. zastosowanie najlepszych dostępnych technik w rozumieniu ustawy - Prawo ochrony środowiska.

W celu zwiększenia stopnia wykonania ww. decyzji wprowadzone zostaną dodatkowe bodźce ekonomiczne w postaci możliwości nakładania kar administracyjnych na podmiot nie wykonujący decyzji.

W przypadku podmiotów, które posiadają pozwolenia na emisje gazów albo pozwolenia zintegrowane poza mechanizmem finansowym wprowadzone będą dodatkowe instrumenty prawne. W przypadku, gdy działania zrealizowane w ramach programu naprawczego nie przyniosą oczekiwanych efektów, dla źródła w drodze decyzji administracyjnej ustalano by wartości dopuszczalne stężeń dla zidentyfikowanych substancji, wobec których miałyby zastosowanie procedury przewidziane dla kontroli gazowych zanieczyszczeń powietrza prowadzone przez Inspekcję Ochrony Środowiska. Brak poprawy zapachowej jakości powietrza mimo realizacji ww. decyzji spowoduje konieczność ustalenia w pozwoleniu dopuszczalnych wartości emisji substancji złowonnych.

Ponadto zakłada się, że ustawa powinna dopuszczać możliwość prowadzenia postępowań dotyczących nowobudowanych obiektów o emisji zorganizowanej.

Jeżeli podmiot korzystający ze środowiska nie dostosuje (w terminie określonym w decyzji administracyjnej) prowadzonej działalności do sposobu postępowania zmierzającego do wyeliminowania albo ograniczenia uciążliwości zapachowej wskazanego w powyższych decyzjach, poniesie karę administracyjną z tytułu niewykonania decyzji.

Wysokość ww. kary za każdy dzień zwłoki w dostosowaniu prowadzonej działalności do sposobu postępowania zmierzającego do wyeliminowania albo ograniczenia uciążliwości zapachowej wskazanego w decyzji powinien wynosić:
1. w przypadku podmiotu, którego powszechne albo zwykłe korzystanie ze środowiska powoduje uciążliwość zapachową – 50 zł, 2. w przypadku podmiotu prowadzącego działalność powodującą uciążliwość zapachową, w ramach innego niż powszechne lub zwykłe korzystanie ze środowiska:
a) podmiot prowadzący małe przedsiębiorstwo lub mikroprzedsiębiorstwo – 500 zł,
b) pozostałe podmioty – 1000 zł.

Przewiduje się, że ustawa wejdzie w życie po upływie 2 lat od dnia jej opublikowania. Tak długie vacatio legis jest potrzebne do przygotowania podmiotów emitujących substancje uciążliwe zapachowo, jak i dla organów, które mają prowadzić postępowania z tego zakresu.


Na podstawie: www.rcl.gov.pl, stan z dnia 18 kwietnia 2011 r.

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2009 r. Nr 151, poz. 150 ze zm.)