Wójt powierzył Annie M., w drodze zarządzenia, obowiązki kierownika gminnego ośrodka pomocy społecznej na czas określony. Powołał się na nierozstrzygnięty konkurs na to stanowisko oraz potrzeby jednostki.
Wojewoda, jako organ nadzoru, stwierdził nieważność zarządzenia. Wskazał, że Anna M. nie spełniła wymogów formalnych do objęcia stanowiska tj. nie posiadała wymaganego stażu pracy w pomocy społecznej oraz specjalizacji z zakresu organizacji pomocy społecznej. Zdaniem wójta, osoba tymczasowo pełniąca stanowisko kierownika nie musiała ich jednak spełniać.
Kierownik to ktoś więcej niż osoba pełniąca jego obowiązki
Sąd Wojewódzki w Gliwicach, który rozpoznał skargę wójta na zarządzenie nadzorcze wojewody był innego zdania. Wyjaśnił, że akt, który nie realizuje ustawowo określonego zakresu kompetencji, w kwestiach uznanych przez ustawodawcę za niezbędne jest wadliwy. Wymóg posiadania co najmniej trzyletniego stażu pracy w pomocy społecznej oraz specjalizacji z zakresu organizacji pomocy społecznej na stanowisku kierownika ośrodka, wynika wprost z art. 122 ust. 1 ustawa o pomocy społecznej (u.p.s.)., a nie z woli organu nadzoru. Wymogi te - w braku odmiennej regulacji - obowiązują również w sytuacji powierzenia piastowania stanowiska danej osobie. W przeciwnym razie dochodziłoby do sytuacji zatrudniania na takich stanowiskach osób niespełniających kryteriów ustawowych, co stanowi naruszenie prawa w kwestiach uznanych przez ustawodawcę za niezbędne. Skoro Anna M., której wójt powierzył obowiązki kierownika tej placówki, tych wymogów nie spełniała i nadal uczestniczyła w cyklu doszkalania i zdobywania niezbędnych kwalifikacji, stwierdzenie nieważności zarządzenia o jej powołaniu było w pełni uzasadnione.
Sprawdź w LEX: W jaki sposób można dokonać awansu wewnętrznego na dyrektora Ośrodka Pomocy Społecznej? >
W skardze kasacyjnej wójt podniósł, że powierzenie pełnienia obowiązków różni się od powierzenia stanowiska kierownika jednostki. Dlatego wymogi, jakie ustawa stawia przed kierownikiem, niekoniecznie muszą być spełnione przez osobę, która tylko pełni jego obowiązki. Ponadto, jego zdaniem, przez pojęcie stażu pracy w pomocy społecznej można rozumieć również wykonywania zadań związanych z realizacją świadczeń rodzinnych przez pracownika ośrodka pomocy społecznej, a tym samym do stażu pracy w pomocy społecznej Annie M. należało zaliczyć okres pracy związany z realizacją świadczeń rodzinnych.
Przeczytaj także: Tajemnica pomocy społecznej nie dla byłego męża – jest ochrona, grożą sankcje
Zakres praw i obowiązków kierownika i p.o. kierownika jest ten sam
NSA rozstrzygnięcia nie zmienił. W ocenie sądu kasacyjnego art. 122 ust. 1 u.p.s. odnosi się do wszystkich osób, które kierują jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej. Ustawa nie różnicuje bowiem wymogów stawianych tym osobom w zależności od podstawy, w oparciu o którą mają one wykonywać czynności leżące w gestii kierownika jednostki (akt powierzenia obowiązków, akt powołania, czy umowa o pracę). Zatem, sąd I instancji miał rację, iż odmienny pogląd zachęcałby tylko do obchodzenia przepisów prawa, które jednak mają na celu obsadzenie tego stanowisko osobą, która daje rękojmię prawidłowego wykonywania obowiązków kierownika jednostki. Zdaniem sądu, gdyby ustawodawca przewidział jednak taką możliwość dałby temu wyraz wprost w treści przepisów ustawy, jak to uczynił w art. 122 ust. 2 u.p.s. w stosunku do osób kierujących placówkami rodzinnymi oraz centrami usług społecznych. W wymiarze praktycznym powierzenie pełnienia obowiązków kierownika gminnego ośrodka pomocy społecznej nie różni się od powierzenia stanowiska kierownika tej jednostki. W obu przypadkach na osobę kierującą tą jednostką delegowane są kompetencje, uprawnienia i obowiązki związane ze stanowiskiem kierownika. Z tego względu, również osoba pełniąca funkcję kierownika jednostki musi spełniać warunki do objęcia tego stanowiska.
Sprawdź w LEX: Czy pracownika socjalnego zatrudnionego w tej samej jednostce można awansować na zastępcę dyrektora OPS? >
Co istotne, obydwa wymogi, tj. posiadanie co najmniej 3-letniego stażu pracy w pomocy społecznej oraz specjalizacji z zakresu organizacji pomocy społecznej, muszą być spełnione łącznie, podkreślił NSA.
Organ gminy nie kwestionował natomiast, że w dacie powołania Anny M. na to stanowisko, nie miała specjalizacji z zakresu organizacji pomocy społecznej i dopiero podejmowała kroki by ją zdobyć. Tym samym, choćby zaliczyć jej staż w innej jednostce, jako staż pracy w pomocy społecznej, wymogów formalnych w dacie powierzenia jej stanowiska nie spełniała. Wojewoda prawidłowo zatem uznał, że powierzenie obowiązków kierownika gminnego ośrodka pomocy społecznej osobie niespełniającej kryteriów ustawowych stanowi istotne naruszenie prawa, uzasadniające konieczność stwierdzenia nieważności zarządzenia
Wyrok NSA z 20 października 2023 r., sygn. akt I OSK 1246/23
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.