Odpowiedź
Wójt nie ma tytułu do wydania zarządzenia porządkowego ustalającego stawkę opłaty za zajęcie powierzchni gruntu w przypadku umieszczenia urządzeń infrastruktury technicznej dla drogi gminnej nie będącej drogą publiczną.
Wydaje się natomiast, że Rada Gminy może ustalić czynsz najmu lub dzierżawy w związku z umieszczeniem urządzeń infrastruktury technicznej na drodze gminnej nie będącej drogą publiczną na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami, a czynsz ten będzie podstawą świadczenia w następstwie zawartej umowy cywilnoprawnej z Gminą.
Uzasadnienie
W świetle art. 41 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym akty prawa miejscowego ustanawia rada gminy w formie uchwały, z tym że w przypadku niecierpiącym zwłoki przepisy porządkowe może wydać wójt, w formie zarządzenia. Zarządzenie takie podlega zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady gminy. Traci ono moc w razie odmowy zatwierdzenia bądź nieprzedstawienia do zatwierdzenia na najbliższej sesji rady. Zarządzenia wójta mające charakter normatywny - a zatem stanowiące źródło powszechnie obowiązujących na danym terenie przepisów wydawane są zatem w szczególnych przypadkach, zgodnie z art. 41 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym , przepisy porządkowe może wydawać wójt gminy, w formie zarządzenia. Jak akcentuje NSA w wyroku z 8 XII 1992 r., SA/Wr 1306/92 (Wspólnota 1993, nr 42, s. 18): "Zarządzenie zarządu [obecnie: wójta ] gminy wprowadzające przepisy porządkowe dotyczące kwestii uregulowanych już w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących jest nielegalne, jako naruszające konieczny warunek wydania takich przepisów określony w art. 41 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym . Uchwała rady gminy zatwierdzająca takie wadliwe zarządzenie narusza zarówno ten przepis, jak i postanowienia art. 41 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym ."
Należy podkreślić, że ustawodawca nie definiuje pojęcia zarządzenia wójta zawierającego przepisy powszechnie obowiązujące ani wymogów proceduralnych co do wydawania takich zarządzeń. Umocowana z kolei ustawowo kompetencja do wydawania zarządzeń porządkowych charakteryzuje się tym, że mają one ograniczone czas obowiązywania. Generalnie, o zarządzeniu wójta możemy mówić wówczas, gdy taką prawną formę działania przewidują przepisy prawa. Forma zarządzenia nie ma zastosowania do innych aktów wójta mających podstawę w prawie publicznym, jak też do jego oświadczeń woli z zakresu prawa cywilnego. Tymczasem ani ustawa o drogach publicznych ani przepisy wykonawcze do niej nie przewidują takiej formy działania (wydawania zarządzeń). Co więcej, trudno byłoby zakwalifikować ustalenia w przedmiocie stawki za zajęcie drogi (jakiejkolwiek) jako przepis porządkowy. Ustawa o drogach publicznych udziela upoważnienia, ale jedynie radzie gminy w odniesieniu do dróg publicznych.
Należałoby natomiast podzielić pogląd, że w przypadku zajęcia działki gminnej, nawet będącej drogą gminą, ale nie mającej statusu drogi publicznej urządzeniami infrastruktury technicznej, kwestia należności z tego tytułu powinna być rozpatrywana indywidualnie w drodze umowy cywilnoprawnej zawieranej przez przedstawiciela właściciela oraz jednostkę, której urządzenia są umieszczane. Wysokość czynszu z tego tytułu owszem, powinna być jednolita dla podmiotów, niemniej jednak wskazana wyżej regulacja ustawy o drogach publicznych nie daje podstaw do wydawania na jej podstawie uchwały rady gminy. Z drugiej jednak strony, gmina mogłaby uchwalić wysokość takiego czynszu (np. z tytułu dzierżawy) opierając się w tym zakresie na przepisach ustawy o gospodarce nieruchomościami , z tym że należy zaznaczyć, że nie byłaby to opłata za zajęcie pasa drogowego na kształt tej uiszczanej w przypadku dróg publicznych, lecz należność ustalana w następstwie umowy cywilnoprawnej.
Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.)
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. 2004 r., Nr 261, poz. 2603 ze zm.)