W przetargu nieograniczonym wpłynęło 5 ofert. Jedna z nich jest niekompletna - brak do niej załączników, a jej cena przekracza wartość zamówienia, przewidzianego przez zamawiającego.

Czy w tym przypadku należy odrzucić ofertę, czy żądać uzupełnienia załączników i rozpatrywać ją z pozostałymi ofertami?

Odpowiedź

Na wstępie przypomnieć należy, iż zgodnie z art. 89 ust. 1 Prawa zamówień publicznych , odrzuceniu podlega oferta jeżeli:
1) jest niezgodna z ustawą;
2) jej treść nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia, z zastrzeżeniem art. 87 ust. 2 pkt 3;
3) jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji;
4) zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia;
5) została złożona przez wykonawcę wykluczonego z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub niezaproszonego do składania ofert;
6) zawiera błędy w obliczeniu ceny;
7) wykonawca w terminie 3 dni od dnia doręczenia zawiadomienia nie zgodził się na poprawienie omyłki, o której mowa w art. 87 ust. 2 pkt 3;
8) jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów.

Z przedstawionych informacji nie można wysnuć wniosku jakoby złożona oferta spełniała dyspozycję którejkolwiek z wymienionych przesłanek.

Z uwagi jednak na fakt, że zamawiający nie wskazał jakiego rodzaju załączników brakuje w ofercie rozważyć należy dwa przypadki. Po pierwsze, załącznikami do oferty złożonej przez wykonawcę mogą być oświadczenia i dokumenty, o których mowa w art. 25 ust. 1 Prawa zamówień publicznych , a konkretnie niezbędne do przeprowadzenia postępowania potwierdzające spełnienie: 1) warunków udziału w postępowaniu, 2) przez oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane wymagań określonych przez zamawiającego. Szczegółowy wykaz tego rodzaju oświadczeń i dokumentów zawarty został w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 maja 2006 roku w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (Dz. U. Nr 87, poz. 605 z późn. zm.). Katalog dokumentów lub oświadczeń wymienionych we wskazanym wyżej rozporządzeniu ma charakter zamknięty, co oznacza, że zamawiający nie może żądać od wykonawców innych dokumentów niż te zawarte w przedmiotowym katalogu.

Zgodnie z art. 26 ust. 3 Prawa zamówień publicznych zamawiający wzywa wykonawców, którzy w określonym terminie nie złożyli wymaganych przez zamawiającego oświadczeń lub dokumentów, o których mowa w art. 25 ust. 1, lub którzy nie złożyli pełnomocnictw, albo którzy złożyli wymagane przez zamawiającego oświadczenia i dokumenty, o których mowa w art. 25 ust. 1, zawierające błędy lub którzy złożyli wadliwe pełnomocnictwa, do ich złożenia w wyznaczonym terminie, chyba że mimo ich złożenia oferta wykonawcy podlega odrzuceniu albo konieczne byłoby unieważnienie postępowania. Złożone na wezwanie zamawiającego oświadczenia i dokumenty powinny potwierdzać spełnianie przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu oraz spełnianie przez oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane wymagań określonych przez zamawiającego, nie później niż w dniu, w którym upłynął termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo termin składania ofert.

W omawianym przypadku trudno jednoznacznie stwierdzić czy oferta mimo uzupełnienia podlegałaby odrzuceniu, ale jeśli są ku temu przesłanki to wzywanie do uzupełnienia nie jest konieczne. Wydaje się, że nie zajdzie też okoliczność unieważnienia postępowania, a w szczególności określona w art. 93 ust. 1 pkt 3 Prawa zamówień publicznych czyli cena najkorzystniejszej oferty przewyższa kwotę, którą zamawiający może przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia. W przedstawionym stanie faktycznym mamy bowiem do czynienia z przypadkiem, w którym tylko przedmiotowa oferta zawiera cenę przewyższającą. Jeśli z przedłożonych dokumentów wynika w sposób jednoznaczny i niemożliwy do zmiany w drodze uzupełnienia, fakt nie spełniania przez wykonawcę na dzień otwarcia ofert, wszystkich warunków udziału w postępowaniu to zamawiający nie powinien nawet wzywać do uzupełnienia dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 Prawa zamówień publicznych , lecz wykonawcę takiego wykluczyć. Przykładem takiej sytuacji jest przedłożenie sprawozdań finansowych, z których wynika, że wykonawca nie osiąga wymaganych obrotów. (por. odpowiedź Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych na interpelację nr 8932, posła Sejm Rzeczypospolitej Polskiej pani Anny Sobeckiej z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie ustawy Prawo zamówień publicznych).

W przypadku gdy wykonawca w wyznaczonym terminie nie złoży dokumentów lub oświadczeń, których brak w ofercie albo złoży obarczone wadą wówczas zamawiający ma podstawę do wykluczenia takiego wykonawcy z postępowania (art. 24 ust. 2 pkt 3 Prawa zamówień publicznych ). Jednocześnie podkreślić trzeba, że nie chodzi tutaj wyłącznie o fizyczne niezłożenie, ale również o przypadki złożenia dokumentów, ale obarczonych wadą. Zgodnie z wyrokiem KIO "Obowiązkiem zamawiającego jest wezwanie wykonawców, którzy w określonym terminie nie złożyli oświadczeń i dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu, lub którzy złożyli dokumenty zawierające błędy, do ich uzupełnienia w wyznaczonym terminie, chyba że mimo ich uzupełnienia konieczne byłoby unieważnienie postępowania. Niewezwanie wykonawcy, który złożył dokumenty świadczące o braku spełnienia warunku, do ich uzupełnienia mogłoby doprowadzić do nierównego traktowania wykonawców biorących udział w danym postępowaniu, bowiem wykonawca niespełniający warunków, który złożył stosowny dokument, byłby wykluczony z postępowania o zamówienie publiczne na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 10 Prawa zamówień publicznych , natomiast wykonawca, który nie złożył wymaganego dokumentu, byłby wezwany do uzupełnienia dokumentów. W związku z powyższym uznać należy, iż złożenie dokumentu wskazującego na niespełnianie warunków udziału w postępowaniu stanowi wypełnienie przesłanek art. 26 ust. 3 p.z.p. W takiej sytuacji uznać należy, że wykonawca nie złożył dokumentu potwierdzającego spełnienie warunków udziału w postępowaniu." (por. wyrok KIO z dnia z dnia 30 stycznia 2008 r., KIO/UZP 531/08).

Drugi z analizowanych przypadków to sytuacja, w której brakuje jednego z załączników do formularza ofertowego, dotyczącego przedmiotu zamówienia np. kosztorysu ofertowego w przypadku robót budowlanych albo harmonogramu wykonywanych usług. Nie jest to w związku z tym dokument lub oświadczenie, o których stanowi art. 25 ust. 1, więc nie znajdują do niego zastosowania rygory dotyczące konieczności wzywania do uzupełnienia w trybie art. 26 ust. 3 Prawa zamówień publicznych . Z tego też powodu zamawiający może ofertę odrzucić jako niezgodną z treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia tj. na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 Prawa zamówień publicznych .

Zgodnie tym przepisem oferta podlega odrzuceniu, gdy jej treść nie odpowiada treści SIWZ. Przypadek taki ma miejsce również w sytuacji, gdy oferta sporządzona została niezgodnie z postanowieniami specyfikacji. (Prawo zamówień publicznych. Komentarz pod red. Tomasza Czajkowskiego, wyd. trzecie Urząd Zamówień Publicznych, Warszawa 2007 r., str. 304).


Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. 2007 r. Nr 223, poz. 1655 ze zm.)