W Urzędzie Miasta Krakowa Zespół Radców Prawnych liczy 30 osób. - W incydentalnych przypadkach wymagających specjalistycznej wiedzy prawnej czy doświadczenia, poszczególne komórki urzędu korzystają w ramach podpisywanych umów ze wsparcia kancelarii zewnętrznych – poinformował nas zastępca dyrektora Wydziału Organizacji i Nadzoru Urzędu Miasta Krakowa Piotr Bukowski.
Radcowie zatrudnieni w urzędach
W olsztyńskim magistracie radcy zatrudnieni w urzędzie pracują na rzecz wydziałów i biur, które nie mają obsługi zewnętrznej, czyli przede wszystkim mniejszych jednostek. Jak się dowiadujemy w Biurze Komunikacji i Dialogu Obywatelskiego, wydawane są opinie prawne, radcy zastępują też gminę w postępowaniach sądowych w sprawach cywilnych i administracyjnych.
Jak nam powiedziała Anna Ciulęba, rzecznik prasowy prezydenta Kielc, w UM korzystanie z zewnętrznej pomocy prawnej również ma jedynie charakter posiłkowy. - Zatrudnieni w ramach umowy o pracę radcowie prawni obsługują najczęściej m.in. opinie prawne związane z funkcjonowaniem urzędu i wydziałów, prowadzenie przed sądami spraw z zakresu kwestii pracowniczych, o zapłatę związane z dochodzeniem należności z tytułu umów najmu, dzierżawy – dodała.
W Urzędzie Miasta Poznania w wyjątkowych sytuacjach możliwe jest zlecenie obsługi prawnej podmiotowi zewnętrznemu – po uzyskaniu uprzedniej zgody zastępcy dyrektora Wydziału Organizacyjnego ds. obsługi prawnej.
W czym pomagają prawnicy zewnętrzni
- Przykładem zlecenia świadczenia pomocy prawnej przez podmiot zewnętrzny są wysokospecjalistyczne konsultacje prawne z zakresu prawa ochrony środowiska udzielane przez prof. dr hab. Bartosza Rakoczego, współautora wielu komentarzy z tego obszaru – wyjaśnia Wojciech Kasprzak, dyrektor Wydziału Organizacyjnego poznańskiego magistratu.
W ratuszu w Białymstoku umowy z prawnikami spoza Biura Radców Prawnych urzędu są zawierane na ekspertyzy, zastępstwa procesowe i czynności związane z przygotowaniem i składaniem skarg kasacyjnych przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym.
Zewnętrzna obsługa prawna w UM Olsztyna dotyczy głównie jednostek realizujących duże zadania - np. projektu tramwajowego, projektów wydziału inwestycji miejskich, informatyki oraz geodezji i gospodarki nieruchomościami. Miasto zleca wtedy m.in. przygotowywanie przetargów, rozstrzyganie
ich, reprezentowanie gminy w przypadku odwołań.
W latach 2015 – 2017 zakres zawartych przez kielecki magistrat umów obejmował m.in. świadczenie pomocy prawnej w zakresie przygotowywania dokumentów oraz kontroli formalno-prawnej procesu sprzedaży akcji spółki komunalnej Korona S.A. Prawnicy spoza urzędu prowadza też przed sądami powszechnymi wybrane sprawy z zakresu gospodarki nieruchomościami, realizacji inwestycji, praw stanu cywilnego, zarządzania funduszami europejskimi, komunikacji, działalności gospodarczej, nadzoru właścicielskiego.
Zgodnie z § 16 regulaminu Organizacyjnego Urzędu m.st. Warszawy obsługa prawna Urzędu wykonywana jest między innymi przez zewnętrzne kancelarie prawne oraz przez niezatrudnionych w urzędzie nauczycieli akademickich, doradców podatkowych posiadających wyższe wykształcenie prawnicze.
Jak się dowiadujemy w stołecznym biurze prasowym, miasto zawiera umowy z ekspertami, tj. podmiotami specjalizującymi się w danej dziedzinie prawa, mającymi bogate doświadczenie praktyczne i teoretyczne oraz bogaty dorobek naukowy z zakresu zagadnień prawnych odpowiadających przedmiotowi zamówienia.
Ich opinie w konkretnej sprawie są poparte uznaną powszechnie wiedzą i autorytetem autora w sprawach o dużym stopniu skomplikowania co do stanu faktycznego i prawnego, wielowątkowych wymagających dla osiągnięcia pożądanego skutku dużego doświadczenia i eksperckiej wiedzy teoretycznej i praktycznej w konkretnym przedmiocie. Dotyczy to również procesów sądowych o bardzo dużej wartości przedmiotu sporu i dużym stopniu skomplikowania mających charakter precedensowy.
Są to przede wszystkim osoby z tytułami naukowymi profesorów i doktorów prawa, posiadające wiedzę ekspercką w danych dziedzinach. Dane dotyczące umów publikowane są w Rejestrze Umów dostępnym w Biuletynie Informacji Publicznej.
W sprawie VAT
W Krakowie sprawy zlecane na zewnątrz dotyczą np. zakresu centralizacji i kształtowania stawek podatku naliczonego VAT czy problematyki weryfikacji aplikacji składanych w organizowanych naborach w zakresie spełniania ustawowego warunku posiadania przez kandydata nieposzlakowanej opinii.
Również według Marty Stachowiak, rzecznika prasowego Urzędu Miasta Bydgoszczy, zlecenia do wyspecjalizowanych kancelarii podatkowych następują w sprawach podatku VAT.
- Wyjątkowo zlecano podmiotom zewnętrznym opinie dotyczące inwestycji realizującej zadania wspólne gmin sąsiednich w zakresie przekształcania odpadów, z tej przyczyny, iż miasto dążyło do wykazania bezstronności i nie korzystało z własnej obsługi prawnej - zaznaczyła.
Miasta płacą za prawników różnie
W Krakowie w przypadku zakresu centralizacji i kształtowania stawek podatku naliczonego VAT była podpisana umowa 3-letnia z wyłonioną w przetargu kancelarią. - Miesięczna kwota kształtuje się na poziomie ok. 9 tys. zł brutto. W zakresie nieposzlakowanej opinii wydatek dotyczył sporządzenia opinii prawnej za kwotę 4 tys. zł brutto - wyliczył Piotr Bukowski.
W Olsztynie w 2015 roku wydano na zewnętrzne kancelarie ok. 350 tys. zł, w 2016 - ok. 520 tys. zł, a w 2017 - ok. 670 tys. zł.
Białostocki magistrat w ostatnich trzech latach zawarł umowy na zewnętrzne usługi prawnicze na łączną kwotę ponad 1, 2 mln zł. - W tym trzeba zauważyć, że jedna ze spraw powierzonych zewnętrznej kancelarii jest bardzo skomplikowana prawnie, a przedmiot sporu przewyższa kwotę 100 mln zł – podkreśliła Agnieszka Błachowska z Departamentu Komunikacji Społecznej.
Według danych zawartych w ewidencji zleceń z zakresu obsługi prawnej podmiotom zewnętrznym, prowadzonej przez Wydział Organizacyjny Urzędu Miasta Poznania, koszty wyniosły w 2015 r. (od 16 czerwca 2015 r.) 39,3 tys. zł, w 2016 r. – 187,6 tys. zł, w 2017 r. – 140,2 tys. zł. Dla porównania, w 2014 r. koszty opinii prawnych, zastępstw procesowych, ekspertyz itp. wykonywanych przez jednostki zewnętrzne dla Urzędu Miasta Poznania wyniosły 2, 2 mln zł.
W Bydgoszczy na zewnętrzne usługi prawnicze w roku 2015 wydano nieco ponad 43 tys. zł, w 2016 r. – 11 tys. zł, a w roku 2017 – 38,1 tys. zł. Jak dodała Marta Stachowiak, w 2015 r. największe zlecenie (19,6 tys. zł) dotyczyło opiniowanie żądań gmin w związku z prowadzeniem inwestycji o nazwie Międzygminny Zakład Termicznego Przetwarzania Odpadów.
Niektórzy nie korzystają
- Urząd Miasta Rzeszowa nie korzysta z usług zewnętrznych kancelarii prawnych ani innych doradców – informuje Maciej Chłodnicki, rzecznik prasowy prezydenta.
Własna obsługa prawna zabezpiecza też potrzeby Urzędu Miasta i Gminy Lublin. Jak podkreśliła Beata Krzyżanowska, rzecznik prasowy prezydenta, w ostatnim roku nie były ponoszone koszty na obsługę prawną urzędu przez zewnętrzną kancelarię.
Sprawa Gdańska
W połowie lutego prokuratura gdańska poinformowała, że sprawdzi, czy gdańscy urzędnicy dopuścili się przekroczenia uprawnień, zlecając prywatnym kancelariom obsługę prawną. Szef Prokuratury Rejonowej Gdańsk-Wrzeszcz Remigiusz Signerski wskazał, że od stycznia 2016 r. do grudnia 2017 r. gdański magistrat oraz jednostki organizacyjne miasta zawarły umowy na obsługę prawną z kilkudziesięcioma podmiotami zewnętrznymi za kwotę nie mniej niż 1,7 mln zł.
- Korzystanie przez samorządy z zewnętrznego doradztwa prawnego to ogólnie stosowana praktyka – oświadczyła wtedy rzecznik prasowa prezydenta Gdańska. Magdalena Skorupka-Kaczmarek poinformowała, że „jest to ogólnie stosowana praktyka w sytuacjach wymagających najwyższych kwalifikacji prawniczych, mogą one bowiem rodzić konsekwencje dla wizerunku instytucji, a nawet całego miasta”.