Nowelizacja ustawy o systemie oświaty w zakresie organizacji przedszkoli i ustalania odpłatności za ich świadczenia postulowana była od dawna przez środowisko samorządowców. Problematyczne przepisy zostały zmienione i od 1 września 2010 r. otrzymają nowe brzmienie.
Pierwsza zmiana dotyczy definicji i obowiązków przedszkola publicznego oraz publicznej innej formy wychowania przedszkolnego (art. 6 ustawy o systemie oświaty, dalej: u.s.o.). Inna publiczna forma wychowania przedszkolnego to, zgodnie z obecnie obowiązującym rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej, punkt przedszkolny lub zespół wychowania przedszkolnego.
Przedszkola publiczne oraz inne publiczne formy wychowania przedszkolnego będą musiały spełnić trzy wymogi:
• realizować programy wychowania przedszkolnego uwzględniające podstawę programową wychowania przedszkolnego,
• przeprowadzać rekrutację dzieci w oparciu o zasadę powszechnej dostępności, oraz
• zapewniać bezpłatne nauczanie, wychowanie i opiekę w czasie ustalonym przez organ prowadzący, przy czym dla przedszkola publicznego czas ten nie może być krótszy, niż 5 godzin dziennie, a dla innej publicznej formy wychowania przedszkolnego czas ten nie może być krótszy, niż czas określony w przepisach wydanych na podstawie art. 14a ust. 7 u.s.o., tj. w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania (rozporządzenie zostanie dopiero wydane).
Ponadto, przedszkole publiczne musi zatrudniać nauczycieli posiadających kwalifikacje określone w odrębnych przepisach. (Dotychczas, w odniesieniu do przedszkoli publicznych, wymagane było prowadzenie bezpłatnego nauczania i wychowania w zakresie co najmniej podstawy programowej wychowania przedszkolnego. Warunki związane z rekrutacją i zatrudnianiem wykwalifikowanych nauczycieli pozostały bez zmian.)
Publiczna inna forma wychowania przedszkolnego jest zobowiązana jedynie realizować programy wychowania przedszkolnego uwzględniające podstawę programową wychowania przedszkolnego.
Konsekwencją zmiany art. 6 ust. 1 pkt 1 jest zmiana brzmienia art. 14 ust. 2, zgodnie z którym przedszkole realizuje programy wychowania przedszkolnego uwzględniające podstawę programową wychowania przedszkolnego.
Jednak najważniejsza zmiana dotyczy ustalania wysokości opłat za świadczenia udzielane przez przedszkola. Dotychczas, zgodnie z art. 14 ust. 5 u.s.o., opłaty za świadczenia prowadzonych przez gminę przedszkoli publicznych ustalała rada gminy, z uwzględnieniem art. 6 pkt 1. Odpłatność zatem nie mogła dotyczyć nauczania i wychowania w zakresie co najmniej podstawy programowej wychowania przedszkolnego, które jest bezpłatne. Nowe brzmienie tego przepisu upoważnia organ prowadzący przedszkole, zatem w przypadku przedszkola prowadzonego prze gminę – radę gminy, do ustalenia wysokości opłat za świadczenia udzielane przez:
• przedszkola publiczne, ale wyłącznie w czasie przekraczającym wymiar zajęć określony w art. 6 ust. 1 pkt 2 u.s.o., czyli powyżej 5 godzin dziennie,
• publiczną inną formę wychowania przedszkolnego w czasie przekraczającym czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki ustalony dla przedszkoli publicznych na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2 u.s.o., czyli również powyżej 5 godzin dziennie.
Konsekwencją tej zmiany jest również art. 2 nowelizacji . Ustawodawca uznał, że skutkiem powyższej zmiany upoważnienia do wydania uchwał przez rady gmin jest utrata mocy tych uchwał. Zamieścił więc w ustawie zmieniającej przepis pozostawiający w mocy wydane na podstawie art. 14 ust. 5 u.s.o. uchwały organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego. Uchwały te będą obowiązywały do czasu wydania nowych uchwał, jednak nie dłużej niż do dnia 31 sierpnia 2011 r. W takiej sytuacji, jeżeli rada podejmie nową uchwałę, która wejdzie w życie najpóźniej 31 sierpnia 2011 r., wówczas obecnie obowiązująca uchwała utraci moc obowiązującą z dniem wejścia w życie nowej uchwały. Jeżeli rada nie wyda nowej uchwały – dotychczas obowiązujący akt przestanie obowiązywać od dnia 1 września 2011 r. Trzeba jednocześnie podkreślić, że rada jest zobowiązana wydać nową uchwałę – niedopuszczalne jest wprowadzanie zmian w dotychczas obowiązujących uchwałach.
Kolejną zmianą jest dodanie do art. 14 u.s.o. ustępu 6, zgodnie z którym do ustalania opłat za korzystanie z wyżywienia w przedszkolach publicznych oraz publicznych innych formach wychowania przedszkolnego stosuje się odpowiednio przepisy art. 67a u.s.o., który stanowi o organizacji i odpłatności za korzystanie ze stołówki.
Zmiana u.s.o. dotyczy również art. 14a ust. 7, który jest upoważnieniem dla ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania do wydania rozporządzenia. Wydane na tej podstawie rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 maja 2009 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania (Dz. U. Nr 83, poz. 693) przestanie obowiązywać z dniem 1 września 2010 r. na skutek tej zmiany i wobec braku stosownego przepisu przejściowego.
Konsekwencją powyższych zmian jest nowelizacja art. 5c u.s.o., czyli przepisu określającego podział wykonywanych zadań i kompetencji organu prowadzącego szkołę (w tym przypadku przedszkole) – czyli gminy – pomiędzy jej organy. Ustawodawca postanowił, że:
• ustalenie czasu, w którym przedszkole publiczne zapewnia bezpłatne nauczanie, wychowanie i opiekę,
• ustalenie czasu, w którym publiczna inna forma wychowania przedszkolnego zapewnia bezpłatne nauczanie, wychowanie i opiekę,
• ustalanie wysokości opłat za świadczenia udzielane przez przedszkole publiczne oraz publiczną inną formę wychowania przedszkolnego
wykonuje rada gminy. (W tym ostatnim przypadku kompetencje rady co do ustalania wysokości odpłatności za świadczenia przedszkoli zostały zachowane, nastąpiła jedynie redakcyjna zmiana przepisów u.s.o.)
Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty (Dz. U. Nr 148, poz. 991)
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572)
Czytaj więcej:
Opłaty za świadczenia publicznych przedszkoli - wzór uchwały
W Sejmie dyskusja wokół raportu NIK o sytuacji w przedszkolach