System kontroli – prowadzony przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska oraz wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska – sprawdza m.in., czy naukowcy, instytuty badawcze, ogrody botaniczne i zoologiczne, firmy biotechnologiczne czy laboratoria korzystają z zasobów genetycznych (np. roślin, bakterii, materiału biologicznego, próbek DNA) zgodnie z przepisami.

Zgodnie z przepisami przyjętymi przez Sejm i Senat, wprowadzony zostaje nowy 10-letni limit wydatków na lata 2026–2035. Rozwiązanie ma pozwolić planować wydatki na zadania związane z realizacją ustawy o dostępie do zasobów genetycznych i podziale korzyści z ich wykorzystania. Nowe przepisy zapewnią także stabilne finansowanie całego systemu kontroli, w tym utrzymanie obecnej liczby etatów w wojewódzkich inspektoratach ochrony środowiska. 

Nowela ma umożliwić utrzymanie 18 etatów ustanowionych w 2017 r. na potrzeby realizacji przepisów ustawy oraz kontynuowanie dotychczas realizowanego zakresu zadań i obowiązków w zakresie kontroli użytkowników zasobów genetycznych. Chodzi o pracowników zatrudnionych w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska i Wojewódzkich Inspektoratach Ochrony Środowiska. Nowe przepisy ustalają też maksymalny limit wydatków budżetowych na ten cel w latach 2026-2035.

Z informacji przekazanych przez resort wynika, że w latach 2018-2023 na mocy ustawy organy Inspekcji Ochrony Środowiska przeprowadziły 408 kontroli użytkowników zasobów genetycznych.

Po podpisaniu przez prezydenta nowe przepisy mają wejść w życie z dniem następującym po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.