Wspomniane nieprawidłowości wykorzystują między innymi właściciele nieruchomości znajdujących się nad jeziorami nielegalnie grodząc dojście do jezior, i utrudniając w ten sposób obywatelom swobodne używanie plaż czy terenów przybrzeżnych jezior będących własnością Skarbu Państwa.
Przeprowadzona przez NIK kontrola dotycząca zagwarantowania powszechnego dostępu do jezior wykazała niestety, że uniemożliwianie dostępu do jezior w wyniku grodzenia linii brzegowej czy zawłaszczania obszarów niepokrytych wodą, a będących częścią działki oznaczonej jako jezioro, to dość powszechne zjawiska. Przeprowadzone przez NIK oględziny fragmentów linii brzegowej 25 jezior, wykazały aż 75 przypadków naruszeń tego typu. Sporym problemem jest też samowolne wznoszenie na terenach należących do Skarbu Państwa urządzeń wodnych oraz obiektów budowlanych (np. nabrzeży, pomostów i przystani), czy bezprawne używanie takich gruntów. Kontrolerzy naliczyli ponad 400 przypadków uchybień tego rodzaju.
Zdaniem NIK główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest brak gospodarzy, którzy wymuszaliby przestrzeganie wspomnianego wyżej zakazu grodzenia nieruchomości przyległych do powierzchniowych wód publicznych w odległości mniejszej niż półtora metra od linii brzegu. Warto zaznaczyć, że pomimo upływu prawie 15 lat od wejścia w życie ustawy Prawo wodne, prawie połowa jezior należących do Skarbu Państwa na terenie skontrolowanych województw w dalszym ciągu ma nieuregulowany stan prawny. W ewidencji gruntów i budynków jako zarządcy wód publicznych niejednokrotnie figurują bowiem podmioty do tego nieuprawnione (między innymi osoby fizyczne czy też podmioty prywatne). Niestety również tam gdzie zarządcy są znani, trudno o zainteresowanie majątkiem Skarbu Państwa.
W opinii NIK istotą powyższych nieprawidłowości są wadliwe regulacje prawne oraz nieprawidłowe rozwiązania organizacyjne w kwestii zarządzania wodami publicznymi. Szansą na poprawę efektywności działań organów odpowiedzialnych, nie tylko za wykonywanie powszechnego dostępu do jezior będącymi wodami publicznymi, ale także za prawidłowe gospodarowanie przybrzeżnymi gruntami Skarbu Państwa, które wraz z jeziorami wchodzą w skład tych samych działek, jest wprowadzenie odpowiednich zmian organizacyjnych i legislacyjnych polegających między innymi na:
- zobligowaniu podmiotów odpowiedzialnych za realizację uprawnień właścicielskich w stosunku do jezior, również do gospodarowania gruntami niepokrytymi wodą stanowiącymi jedną działkę ewidencyjną (będącą własnością Skarbu Państwa);
- stworzenie rozwiązań prawnych zapewniających efektywne i sprawne uregulowanie stanu prawnego jezior Skarbu Państwa;
- czy wprowadzenie przepisów prawnych pozwalających organom administracji publicznej wyegzekwować od osób władających gruntami przyległymi do jezior usunięcie przeszkód utrudniających poruszanie się wzdłuż linii brzegu.
(wartowiedziec.org)
NIK: zarządcy jezior publicznych nie dbają o powierzony im majątek
Sporadyczne korzystanie z prawa do inwentaryzacji, incydentalne kontrole stanu linii brzegowej czy rzadkie oraz nieskuteczne likwidacje zlokalizowanych w pobliżu jezior samowoli budowlanych - takie błędy Najwyższa Izba Kontroli wytyka zarządcom publicznych jezior.
