Rada gminy podjęła uchwałę w sprawie zmian w budżecie gminy na 2012 r. Na uchwałę wpłynęła do RIO skarga wójta gminy. Wójt wskazał, iż na wniosek grupy radnych zostały wprowadzone zmiany w budżecie prowadzące do zwiększenia jego deficytu, na które wójt nie wyraził zgody.

Organ nadzoru stwierdził, że rada gminy naruszyła w istotny sposób art. 233 pkt 3 ustawy o finansach publicznych , w związku z art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym poprzez to, że podejmując uchwałę w sprawie zmian w budżecie gminy przekroczyła zakres swoich kompetencji, bowiem dokonała takich zmian w budżecie, które nie były objęte inicjatywą uchwałodawczą wójta gminy. Organ nadzoru zalecił, iż w uchwale naprawczej rada gminy powinna doprowadzić do uchwalenia zmian w budżecie, które były objęte w tym zakresie inicjatywą uchwałodawczą wójta. W związku z tym, iż rada gminy nie wypełniła w wyznaczonym terminie wskazań organu nadzorczego, rozpatrując ponownie sprawę Kolegium RIO podjęło uchwałę, w której postanowiło unieważnić uchwałę rady, w części dotyczącej dokonania zmian w uchwale zmieniającej budżet przez radę gminy, wbrew propozycjom złożonym w projekcie uchwały przez wójta.

Zdaniem WSA ustawodawca uchwalając 20 czerwca 2002 r. ustawę o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta w sposób jednoznaczny opowiedział się za zwiększeniem niezależności organu wykonawczego w stosunku do organu stanowiącego gminy, dążąc jednocześnie do zwiększenia zakresu odpowiedzialności za sprawy gminy poprzez jej personifikację. W zakresie spraw budżetowych, to m.in. wójt gminy ponosi pełną odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, wynikającą z czynów określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Tym bardziej ponosząc odpowiedzialność z wykonanie budżetu organ wykonawczy nie może być pozbawiony wpływu na zakres przedmiotowy dokonywanych zmian w tej uchwale.

W ocenie Sądu, przyznanie organom stanowiącym prawo do decydowania, bez zgody organu wykonawczego, o kształcie większości postanowień uchwały budżetowej, prowadziłoby do istotnego zagrożenia dla szeroko pojętego ładu finansów samorządowych i podstawowej zasady równowagi budżetowej. Przyjęcie stanowiska, że w przypadku wystąpienia przez organ wykonawczy z inicjatywą zmian w określonej części uchwały budżetowej, organ stanowiący uzyskiwałby możliwość wprowadzenia zmian w każdej innej części tej uchwały, prowadziłoby do oczywistego ograniczenia ustawowo zagwarantowanej kompetencji organu wykonawczego odnośnie wyłącznej inicjatywy uchwałodawczej.

Przepis kompetencyjny art. 240 ust. 2  ustawy o finansach publicznych , zakreśla granice ingerencji organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego w projekt uchwały budżetowej przedstawiony przez organ wykonawczy, wprowadzając ogólny zakaz wprowadzania przez organ stanowiący zmian w projekcie uchwały budżetowej jednostki samorządu terytorialnego, powodujących zmniejszenie dochodów lub zwiększenie wydatków i jednocześnie zwiększenie deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego bez zgody zarządu jednostki. Bez zgody organu wykonawczego organ stanowiący nie może wprowadzić do projektu uchwały budżetowej zmian skutkujących zmniejszeniem dochodów lub zwiększeniem wydatków. Ratio legis powyższych ograniczeń opiera się na założeniu, że projekt uchwały budżetowej, w tym zawarta w nim wysokość deficytu budżetowego, jest opracowywany na podstawie przesłanek ekonomicznych i uwzględnia możliwości finansowe danej jednostki, natomiast organ stanowiący j.s.t. podejmuje decyzje oparte głównie na przesłankach politycznych, a nie ekonomicznych. WSA podkreślił, iż analiza art. 240 ust. 2  ustawy o finansach publicznych  wskazuje, że nie normuje on wszystkich możliwych sytuacji, dlatego organy władzy publicznej w gminie tj. rada gminy i wójt gminy, powinny współdziałać przy pracach nad budżetem jednostki samorządu terytorialnego, przestrzegając zasady prawa budżetowego, iż na zmiany powodujące zwiększenie deficytu musi być wyraźna zgoda organu wykonawczego, np. poprzez przedkładanie poprawek. W pozostałych sytuacjach, które nie skutkują powstaniem deficytu, zgoda może być dorozumiana poprzez brak złożenia sprzeciwu przez organ wykonawczy co do proponowanych zmian.


Na podstawie: Wyrok WSA w Olsztynie z 25 października 2012 r., sygn. akt I SA/Ol 520/12, nieprawomocny

Na podstawie:
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.)
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)