W ustawie deregulacyjnej dotyczącej zawodów prawniczych ciężar zmian położony jest na Prawo o notariacie – przyznał w Sejmie podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Michał Królikowski. – Dlatego notariat się buntuje i zrywa obrady zespołu przygotowującego pytania egzaminacyjne.
O ile poprzedni rząd PiS, LPR i Samoobrony wprowadził egzaminy państwowe na aplikacje prawnicze, to dotyczyły one radców prawnych i adwokatów. Zmiana ówczesna była wielokrotnie zaskarżana do Trybunału Konstytucyjnego. Uznał on, że nowe rozwiązania nie są sprzeczne z wzorcem z art. 17 Konstytucji. - A zatem wszystko to, co zostało zaplanowane w ustawie Prawo o notariacie, ustawie Prawo o adwokaturze i ustawie o radcach prawnych (której poprawki Senatu przyjął 13 czerwca Sejm) jest stworzone w oparciu o matryce wyciągnięte z orzeczeń TK – podkreślił wiceminister sprawiedliwości Michał Królikowski.
W perspektywie konstytucyjnej pytanie o to, jaki jest pożądany model deregulacji nie jest właściwe – zaznaczył min. Królikowski. – Konstytucja narzuca inne pytanie – o wolność gospodarczą, jaki jest pożądany stopień regulacji. To jest pytanie jakie trzeba sobie stawiać w perspektywie konstytucyjnej.
Ustawę deregulacyjną należy rozpatrywać nie pod kątem ryzyka jakie powoduje, ale w aspekcie pytania: czy wprowadza pożądany model regulacji. Gdy patrzymy na problem z punktu widzenia swobody gospodarczej, to pojawia się kwestia art. 31 ust. 3 Konstytucji, czyli pytanie o zasadę proporcjonalności – dodał min. Królikowski. – Jeśli zaś mowa o zawodach zaufania publicznego – wtedy należy przeanalizować art. 17, który wprowadza dodatkową przesłankę umożliwiającą dalej idącą regulację ustawową.
- Nowelizacja – w moim przekonaniu jest zgodna z Konstytucją – zapewniał min. Królikowski. – Trybunał wyraźnie powiedział, że nie jest możliwe przeprowadzenie egzaminu państwowego do korporacji zawodowych, jeśli nie będzie tam istotnego udziału samorządu zawodowego. Są korporacje, w których nie ma problemu, by przeprowadzić egzamin zawodowy, ale są i takie, z którymi trudno się współpracuje. 12 czerwca minister podjął decyzję o odwołaniu egzaminu notarialnego i przeniesieniu go na grudzień.
- Dlatego, że notariusze nie dość, że zerwali obrady zespołu, który opracowywał pytania, to także złamali tajemnicę obejmującą zakres przygotowywanych pytań i zadań. To jest powód, dla którego nie jesteśmy w stanie organizować dwa razy do roku egzaminu – powiedział min. Królikowski.
Dzisiejsza wersja przewiduje, że zespół przyjmuje decyzje większością głosów przy obecności wszystkich członków zespołu. Brak jednej osoby powoduje niemożność przygotowywania zadań. Notariusze podjęli decyzje o złożeniu rezygnacji przy opracowywaniu jednego z pytań, co uniemożliwia przeprowadzenie egzaminu 10 września.
Minister jest przekonany że zmiany ustawy deregulacyjnej mogą budzić obawy, ale ich racjonalność i odwaga są kontynuacją kierunku zapoczątkowanego przez posła Gosiewskiego.
Katarzyna Żaczkiewicz-Zborska