Jedna z podlaskich gmin uczestniczy w zadaniu polegającym na usuwaniu wyrobów zawierających azbest z budynków mieszkalnych oraz gospodarczych zlokalizowanych na terenie gminy. Z tytułu tej usługi, gmina otrzyma od wykonawcy fakturę VAT ze wskazanym podatkiem naliczonym. Podatek od towarów i usług nie jest kosztem kwalifikowanym, co oznacza, że będzie musiała go zapłacić gminy. Wójt gminy wskazuje jednocześnie, że na realizację zadania samorząd otrzyma dotacje od Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz od Wojewódzkiego FOŚiGW, które łącznie w kosztach kwalifikowanych zadania wyniosą netto 85 proc., pozostała kwota tj. 15 proc. pozostanie do zapłaty po stronie gminy.

Wójt zwrócił się z pytaniem do Regionalnej Izby Obrachunkowej, czy gmina może pokryć koszt podatku od towarów i usług oraz 15 proc. wkładu własnego zadania, czy też koszt ten powinien powinni ponieść mieszkańcy od których odebrano odpada azbestowe.

 

Gmina może zapłacić VAT i wkład własny

RIO w Białymstoku przypomniała, że zgodnie z „Programem Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032” stanowiącym załącznik do uchwały nr 39/2010 Rady Ministrów z 15 marca 2010 roku, odpowiedzialność za usuwanie wyrobów zawierających azbest z budynków jednorodzinnych i gospodarskich oraz oczyszczenie terenu nieruchomości z odpadów zawierających azbest ponosi właściciel nieruchomości. Jednostki samorządu terytorialnego odpowiadają za zorganizowanie akcji wywozu odpadów zawierających azbest z terenu gminy na składowisko odpadów lub ich przetworzenie w urządzeniu przewoźnym, za przeprowadzenie szkoleń lokalnych oraz aktualizację gminnych, powiatowych i wojewódzkich programów usuwania wyrobów zawierających azbest.

Finansowanie przedsięwzięć związanych z gospodarką odpadami (w tym także usuwanie wyrobów azbestowych) jest zadaniem własnym gmin określonym w art. 403 ust. 2 w zw. z art. 400a ust. 1 pkt 8 ustawy Prawo ochrony.

Na tej podstawie gmina może zapłacić z środków własnych koszt VAT oraz 15 proc. wkładu własnego zadania.

 

Należy pomóc mieszkańcom, bo oni też ponoszą koszty

RIO zwraca uwagę na zapisy par. 1 pkt 8 wzoru umowy z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku, w którym wskazano, że „dotowany zobowiązuje się zapewnić wkład własny w wykonanie przedsięwzięcia, równy różnicy między całkowitym kosztem kwalifikowalnym a kwotą dotacji. Dotowany zobowiązuje się również pokryć ze środków własnych VAT naliczony przy realizacji zadania”.

W opinii RIO, biorąc pod uwagę art. 4 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, który zawiera katalog dochodów własnych gminy, powyższe nie wyklucza partycypacji mieszkańców w kosztach takich wydatków. Jednak, jak zauważono w części 3.3 Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu, należy dążyć do zredukowania kosztów usunięcia azbestu przez właścicieli obiektów budowlanych, ponieważ to po ich stronie pozostaną koszty nowych pokryć dachowych i elewacyjnych.

Wyjaśnienie RIO w Białymstoku nr RIO.II-025-44/23