Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie

Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego wyznacza cele polityki regionalnej wobec poszczeglnych terytoriw w kraju, w tym obszarw miejskich i wiejskich, oraz definiuje ich relacje w odniesieniu do innych polityk publicznych o wyraźnym terytorialnym ukierunkowaniu. W dokumencie określono także sposb działania podmiotw publicznych, a w szczeglności rządu i samorządw wojewdztw dla osiągnięcia strategicznych celw rozwoju kraju.

Wzmocnienie wielopoziomowego systemu zarządzania z większą rolą samorządu województwa, który – obok Ministerstwa Rozwoju Regionalnego – będzie podmiotem realizacji polityki regionalnej, dopasowanie odpowiedzialności za zadania publiczne do najbardziej efektywnego poziomu zarządzania oraz racjonalizacja systemu finansowania polityk publicznych przez „proces terytorializacji” oraz system finansowania jednostek samorządu terytorialnego a także wprowadzenie nowego instrumentu – kontrakt regionalny, to przykłady głównych założeń Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie, przyjętej przez Radę Ministrów podczas posiedzenia w dniu 13 lipca 2010 r.

Jedną z ważnych zasad jest tzw. „nowy paradygmat polityki regionalnej”. Oznacza to przede wszystkim:
1. przejście od tradycyjnej redystrybucji środków do podejścia zakładającego wzmacnianie i wykorzystanie potencjałów terytorialnych,
2. odejście od podziału na polityki inter- i intraregionalną, na rzecz jednej, wspólnej polityki określającej (w odniesieniu do terytorium) cele dla wszystkich podmiotów publicznych,
3. odejście od modelu krótkoterminowych, odgórnie dystrybuowanych dotacji „dla najmniej uprzywilejowanych obszarów” do modelu długofalowych, zdecentralizowanych polityk rozwojowych adresowanych do wszystkich regionów,
4. wielosektorowe (horyzontalne) podejście do działań rozwojowych ukierunkowane terytorialnie,
5. odejście od rozproszonej interwencji do bardziej selektywnych (skoncentrowanych) inwestycji,
6. zwiększenie roli szczebla regionalnego w uruchamianiu procesów rozwojowych w systemie wieloszczeblowego zarządzania,
7. zróżnicowane podejście do różnych typów terytoriów (rozumianych funkcjonalnie).

Realizacja zadań przewidzianych w Strategii ma doprowadzić do większej spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, zmniejszenia dystansu rozwojowego do pozostałych regionów UE, silnej konkurencyjności i innowacyjności, skuteczności, efektywności i partnerstwa w realizacji celów rozwojowych, bezpieczeństwa ekologicznego, wysokiego poziomu i skuteczności ochrony środowiska oraz zasobów przyrodniczych.

W ramach realizacji założeń Strategii, wspomagany ma być wzrost konkurencyjności regionów, budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych oraz tworzenie warunków dla skutecznej, efektywnej i partnerskiej realizacji działań rozwojowych ukierunkowanych terytorialnie. Wprowadzony zostanie system strategicznego planowania rozwoju, który pozwoli zaprogramować średnio i długookresowe cele strategiczne rozwoju kraju i regionów.

Uruchomienie kontraktów terytorialnych w nowej, zmienionej formule poprzedzone zostanie przeprowadzeniem przez Ministra Rozwoju Regionalnego (przy współpracy z poszczególnymi resortami) procesu przebudowy systemu dystrybucji terytorialnej środków (tzw. terytorializacji). Będzie on polegał na ocenie efektywności i przydatności mechanizmów dystrybucyjnych polityk sektorowych oraz instrumentów finansowych stosowanych przez samorządy terytorialne i inne podmioty publiczne działające na różnych poziomach zarządzania. Liczba źródeł finansowania polityki regionalnej ulegnie znacznemu zwiększeniu. Obok środków pochodzących z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, ze źródeł zagranicznych, m.in. z kredytów pochodzących z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, coraz większą rolę mają odgrywać środki prywatne. Wzrastać powinna również rola funduszy pożyczkowych, gwarancji i poręczeń kredytowych oraz oferta innych usług finansowych ze strony banków. Coraz większe znaczenie ma mieć upowszechnianie mechanizmów i form partnerstwa publiczno-prywatnego.

Zakłada się, że suma środków wydatkowanych przez budżet UE, budżet państwa i inne podmioty publiczne (w tym samorządy terytorialne) na realizację celów Strategii będzie wynosiła pod koniec 2013 roku nie mniej niż 3 proc. PKB krajowego z roku 2008.

W wymiarze finansowym oznacza to średniorocznie ok. 34 mld zł. Szacuje się, że z tego ok. 24 mld zł średniorocznie będzie pochodziło ze środków UE. Resztę stanowić będzie udział podmiotów publicznych.


Opracowanie: Wojciech Kowalski, RPE WKP
www.kprm.gov.pl, stan z dnia 14 lipca 2010 r.