Korekta okręgów wyborczych
Z punktu widzenia kandydatów zdecydowanie ważniejsze są okręgi wyborcze, w których radni są wybierani, i w których prowadzą kampanie. Podział j.s.t. na okręgi podobnie jak podział gminy na obwody jest trwały tzn. wybory odbywają się w tych samych okręgach co poprzednio. Ich korekta jest możliwa tylko w przypadkach i trybie określonym w Ordynacji wyborczej . Na dokonanie zmian pozostało bardzo mało czasu, jeszcze mniej niż w przypadku obwodów. Uchwały w tej sprawie rady (sejmik) powinny podjąć najpóźniej na 3 miesiące przed upływem kadencji tj. do 12 sierpnia 2010 r. Nie należy również zapominać, że istnieje obowiązek zachowania korelacji podziałów na okręgi wyborcze pomiędzy niektórymi j.s.t. i obwodami głosowania, co wymaga zasięgania opinii od zainteresowanych rad lub porozumienia rad i wydłuża procedurę. Trudno sobie wyobrazić aby porozumienie jak i opinia miały inna formę niż uchwała.
Okręgi wyborcze w wyborach do rady gminy
Gminy są podzielone na stałe okręgi wyborcze (art. 92 Ordynacji ). W gminach liczących do 20.000 mieszkańców w okręgu wybiera się od 1 do 5 radnych, a w gminach powyżej 20.000 mieszkańców od 5 do 8 radnych (art. 90 Ordynacji ).
Do 12 sierpnia br. na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta) rada gminy może dokonać korekty podziału na okręgi wyborcze ustalając ich granice i numery oraz liczbę wybieranych w nim radnych (art. 92 Ordynacji ), ale tylko wówczas, gdy wynika to ze zmiany:
1) w podziale terytorialnym państwa;
2) granic sołectw;
3) liczby mieszkańców danej gminy;
4) liczby radnych w radzie gminy;
5) liczby radnych wybieranych w okręgach wyborczych.
Przy podziale gminy na okręgi obligatoryjnie należy zachować tzw. zasadę jednolitej normy przedstawicielstwa tj. iloraz liczby mieszkańców gminy i liczby wybieranych radnych w tej gminie:
1) ułamki liczby mandatów wybieranych w okręgu równe lub większe od 1/2, zaokrągla się w górę do liczby całkowitej;
2) jeżeli liczba (suma) radnych wybieranych w okręgach przewyższa ustalone w ustawach liczby, mandaty nadwyżkowe odejmuje się w okręgach wyborczych, w których norma przedstawicielstwa jest najmniejsza;
3) jeżeli liczba (suma) radnych wybieranych w okręgach jest mniejsza od ustalonych w ustawach, dodatkowe mandaty przydziela się tym okręgom wyborczym, w których norma przedstawicielstwa jest największa.
Przy tworzeniu okręgów na terenach wiejskich należy również uwzględnić granice sołectw. Sołectwo powinno być odrębnym, niepodzielnym okręgiem wyborczym. Tylko w przypadku, gdy zachodzi konieczność zachowania jednolitej normy przedstawicielstwa sołectwa można łączyć w celu utworzenia okręgu wielomandatowego lub podzielić na więcej okręgów wyborczych.
Podział sołectwa na dwa lub więcej okręgów wyborczych jest dopuszczalny tylko wtedy, gdyby liczba wybieranych w nim radnych była większa niż 5 w gminach do 20.000 mieszkańców i 8 w gminach powyżej 20.000 mieszkańców.
W miastach przy tworzeniu okręgów wyborczych uwzględnia się istniejące jednostki pomocnicze (dzielnice, osiedla).
Przykład uchwały w sprawie zmiany podziału gminy na okręgi wyborcze w wyborach do rady gminy.
Okręgi wyborcze w wyborach do rady powiatu
Powiaty są podzielone na stałe okręgi wyborcze, w których wybiera się od 3 do 10 radnych (art. 133 Ordynacji ).
Również najpóźniej do 12 sierpnia br. na wniosek starosty rada powiatu może dokonać korekty w okręgach wyborczych, nadając im numery, granice oraz liczbę radnych wybieranych w okręgu jeżeli konieczność taka wynika ze zmiany:
1) w podziale terytorialnym państwa;
2) liczby mieszkańców danej gminy
3) liczby mieszkańców danego powiatu;
4) liczby radnych w radzie powiatu;
5) liczby radnych wybieranych w okręgach wyborczych (art. 137 Ordynacji ).
Podział powiatu na okręgi wyborcze uwzględnia jednolitą normę przedstawicielstwa, tj. iloraz liczby mieszkańców powiatu i liczby wybieranych radnych w tym powiecie (art. 136 Ordynacji ).
Podstawowymi okręgami wyborczymi w wyborach do rady powiatu są gminy. Tylko w przypadku, jeżeli liczba radnych przypadająca na którąkolwiek z gmin, wynikająca z normy przedstawicielstwa dla okręgów, wynosiłaby:
1) mniej niż 5 radnych jest możliwe utworzenie okręgu wyborczego poprzez łączenie gmin,
lub
2) więcej niż 10 radnych jest możliwość podziału gminy na dwa lub więcej okręgów (art. 135 Ordynacji ).
Utworzenie na obszarze gminy dwóch lub więcej okręgów wyborczych wymaga porozumienia z radą tej gminy; należy przy tym uwzględnić podział danej gminy na okręgi wyborcze dla wyborów do rad gmin.
Łączenie dwóch lub więcej gmin w celu utworzenia okręgu wyborczego wymaga zasięgnięcia opinii rad tych gmin.
W miastach przy tworzeniu okręgów wyborczych uwzględnia się utworzone jednostki pomocnicze (dzielnice, osiedla).
Przykład uchwały w sprawie zmiany podziału powiatu na okręgi wyborcze w wyborach do rady powiatu.
Okręgi wyborcze w wyborach do sejmików województw
Województwa są podzielone na stałe okręgi wyborcze, w których wybiera się od 5 do 15 radnych, przy czym w żadnym z powiatów stanowiących jeden okręg wyborczy nie mogą być wybierani radni w liczbie równej lub większej niż 3/5 ogólnej liczby danej rady (art. 164 Ordynacji ).
Do 12 sierpnia br. na wniosek marszałka województwa sejmik województwa może dokonać korekty w okręgach wyborczych, nadając im numery, granice oraz liczbę radnych wybieranych w okręgu wyborczym, jeżeli konieczność taka wynika ze zmiany:
1) w podziale terytorialnym państwa;
2) liczby mieszkańców danego powiatu;
3) liczby mieszkańców danego województwa;
4) liczby radnych w sejmiku województwa;
5) liczby radnych wybieranych w okręgach wyborczych.
Podstawowymi okręgami wyborczymi do sejmiku województwa są powiaty lub jego części (art. 163 Ordynacji ). Utworzenie na obszarze powiatu dwóch lub więcej okręgów wyborczych wymaga porozumienia z radą tego powiatu i uwzględnienia podziału danego powiatu na okręgi wyborcze dla wyborów do rady powiatu.
Łączenie powiatów w celu utworzenia okręgu wyborczego jest dopuszczalne jedynie wtedy, gdyby liczba radnych wybieranych w danym powiecie do sejmiku według jednolitej normy przedstawicielstwa obliczonej przez podzielenie liczby mieszkańców województwa przez liczbę radnych wybieranych do danej rady województwa (art. 164 Ordynacji ) była mniejsza niż 5 radnych.
Łączenie powiatów nie może naruszać więzi społecznych łączących wyborców należących do mniejszości narodowych lub etnicznych, zamieszkujących na terytorium łączonych powiatów.
Z punktu widzenia kandydatów zdecydowanie ważniejsze są okręgi wyborcze, w których radni są wybierani, i w których prowadzą kampanie. Podział j.s.t. na okręgi podobnie jak podział gminy na obwody jest trwały tzn. wybory odbywają się w tych samych okręgach co poprzednio. Ich korekta jest możliwa tylko w przypadkach i trybie określonym w Ordynacji wyborczej . Na dokonanie zmian pozostało bardzo mało czasu, jeszcze mniej niż w przypadku obwodów. Uchwały w tej sprawie rady (sejmik) powinny podjąć najpóźniej na 3 miesiące przed upływem kadencji tj. do 12 sierpnia 2010 r. Nie należy również zapominać, że istnieje obowiązek zachowania korelacji podziałów na okręgi wyborcze pomiędzy niektórymi j.s.t. i obwodami głosowania, co wymaga zasięgania opinii od zainteresowanych rad lub porozumienia rad i wydłuża procedurę. Trudno sobie wyobrazić aby porozumienie jak i opinia miały inna formę niż uchwała.
Okręgi wyborcze w wyborach do rady gminy
Gminy są podzielone na stałe okręgi wyborcze (art. 92 Ordynacji ). W gminach liczących do 20.000 mieszkańców w okręgu wybiera się od 1 do 5 radnych, a w gminach powyżej 20.000 mieszkańców od 5 do 8 radnych (art. 90 Ordynacji ).
Do 12 sierpnia br. na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta) rada gminy może dokonać korekty podziału na okręgi wyborcze ustalając ich granice i numery oraz liczbę wybieranych w nim radnych (art. 92 Ordynacji ), ale tylko wówczas, gdy wynika to ze zmiany:
1) w podziale terytorialnym państwa;
2) granic sołectw;
3) liczby mieszkańców danej gminy;
4) liczby radnych w radzie gminy;
5) liczby radnych wybieranych w okręgach wyborczych.
Przy podziale gminy na okręgi obligatoryjnie należy zachować tzw. zasadę jednolitej normy przedstawicielstwa tj. iloraz liczby mieszkańców gminy i liczby wybieranych radnych w tej gminie:
1) ułamki liczby mandatów wybieranych w okręgu równe lub większe od 1/2, zaokrągla się w górę do liczby całkowitej;
2) jeżeli liczba (suma) radnych wybieranych w okręgach przewyższa ustalone w ustawach liczby, mandaty nadwyżkowe odejmuje się w okręgach wyborczych, w których norma przedstawicielstwa jest najmniejsza;
3) jeżeli liczba (suma) radnych wybieranych w okręgach jest mniejsza od ustalonych w ustawach, dodatkowe mandaty przydziela się tym okręgom wyborczym, w których norma przedstawicielstwa jest największa.
Przy tworzeniu okręgów na terenach wiejskich należy również uwzględnić granice sołectw. Sołectwo powinno być odrębnym, niepodzielnym okręgiem wyborczym. Tylko w przypadku, gdy zachodzi konieczność zachowania jednolitej normy przedstawicielstwa sołectwa można łączyć w celu utworzenia okręgu wielomandatowego lub podzielić na więcej okręgów wyborczych.
Podział sołectwa na dwa lub więcej okręgów wyborczych jest dopuszczalny tylko wtedy, gdyby liczba wybieranych w nim radnych była większa niż 5 w gminach do 20.000 mieszkańców i 8 w gminach powyżej 20.000 mieszkańców.
W miastach przy tworzeniu okręgów wyborczych uwzględnia się istniejące jednostki pomocnicze (dzielnice, osiedla).
Przykład uchwały w sprawie zmiany podziału gminy na okręgi wyborcze w wyborach do rady gminy.
Okręgi wyborcze w wyborach do rady powiatu
Powiaty są podzielone na stałe okręgi wyborcze, w których wybiera się od 3 do 10 radnych (art. 133 Ordynacji ).
Również najpóźniej do 12 sierpnia br. na wniosek starosty rada powiatu może dokonać korekty w okręgach wyborczych, nadając im numery, granice oraz liczbę radnych wybieranych w okręgu jeżeli konieczność taka wynika ze zmiany:
1) w podziale terytorialnym państwa;
2) liczby mieszkańców danej gminy
3) liczby mieszkańców danego powiatu;
4) liczby radnych w radzie powiatu;
5) liczby radnych wybieranych w okręgach wyborczych (art. 137 Ordynacji ).
Podział powiatu na okręgi wyborcze uwzględnia jednolitą normę przedstawicielstwa, tj. iloraz liczby mieszkańców powiatu i liczby wybieranych radnych w tym powiecie (art. 136 Ordynacji ).
Podstawowymi okręgami wyborczymi w wyborach do rady powiatu są gminy. Tylko w przypadku, jeżeli liczba radnych przypadająca na którąkolwiek z gmin, wynikająca z normy przedstawicielstwa dla okręgów, wynosiłaby:
1) mniej niż 5 radnych jest możliwe utworzenie okręgu wyborczego poprzez łączenie gmin,
lub
2) więcej niż 10 radnych jest możliwość podziału gminy na dwa lub więcej okręgów (art. 135 Ordynacji ).
Utworzenie na obszarze gminy dwóch lub więcej okręgów wyborczych wymaga porozumienia z radą tej gminy; należy przy tym uwzględnić podział danej gminy na okręgi wyborcze dla wyborów do rad gmin.
Łączenie dwóch lub więcej gmin w celu utworzenia okręgu wyborczego wymaga zasięgnięcia opinii rad tych gmin.
W miastach przy tworzeniu okręgów wyborczych uwzględnia się utworzone jednostki pomocnicze (dzielnice, osiedla).
Przykład uchwały w sprawie zmiany podziału powiatu na okręgi wyborcze w wyborach do rady powiatu.
Okręgi wyborcze w wyborach do sejmików województw
Województwa są podzielone na stałe okręgi wyborcze, w których wybiera się od 5 do 15 radnych, przy czym w żadnym z powiatów stanowiących jeden okręg wyborczy nie mogą być wybierani radni w liczbie równej lub większej niż 3/5 ogólnej liczby danej rady (art. 164 Ordynacji ).
Do 12 sierpnia br. na wniosek marszałka województwa sejmik województwa może dokonać korekty w okręgach wyborczych, nadając im numery, granice oraz liczbę radnych wybieranych w okręgu wyborczym, jeżeli konieczność taka wynika ze zmiany:
1) w podziale terytorialnym państwa;
2) liczby mieszkańców danego powiatu;
3) liczby mieszkańców danego województwa;
4) liczby radnych w sejmiku województwa;
5) liczby radnych wybieranych w okręgach wyborczych.
Podstawowymi okręgami wyborczymi do sejmiku województwa są powiaty lub jego części (art. 163 Ordynacji ). Utworzenie na obszarze powiatu dwóch lub więcej okręgów wyborczych wymaga porozumienia z radą tego powiatu i uwzględnienia podziału danego powiatu na okręgi wyborcze dla wyborów do rady powiatu.
Łączenie powiatów w celu utworzenia okręgu wyborczego jest dopuszczalne jedynie wtedy, gdyby liczba radnych wybieranych w danym powiecie do sejmiku według jednolitej normy przedstawicielstwa obliczonej przez podzielenie liczby mieszkańców województwa przez liczbę radnych wybieranych do danej rady województwa (art. 164 Ordynacji ) była mniejsza niż 5 radnych.
Łączenie powiatów nie może naruszać więzi społecznych łączących wyborców należących do mniejszości narodowych lub etnicznych, zamieszkujących na terytorium łączonych powiatów.
* * *
Uchwały rad oraz sejmiku wojewódzkiego w sprawie okręgów wyborczych ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz podaje do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty. Po jednym egzemplarzu uchwały przesyła się niezwłocznie każdej radzie j.s.t. położonej na obszarze, którego uchwała dotyczy oraz wojewodzie i komisarzowi wyborczemu.
Na ustalenia danej rady (sejmiku) w sprawach okręgów wyborczych radzie niższego szczebla j.s.t., której uchwała dotyczy, a także wyborcom w liczbie co najmniej 15, przysługuje prawo wniesienia skargi w terminie 5 dni od daty ich otrzymania do właściwego komisarza wyborczego, który rozpoznaje sprawę w terminie 5 dni i wydaje orzeczenie, doręczając je niezwłocznie wnoszącym skargę oraz odpowiednim radom gminy lub powiatu (art. 93, 137 i 164 Ordynacji ). Od orzeczenia komisarza wyborczego przysługuje odwołanie do PKW w terminie 5 dni od daty jego doręczenia. Orzeczenie PKW nie podlega zaskarżeniu.
Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz. U. 2003 r. Nr 159, poz. 1547 ze zm.)
Artykuł pochodzi ze specjalnego serwisu Wybory Samorządowe 2010 zamieszczonego w Serwisie Samorządowym www.samorzad.LEX.pl .