W procesie legislacyjnym Sejm odrzucił poprawki wprowadzone przez Senat, które m.in. przewidywały, że siedziba funduszu nie będzie się znajdowała w Katowicach, a Bytomiu, fundusz miałby działać wyłącznie w województwie śląskim,  limit wydatków z budżetu państwa na finansowanie funduszu miałby się zwiększyć do 200 mln zł rocznie a kwoty jego poręczeń i gwarancji, na co najmniej 1 mln zł.

 

Fundusz ma wesprzeć zmiany na Śląsku

Zgodnie z postanowieniami umowy społecznej, zawartej przez przedstawicieli rządu RP, a przedstawicielami związków zawodowych fundusz ma działać w formie spółki akcyjnej z siedzibą w Katowicach. Ustawa określa cel działania spółki oraz instrumenty służące realizacji misji publicznej oraz organizację funduszu. Celem działania funduszu ma być wspieranie procesu transformacji woj. śląskiego oraz innych podmiotów w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom wygaszania działalności gospodarczej, w tym działalności wydobywczej węgla kamiennego, występującym na terytorium woj. śląskiego lub poza jego terytorium.

Ustawa zawiera m.in. definicję transformacji woj. śląskiego, przez którą rozumie się działania zmierzające do zmiany struktury gospodarki regionu, w tym zagospodarowanie sektorów nieposiadających potencjału wzrostowego oraz działania zmierzające do podnoszenia konkurencyjności gospodarki województwa z wykorzystaniem istniejącego potencjału i zasobów.

Fundusz będzie realizować swoje ustawowe cele za pomocą programów:

  1. opracowanych przez Fundusz;
  2. opracowanych przez ministrów właściwych ze względu na zakres merytoryczny programu (programy około górnicze).

Ponadto Rada Ministrów będzie mogła powierzyć funduszowi realizację rządowego programu udzielania przedsiębiorcom wsparcia finansowego.

Fundusz będzie udzielał wsparcie finansowego w formach:

  1. kapitałowych – przez obejmowanie lub nabywanie udziałów, akcji, warrantów subskrypcyjnych, obligacji, wierzytelności oraz przystępowanie do spółek osobowych;
  2. pożyczek, gwarancji oraz poręczeń;
  3. bezzwrotnych.

Fundusz będzie mógł realizować zadania publiczne powierzone mu na podstawie umów lub porozumień zawieranych w szczególności z organami administracji rządowej, innymi jednostkami, które wykonują zadania publiczne lub jednostkami samorządu terytorialnego.

Ustawa wyposaża ministra właściwego do spraw budżetu w możliwość przekazania, na wniosek funduszu, skarbowych papierów wartościowych na podwyższenie kapitału zakładowego funduszu. Minister będzie mógł przekazać skarbowe papiery wartościowe, jeżeli podwyższenie kapitału zakładowego funduszu będzie konieczne do zrealizowania jego celów. Warunki emisji skarbowych papierów wartościowych na podwyższenie kapitału zakładowego funduszu oraz sposób realizacji świadczeń z nich wynikających minister właściwy do spraw budżetu określi w liście emisyjnym. Emisja skarbowych papierów wartościowych będzie następowała z dniem ich zarejestrowania w depozycie papierów wartościowych.

Rada Ministrów będzie mogła udzielić funduszowi, na wniosek ministra właściwego do spraw finansów publicznych, poręczeń i gwarancji spłaty zobowiązań wynikających z zaciągniętych kredytów lub obligacji wyemitowanych przez fundusz. Środki pochodzące z emisji obligacji lub kredytów będą mogły być przeznaczane tylko na przedsięwzięcia inwestycyjne podejmowane w ramach realizacji celu funduszu.

 

Szeroki zakres działań

Rada Ministrów będzie mogła określić, w drodze rozporządzenia, szczegółowe przeznaczenie oraz warunki udzielenia finansowania uzyskanego na skutek przekazania skarbowych papierów wartościowych lub udzielania poręczeń lub gwarancji, mając na uwadze dopuszczalność i warunki udzielania pomocy państwa określone przez właściwe organy Unii Europejskiej.

Pomoc publiczna objęta rozporządzeniem będzie mogła być przeznaczona w szczególności na realizację inwestycji kapitałowych, wspieranie przedsiębiorców, ochronę środowiska naturalnego, badania, rozwój oraz innowacje, szkolenia i doradztwo, naprawienie szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi, przedsięwzięcia o charakterze społecznym w zakresie transportu na rzecz mieszkańców regionów oddalonych, infrastrukturę szerokopasmową, kulturę i zachowanie dziedzictwa kulturowego, infrastrukturę sportową i wielofunkcyjną infrastrukturę rekreacyjną, infrastrukturę lokalną, regionalne porty lotnicze lub infrastrukturę zdrowotną, w tym profilaktyczną.

 

Fundusz będzie mógł zarabiać

Przychodami funduszu będą mogły być m.in.

  • dotacje celowe, z przeznaczeniem na wykonywanie zadań z zakresu udzielania wsparcia, w tym w formach bezzwrotnych, na realizację pożyczek, gwarancji i poręczeń, oraz na realizację programów rządowych, programów około górniczych i programów opracowanych przez Fundusz.
  • środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej,
  • inne środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, niepodlegające zwrotowi,
  • dotacje podmiotowe, udzielane przez ministra właściwego do spraw gospodarki (z przeznaczeniem na dofinansowanie kosztów administracyjnych finansowania przedsiębiorców).

Fundusz będzie mógł prowadzić działalność gospodarczą w imieniu własnym i na własny koszt (rachunek) zgodnie z zasadami dobrej praktyki handlowej – w zakresie w ustawie określonym (tj. m.in. przez obejmowanie i nabywanie akcji i udziałów, udzielanie pożyczek, gwarancji i poręczeń, obejmowanie tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania).

 

Budżet i organizacja Funduszu

Podstawowym dokumentem określającym cele funduszu i instrumenty ich realizacji ma być pięcioletnia strategia. Jednym z jej narzędzi mają być programy wdrażane w ramach budżetu i zgodnie z celami funduszu. Kapitał zakładowy funduszu ma wynieść do 500 mln zł z rządowego Funduszu Inwestycji Kapitałowych, a finansowanie z budżetu państwa – do 100 mln zł w latach 2024-2030 i do 50 mln zł w latach 2031-2032.

Zarząd funduszu będzie się składał z 3 do 5 członków, z uwzględnieniem prezesa zarządu. Zarząd będzie powoływany przez radę nadzorczą. W skład rady nadzorczej funduszu wchodzić będą przedstawiciele Prezesa Rady Ministrów, ministra właściwego do spraw aktywów państwowych, ministra właściwego do spraw budżetu, ministra właściwego do spraw finansów publicznych, ministra właściwego do spraw gospodarki, ministra właściwego do spraw klimatu oraz ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego, a także przedstawiciele wyznaczeni przez zarząd województwa śląskiego i stronę pracowniczą w wojewódzkiej radzie dialogu społecznego utworzonej w województwie śląskim.

Ustawa wejdzie w życie po upływie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.