Dnia 25 września 2008 r. weszła w życie ustawa z dnia 25 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o ochronie przeciwpożarowej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 163, poz. 1015), która zmieniła m. in. art. 28 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229, dalej: ustawa). Od tego dnia rada gminy ma prawo ustalania wysokości ekwiwalentu pieniężnego.

Ekwiwalent pieniężny przysługuje członkowi ochotniczej straży pożarnej, który uczestniczył w działaniu ratowniczym lub szkoleniu pożarniczym, ale tylko takim szkoleniu, które organizowane było przez Państwową Straż Pożarną lub gminę (art. 28 ust. 1 ustawy). Pozostałe zasady przyznawania ekwiwalentu pozostały bez zmian, w tym także to, że jest wypłacany z budżetu gminy.

Upoważnienie dla rady gminy do wydania aktu wykonawczego (uchwały), zawarte w art. 28 ust. 1 ustawy, obejmuje jedynie ustalenie wysokości ekwiwalentu. Jednocześnie rada jest ograniczona przez art. 28 ust. 2 ustawy, który stanowi, że wysokość ekwiwalentu nie może przekraczać 1/175 przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze. zm.) przed dniem ustalenia ekwiwalentu, za każdą godzinę udziału w działaniu ratowniczym lub szkoleniu pożarniczym.

Tak skonstruowane upoważnienie nie pozwala radzie na ustalenie innych, niż ustawowe, zasad przyznawania ekwiwalentu lub ustalania trybu jego wypłacania. W rozstrzygnięciu nadzorczym z dnia 28 stycznia 2009 r. nr WNK/DW.IV.GS.0911-2/09 (NZS z 2009 r. Nr 2) Wojewoda Kujawsko-Pomorski zakwestionował również możliwość różnicowania ekwiwalentu za udział w działaniach ratowniczych lub szkoleniu pożarniczym, jak i różnicowania ze względu na rodzaj działań ratowniczych i za wyjazdy będące wynikiem fałszywych alarmów. Zdaniem wojewody takie odmienne ustalenie wysokości ekwiwalentu jest bezpodstawne, gdyż nie przewidział tego ustawodawca.

Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym uchwała rady gminy sprzeczna z prawem jest nieważna. Zgodnie z ugruntowaną wykładnią tego przepisu, jedną z przyczyn nieważności jest wykroczenie poza granice przepisu upoważniającego do wydania aktu wykonawczego. Zatem w tym przypadku do kompetencji rady gminy należy jedynie ustalenie wysokości ekwiwalentu pieniężnego, w granicach wyznaczonych przez art. 28 ust. 2 ustawy, a każda inna treść uchwały będzie wykroczeniem poza ustawowe upoważnienie i powinna podlegać stwierdzeniu nieważności przez organ nadzoru.


Przydatne materiały:

Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)