Wojewoda podkarpacki zakwestionował zapis znowelizowanego statutu Gminy Besko, w którym rada gminy postanowiła, że „radny winien uczestniczyć w pracach co najmniej 2 komisji”.

Radny musi brać udział w pracach gminy

W ocenie organu nadzoru zapis ten stanowi istotne naruszenie art. 24 ust.1 ustawy o samorządzie gminnym. Zgodnie z tym przepisem radny obowiązany jest brać udział w pracach rady gminy i jej komisji oraz innych instytucji samorządowych, do których został wybrany lub desygnowany.

Czytaj też Statuty gmin, powiatów i województw należy zmienić jeszcze w tej kadencji

Wojewoda wskazał, że podjęcie się funkcji radnego zobowiązuje do aktywnego prowadzenia działalności społecznej  zgodnej z celem i charakterem tej funkcji oraz złożonym przez radnego ślubowaniem, a szczególności obowiązek udziału w pracach rady gminy i jej komisji oraz innych instytucji samorządowych, o ile został do nich uprzednio wybrany lub desygnowany. Radny ma więc prawo, ale nie obowiązek bycia członkiem komisji rady gminy i to w dowolnej liczbie komisji. Obowiązujące przepisy prawa nie dają radzie gminy upoważnienia do stosowania wobec radnych środków dyscyplinujących, ani do wskazywania liczby komisji, w pracach, których radny winien uczestniczyć.

Nie można modyfikować ustawy

Organ nadzoru podniósł też, że zapis uchwały kreujący powinność radnego w uczestniczeniu w pracach, co najmniej 2 komisji, stanowi modyfikację art.21 ust.4 u.s.g. który stanowi, iż w posiedzeniach komisji mogą uczestniczyć radni niebędący jej członkami; mogą oni zabierać głos w dyskusji i składać wnioski bez prawa udziału w głosowaniu. Z orzecznictwa sądowo administracyjnego wynika, że powtórzenie regulacji ustawowych, bądź ich modyfikacja i uzupełnienie w przepisach stanowionych przez radę gminy jest niezgodna z zasadami legislacji, jako zbędne, dezinformujące i mogące prowadzić do sprzecznej z intencjami ustawodawcy interpretacji przepisów.

Wojewoda przywołał też art. 7 ust. 1 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego z dnia 15 października 1985 r. zgodnie, którym „status przedstawicieli wybieranych do władz lokalnych powinien zapewniać swobodne wykonywanie ich mandatu”. Mandat radnego ma charakter mandatu wolnego. Radny, w ramach działań zgodnych z prawem, ponosi jedynie polityczną odpowiedzialność przed wyborcami.

Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody podkarpackiego z 18 października 2018 r. nr P-II.4131.2.258.2018