W lutym 2011 r. doszło do zdarzenia, w którym prowadzący samochód Wojciecha P., nieumyślnie naruszając zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, doprowadził do wypadku. Nieumyślnie potrącił nieprawidłowo przechodzącą przez jezdnię niepełnoletnią dziewczynkę - Dorotę K.
Czytaj też: Początkowy termin naliczania odsetek za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia - linia orzecznicza >>
Pojazd, którym kierował sprawca wypadku, był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przez pozwanego S. SA.
Na skutek zdarzenia Dorota K. doznała poważnych obrażeń ciała powodujących ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci m.in. urazu czaszkowo-mózgowego ze stłuczeniem mózgu (rozlanym urazem mózgu) z krwiakiem śródmózgowym. Doprowadziło to do niedowładu spastycznego. Z powodu doznanego urazu u powódki kontakt z otoczeniem jest ograniczony. Stała się ona w pełni i trwale zależna od otoczenia.
Czytaj też: Odszkodowania i zadośćuczynienia dla osób fizycznych na przykładach >>>
Rodzice poszkodowanej zrezygnowali z pracy w celu sprawowania nad nią opieki. Jej matka pobiera w związku z tym świadczenia należne jej na podstawie prawa publicznego, w tym świadczenie pielęgnacyjne i zasiłek rodzinny.
W przyszłości nie należy spodziewać się diametralnej poprawy stanu zdrowia powódki, a leczenie rehabilitacyjne ukierunkowane jest na utrzymanie obecnego stanu.
Krupa-Lipińska Katarzyna: Zadośćuczynienie za cierpienie wynikające z niemożności nawiązania z osobą bliską typowej więzi rodzinnej z powodu jej uszczerbku na zdrowiu będącego następstwem czynu niedozwolonego >>>
Powództwo o rentę i zadośćuczynienie
W tej sytuacji Dorota K. wniosła o zasądzenie od pozwanego S. S.A. w S. 1 tys. 874 zł tytułem zadośćuczynienia, określonej renty miesięcznej z tytułu zwiększonych potrzeb, renty miesięcznej tytułem zmniejszonych widoków na przyszłość w wysokości minimalnego miesięcznego wynagrodzenia za pracę oraz niemal 16 tys. zł tytułem odszkodowania. Zażądała także ustalenia na przyszłość odpowiedzialności pozwanego z tytułu wypadku, któremu uległa 17 lutego 2011 r.
Wyrokiem z 4 lutego 2019 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku zasądził od pozwanego na rzecz powódki:
- zadośćuczynienie w kwocie 955 tys. zł,
- 10 426,90 zł tytułem odszkodowania,
- 2641 zł tytułem skapitalizowanej renty z tytułem renty za okres od lipca 2011 r. do końca roku 2017 oraz
- 6 548,62 zł miesięcznej renty począwszy od stycznia 2018 r.
Ponadto, w odrębnym punkcie wyroku, sąd pierwszej instancji zasądził od pozwanego na rzecz powódki tytułem renty kwoty od 1 028,90 zł do 1224 zł miesięcznie.
Pozwany uznał swoją odpowiedzialność co do zasady i wypłacił powódce zadośćuczynienie i odszkodowanie, przyznał jej także rentę. Od czasu osiągnięcia pełnoletniości powódka otrzymuje rentę socjalną.
W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy przyjął, że powódka – nieprawidłowo przechodząc przez jezdnię – przyczyniła się do wypadku w 20 proc., co uzasadniało zmniejszenie w tym samym stopniu należnych jej świadczeń. Ustalając wysokość zwiększonych potrzeb powódki, Sąd miał na uwadze ponoszone przez nią koszty rehabilitacji, zakupu środków sanitarnych i leków oraz fakt sprawowania opieki nad poszkodowaną przez jej rodziców.
WZORY DOKUMENTÓW:
- Wyrok zasądzający w sprawie o zadośćuczynienie, rentę i inne >
- Wyrok zasądzający w sprawie o zadośćuczynienie od towarzystwa ubezpieczeń >
- Pozew w sprawie o przyznanie renty >
Co się tyczy renty z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej i zmniejszenia widoków na przyszłość, zasądzonej w odrębnym punkcie wyroku, Sąd wskazał, że renta ta jest należna ona powódce od momentu, w którym mogłaby ona najwcześniej podjąć pracę zarobkową, zasadniczo w kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę netto. Ustaloną w ten sposób kwotę pomniejszono adekwatnie do stopnia przyczynienia się Doroty K. do powstania szkody.
Sąd Apelacyjny, na skutek apelacji obu stron, odrzucił apelację powódki w części dotyczącej renty z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej za 2016 r., oddalił apelację powódki w pozostałej części oraz apelację pozwanego w całości.
Przyjmując ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego za własne, sąd drugiej instancji wskazał, że apelacja podlegała odrzuceniu w części dotyczącej renty z tytułu utraty zdolności do pracy za 2016 r., gdyż sąd pierwszej instancji nie orzekł w tej sprawie, a jego wyrok nie został uzupełniony.
Zarzuty skargi kasacyjnej - nietrafne
Od wyroku sądu drugiej instancji powódka wniosła skargę kasacyjną, w której zakwestionowała ustalenie zakresu swoich potrzeb w kwestii sprawowania nad nią opieki z pominięciem dowodu z opinii zespołu biegłych. A także przyjęcie, że dopuszczalne jest kompensowanie zawyżenia jednego składnika renty z tytułu zwiększonych potrzeb zaniżeniem innego składnika tejże renty.
Skarga kasacyjna podlegała oddaleniu. Według Sądu Najwyższego kryterium odpowiedniości stwarza sądowi możliwość odstępstwa od reguły ścisłej kompensacji szkody. Według SN, określenie wysokości odpowiedniej renty powinno więc nastąpić po uwzględnieniu różnych okoliczności dotyczących sytuacji poszkodowanego, w tym faktu otoczenia opieką przez członków rodziny oraz korzystania przez nich z form wsparcia socjalnego, m.in. w związku z rezygnacją z pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą poszkodowaną.
- Kwoty takiego wsparcia nie pomniejszają bezpośrednio renty należnej osobie bezpośrednio poszkodowanej, a w szczególności nie uzasadniają odjęcia ich równowartości od wysokości renty hipotetycznie należnej – dodał Sąd Najwyższy.
Jedno roszczenie o rentę
Odnosząc się do praktycznych aspektów stosowania art. 444 par. 2 k.c. wskazano, że z przepisu tego wynika po stronie osoby poszkodowanej jedno roszczenie o zapłatę renty, należnej w razie spełnienia się co najmniej jednej z trzech przesłanek:
- całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej,
- zwiększenia się potrzeb poszkodowanego lub
- zmniejszenia się jego widoków powodzenia na przyszłość.
Praktyka rozstrzygania w odrębnych punktach wyroku o każdym z tych aspektów uzupełniającej nie jest nieprawidłowa, jednak nie powinna wpływać na całkowity rozmiar świadczenia należnego osobie poszkodowanej.
Sąd Najwyższy przypomniał również, że celem renty jest kompensowanie szkody przyszłej i ciągłej. Kompensacja szkody majątkowej powstałej w okresie poprzedzającym zasądzenie renty w konkretnej wysokości następuje wyłącznie przez zapłatę odszkodowania. Nieprawidłowe jest zatem uwzględnienie zasądzenia „renty” za okres poprzedzający wydanie wyroku przez sąd pierwszej instancji.
W tej sprawie orzekali sędziowie: Tomasz Szanciło (przewodniczący), Beata Janiszewska (sprawozdawca) oraz Jacek Widło.
Sygnatura akt II CSKP 660/22, wyrok Izby Cywilnej SN z 10 listopada 2022 r.
Czytaj też: Czy w prawie polskim dopuszczalne jest zadośćuczynienie pieniężne za śmierć zwierzęcia? >>>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
