Największa część skarg na sędziów, która wpływa do Komisji d.s. Etyki Zawodowej Sędziów KRS dotyczy sfery orzeczniczej. Skarżący wytykają błędy popełniane przez sędziów przy rozpoznaniu spraw. Komisja nie może jednak ingerować w treść wydanych wyroków, gdyż byłoby to niedopuszczalną interwencją oraz godziłoby w zasadę niezawisłości sędziowskiej. Ponadto powodowałoby, że KRS stała by się kolejną instancją odwoławczą w postępowaniu dyscyplinarnym. W takich wypadkach Rada proponuje skarżącym, aby odwołali się do sądu powszechnego.
Niewłaściwe zachowanie sędziego
Kolejną grupą skarg na sędziów pod względem liczebności stanowią skargi na zachowanie sędziów podczas rozpraw. Zachowania są określane w tych skargach jako aroganckie, lekceważące, niegrzeczne, niekulturalne, a nawet naruszające dobra osobiste - wyjaśnia sędzia Katarzyna Gonera, przewodnicząca Komisji Etyki.
Te skargi trudno sprawdzić, zwłaszcza, że protokoły z rozpraw nie zawierają każdego słowa, jakie pada w czasie posiedzenia, zwłaszcza jeśli strona nie domagała się wpisania ich do protokołu.
W ubiegłym roku Sąd Najwyższy np. rozpatrywał sprawę sędziego, który w czasie procesu o znęcanie się nad najbliższą rodzina, ofierze tej przemocy powiedział, że nie dziwi się oskarżonemu, gdyż nie chciałby z taką osobą usiąść przy stole. Sędzia otrzymał najłagodniejszą karę: upomnienie.
Stanowczo, nie znaczy obraźliwie
- Nagrywanie rozpraw ograniczyłoby ten rodzaj skarg, ponieważ okazałoby się, że sędzia ingeruje tylko wtedy, gdy musi, jeśli zachowanie stron czy widowni jest nieodpowiednie i musi spotkać się z reakcją - mówi sędzia Gonera. – Po rozpatrzeniu sprawy okazuje się , że sędzia zachował się stanowczo, ale reakcja mieściła się w granicach, na jakie pozawalają prawo o ustroju sądów powszechnych i policja sesyjna.
Trzecia grupa spraw to skargi bardzo poważne. Dotyczy podejrzeń o niezachowanie przez sędziego bezstronności, czyli istoty wymiaru sprawiedliwości, istoty wykonywania zawodu sędziego. Zachowania takie są opisywane jako nie uwzględnianie wniosków jednej ze stron, wyraźne preferowanie jednej strony, a gorsze traktowanie drugiej. Poprzez uchylanie pytań, niedopuszczanie do głosu, oddalanie wniosków dowodowych.
Zarzut preferowania drugiej strony jest odnoszony do znajomości sędziego np. z adwokatem czy radcą drugiej strony.
Według sędzi Gonery na szczęście te zarzuty nie potwierdzają się.
Ostatnią grupą skarg, to są skargi dotyczące udziału sędziów w ich własnych sprawach sądowych. Sędziowie są bowiem stronami w procesach o rozwód, o alimenty o podział majątku, o kontakty z dzieckiem, ze spółdzielniami mieszkaniowymi itd. Chodzi zwykle o cywilne sprawy. Takich sprawach zarzuty dotyczą braku powściągliwości w formułowaniu pism procesowych czy wniosków dowodowych.
KRS rzadko interweniuje na niekorzyść
Od marca 2010 roku, czyli od początku kadencji obecnego składu Komisji d.s. Odpowiedzialności Dyscyplinarnej Sędziów, KRS przeanalizowała 55 wyroków, pod kątem, czy nie doszło do przewinienia dyscyplinarnego – informuje sędzia SSO, Gabriela Ott z Komisji Odpowiedzialności Dyscyplinarnej KRS. W czterech sprawach podjęto uchwały o wniesienie odwołań od orzeczeń i wszystkie zostały wniesione na niekorzyść sędziów obwinionych. W 2011 roku przeanalizowano 35 wyroków i tylko w jednej sprawie podjęto uchwałę o zaskarżeniu wyroku sądu dyscyplinarnego na niekorzyść sędziego obwinionego.
W 2010 r. KRS wystąpiła z wnioskiem przeniesienie na inne miejsce sędziego, który stosował mobbing wobec podwładnych.
Natomiast wyroki sadów apelacyjnych dotyczą nieco innych spraw, niż skargi na sędziów wpływające do KRS. Na ogół sądy dyscyplinarne rozpatrują naruszenie przez sędziów godności urzędu poprzez niewłaściwe zachowanie na sali rozpraw, ponadto - rażące i nieterminowe sporządzenie uzasadnień wyroków. Trzecia grupa spraw to łamanie zasad etyki zawodowej poprzez jazdę po pijanemu lub wykroczenia drogowe, takie jak przekroczenie szybkości pojazdu lub niewłaściwą postawę wobec funkcjonariuszy policji.
Sędziowie obwiniani są o arogancję, brak kompetencji i stronniczość
Skargi na sędziów do KRS dotyczą głównie niesprawidliwych wyroków, niekulturalnego zachowania na sali rozpraw, stronniczości. Najczęściej obwiniani są niesłusznie. Natomiast sądy dyscyplinarne karzą ich za naruszenie godności urzędu.