W przygotowywanej przez wydawnictwo Wolters Kluwer do publikacji książce „Prawo pierwokupu nieruchomości” autor stwierdza, że przepis art. 37a ust. 1 ustawy o lasach stanowi, że w przypadku sprzedaży przez osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, niestanowiącego własności Skarbu Państwa gruntu:

  1. oznaczonego jako las w ewidencji gruntów i budynków lub
  2. przeznaczonego do zalesienia określonego w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, lub
  3. o którym mowa w art. 3 ustawy o lasach, objętego uproszczonym planem urządzenia lasu lub decyzją, o której mowa w art. 19 ust. 3 ustawy o lasach,

Skarbowi Państwa, reprezentowanemu przez Lasy Państwowe, przysługuje z mocy prawa prawo pierwokupu tego gruntu.

Prawo pierwokupu przysługuje Skarbowi Państwa:

  1. w każdym przypadku, gdy w ewidencji gruntów i budynków nieruchomość będąca przedmiotem sprzedaży oznaczona jest jako las i nie ma przy tym znaczenia obszar gruntów oznaczonych w ewidencji gruntów i budynków jako las, tj. także w przypadku, gdy powierzchnia nieruchomości lub działki jest mniejsza niż 0,1 ha;
  2. gdy tylko część działki ewidencyjnej będącej przedmiotem sprzedaży oznaczona jest w ewidencji gruntów i budynków jako las.


Przesłanka wystąpienia prawa pierwokupu jest spełniona, gdy grunt jest lasem tzn. gruntem pokrytym roślinnością leśną lub też jej przejściowo pozbawiony bez względu na powierzchnię, oznaczenie w ewidencji gruntów, przeznaczenie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, brak dla tego gruntu planu urządzenia lasu, brak decyzji starosty wydanej na podstawie art. 19 ust. 3 ustawy o lasach

Lasem jest grunt, gdy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego wskazuje, że jest on przeznaczony do zalesienia. Jeżeli miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego nie został uchwalony, to fakt, że grunt jest lasem, może wynikać z decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu wydanej przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), a dla terenów zamkniętych – przez wojewodę.

Prawo pierwokupu przysługuje Skarbowi Państwa w przypadku, gdy grunt jest objęty uproszczonym planem urządzenia lasu. Uproszczone plany urządzenia lasu sporządza się dla lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa oraz dla lasów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. O tym, czy działki będące przedmiotem aktu notarialnego są objęte uproszczonym planem urządzenia lasu, można się dowiedzieć na podstawie zaświadczenia wydanego przez właściwego ze względu na położenie działek starostę.

Wydanie przez starostę decyzji, o której mowa w art. 19 ust. 3 ustawy o lasach, poprzedza sporządzenie inwentaryzacji stanu lasów przeprowadzanej na zlecenie starosty. Stroną w postępowaniu o wydanie decyzji określającej zadania z zakresu gospodarki leśnej, wydawanej dla lasów rozdrobnionych o powierzchni do 10 ha, jest m.in. właściciel, który jest informowany zarówno o wszczęciu postępowania, jak i o wydanej decyzji na podstawie art. 19 ust. 3 ustawy o lasach. Dopuszczalne jest odebranie oświadczenia od zbywcy lub od stawających do aktu, że dla działki gruntu będącej przedmiotem aktu nie została wydana decyzja, o której mowa w art. 19 ustawy o lasach.

Prawo pierwokupu uregulowane w art. 37a ust. 1 ustawy o lasach nie przysługuje Skarbowi Państwa w sytuacji sprzedaży prawa użytkowania wieczystego gruntu niezabudowanego lub zabudowanego budynkami, których własność jest prawem związanym z użytkowaniem wieczystym, lokali mieszkalnych, lokali o innym przeznaczeniu stanowiących odrębne nieruchomości.

Jak podkreśla autor książki, problematyka prawa pierwokupu nieruchomości jest bardzo rozbudowana, gdyż uregulowana jest w ponad 20 aktach prawnych. Stosowanie przepisów dotyczących prawa pierwokupu w praktyce jest często dość trudne, ze względu na złożoność regulacji. - Nie ułatwia stosowania przepisów prawa o pierwokupie posługiwanie się orzecznictwem sądów, gdyż bywa ono rozbieżne – stwierdza prof. Gonet.

W jego książce zostały w przystępny i praktyczny sposób omówione poszczególne regulacje prawa pierwokupu nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego gruntu, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz akcji/udziałów spółek kapitałowych będących właścicielami nieruchomości rolnych. W książce przedstawiono również zasady zawierania umów sprzedaży nieruchomości których dotyczy prawa pierwokupu, w szczególności omówiony został problem możliwości objęcia jednym aktem notarialnym zobowiązującej umowy sprzedaży, oświadczenia o nie wykonaniu prawa pierwokupu i przeniesienia własności nieruchomości. Szczegółowo zostały omówione zasady złożenia oświadczenia o wykonaniu prawa pierwokupu przez gminę oraz osoby uprawnione przebywające poza granicą Polski.
Więcej>>>

Wojciech Gonet – notariusz w Piasecznie, prof. nadzw. dr hab. prawa, w latach 2010-2012 odbył aplikację notarialną zakończoną zdanym egz. notarialnym w 2012 r., w 2013 r. asesor notarialny, powołany na notariusza w 2014 r. autor ponad 90 publikacji naukowych w tym książki Reprezentacja stron umów w obrocie nieruchomościami (2014 r.), Komentarz do ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności (2012 r.), trzech monografii i wielu artykułów naukowych.