Projektowane zmiany przewidują również, że nie będzie już potrzebna zgoda osoby skazanej na wykonywanie kary w trybie dozoru elektronicznego i o tym, czy skazany będzie ją wykonywał zdecyduje sąd. Resort sprawiedliwości pracuje nad nowelizacją ustawy o dozorze elektronicznym, która ma na celu usprawnienie procedur związanych z odbywaniem kary w tym trybie. Jakie inne zmiany przewiduje projekt zmian w przepisach o dozorze elektronicznym, nad którym pracuje resort sprawiedliwości?

Przygotowywany przez Ministerstwo Sprawiedliwości projekt zmian w ustawie o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego (dalej: ustawa) zakłada poszerzenie grupy skazanych, wobec których będzie mogła być wykonywany kara w systemie dozoru elektronicznego. Według założeń zmian w ustawie karę w systemie dozoru elektronicznego będą mogli wykonywać potencjalnie wszyscy przestępcy skazani na krótkoterminowe kary pozbawienia wolności. Projektowane zmiany polegają na rozszerzeniu możliwości ubiegania się o odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego o skazanych do 2 lat pozbawienia wolności i to zarówno tych pozostających poza zakładem karnym, w chwili złożenia wniosku o udzielenie zgody na odbywanie kary w tym systemie, jak i tych, którzy już odbywają karę pozbawienia wolności w zakładzie karnym. Z dobrodziejstw odbywania kary w systemu dozoru nie będą mogły skorzystać osoby skazane w warunkach wielokrotnej recydywy. Obecnie obowiązująca ustawa obejmuje skazanych jedynie na karę do 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz skazanych na karę do 1 roku pozbawienia wolności, którym czas pozostały do jej odbycia nie przekracza 6 miesięcy. Ponadto eliminuje ona formalnie skazanych za umyślnie popełnione przestępstwo lub przestępstwo skarbowe na karę pozbawienia wolności, którzy byli wcześniej skazani na taką karę.

Projektowane zmiany przewidują, że sąd penitencjarny (czyli sąd decydujący w sprawach wykonania kary pozbawienia wolności przez skazanych) oceni charakter osobowościowy skazanego, a także rodzaj popełnionego przez niego przestępstwa zanim wyrazi zgodę na odbywanie przez skazanego kary w trybie dozoru.
Resort sprawiedliwości szacuje, że po wprowadzeniu powyższych zmian liczba osób, które będą mogły odbywać karę w systemie dozoru wzrośnie co najmniej czterokrotnie.

Jedną z najważniejszych planowanych w ustawie jest rezygnacja z obowiązku uzyskiwania od skazanych zgody na objęcie dozorem elektronicznym. Wprowadzenie tej zmiany tłumaczone jest faktem, że jeśli skazany jest kierowany do zakładu karnego sąd nie pyta go o zgodę na przebywanie w nim. Podobnie ma być jeśli chodzi o system dozoru elektronicznego. Orzekanie w kwestii objęcia dozorem elektronicznym skazanego będzie należało do autonomicznej decyzji sądu penitencjarnego. Ponadto orzekanie w kwestii udzielenia zezwolenia na wykonywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego należeć będzie do sądu penitencjarnego, w którego okręgu skazany przebywa, a nie – jak przewidują obecnie obowiązujące przepisy – do sądu, w okręgu którego kara jest lub ma być wykonywana. Ma to doprowadzić znacznego przyspieszenia procesu orzekania w sprawach dozoru. Obecnie obowiązujące przepisy w tej kwestii sprawiały bowiem ogromne trudności w praktyce. Jeśli np. skazany odbywał karę np. w Suwałkach, a kara w systemie dozoru elektronicznego miałaby być wykonywana we Wrocławiu z uwagi na miejsce stałego pobytu, to sąd z Wrocławia będąc właściwy musiałby odbyć posiedzenie w Zakładzie Karnym w Suwałkach lub skorzystać z pomocy prawnej - co w sposób oczywisty przedłużałoby postępowanie i zwiększało jego koszty.

Projekt zmian zakłada rezygnację z obecnie obowiązującego przepisu przewidującego, że skazany odbywający karę w systemie dozoru elektronicznego oddawany był obowiązkowo pod dozór kuratora sądowego. Chodzi o to, aby nie dublowała się kontrola wobec skazanego wykonywana przez różne podmioty.
Pozostałe zmiany mają głównie charakter redakcyjny i doprecyzowujący. Ministerstwo Sprawiedliwości jest zdania, że proponowane zmiany, poza zwiększeniem szybkości i efektywności postępowań w sprawach dozoru przyczynią się także do poprawy resocjalizacji skazanych, którzy odbywając karę w systemie dozoru, mogą jednocześnie pracować lub uczyć się i nie powoduje to zerwania przez nich więzi społecznych, jak ma to miejsce gdy skazany odbywa karę w zakładzie karnym.
Komentarz