To nie pierwsze wątpliwości związane z przepisami tarcz antykryzysowych wstrzymujących i następnie odwieszających terminy, m.in. procesowe i sądowe. Tarcza 3 weszła w życie 16 maja - z piątku na sobotę. Terminy miały zacząć biec po upływie 7 dni. Część prawników wskazywało na 25 maja. Podnosili przy tym, że skoro nowelę opublikowano 16 maja, to siedem dni upływa 23 maja - czyli w kolejną sobotę. Termin początkowy w ich ocenie byłby 24 maja, a ponieważ na to, że chodziło o niedzielę - w poniedziałek 25 maja 2020 r.

Ministerstwo i m.in. sędziowie wskazywali od początku na 23 maja. Uzasadniali, że ustawa obowiązuje od początku dnia 16 maja, więc z uwagi na brak przepisów szczególnych a contrario do Kpa i Kpc, ten dzień należy wliczać do 7 dni. Na kolejną zagwozdkę w sierpniu zwrócił uwagę RPO. Wskazał, że w pierwszej ustawie „covidowej” była mowa o „braku biegu” przedawnienia.
W jej nowelizacji w maju przepis ten usunięto i zastąpiono przepisem o „rozpoczęciu biegu”. 

Rzecznik przypominał, że przepis art. 15zzr ust. 6 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, 567, 568 i 695) miał następujące brzmienie: „w okresie, o którym mowa w ust. 1, nie biegnie przedawnienie karalności czynu oraz przedawnienie wykonania kary w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia”. Z kolei art. 68 ust. 5 ustawy z 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 stanowi, że „z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy rozpoczyna się bieg przedawnienia karalności czynu oraz przedawnienia wykonania kary w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia”. Jednocześnie, art. 46 pkt 20 ustawy z dnia 14 maja 2020 r. uchylił w całości art. 15zzr ustawy z 2 marca 2020 r. 

Czytaj: Od soboty biegną terminy procesowe - prawnicy mają wątpliwości, MS - nie>>

Wznawia się, czy też rozpoczyna od nowa?

Wiceminister Warchoł w odpowiedzi przesłanej RPO wyjaśnia, że z chwilą uchylenia art. 15zzr ust. 6 ustawy COVID-19 wskazany w tym przepisie bieg terminów przedawnienia, które spoczywały w okresie zawieszenia, rozpoczął dalszy bieg. Natomiast art. 68 ust. 5 ustawy dnia 14 maja 2020 odnieść należy - jak dodaje - jedynie do sytuacji, w której w okresie obowiązywania art. 15zzr ust. 6 ustawy COVID-19 w ogóle nie rozpoczął się bieg terminu przedawnienia.

- Na mocy noweli z 31 marca 2020 r. do specustawy z 2 marca 2020 r. („ustawy COVID-19”), został dodany art. 15zzr ust. 6. Zgodnie z tym przepisem w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 nie biegnie przedawnienie karalności czynu oraz przedawnienie wykonania kary w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia - pisze wiceminister. 

I dodaje, że w art. 15zzr ust. 6 ustawy COVID-19 wprowadzona została instytucja tzw. spoczywania biegu przedawnienia, które polega na tym, że w przypadku okoliczności wywołujących spoczywanie termin przedawnienia nie biegnie przez okres występowania tych okoliczności. 
- Po ich ustaniu termin przedawnienia biegnie dalej, a okresu spoczywania nie wlicza się do czasu decydującego o przedawnieniu. Natomiast jeżeli w okresie spoczywania biegu przedawnienia doszło do popełnienia czynu zabronionego to termin przedawnienia karalności nie rozpoczyna się do czasu ustania spoczywania jego biegu - dodaje. 

 

I wyjaśnia, że na mocy ustawy z dnia 14 maja 2020 r. art. 15zzr ust. 6 został uchylony z dniem 16 maja 2020 r. Jednocześnie zgodnie z art. 68 ust. 5 tej ustawy z dniem wejścia w życie ustawy rozpoczyna się bieg przedawnienia karalności czynu oraz przedawnienia wykonania kary w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia.

- Z chwilą uchylenia art. 15zzr ust. 6 ustawy COVID-19 wskazany w tym przepisie bieg terminów przedawnienia, które spoczywały w okresie zawieszenia, rozpoczął dalszy bieg. Natomiast art. 68 ust. 5 ustawy dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 odnieść należy jedynie do sytuacji, w której w okresie obowiązywania art. 15zzr ust. 6 ustawy COVID-19 w ogóle nie rozpoczął się bieg terminu przedawnienia - dodaje. 

 


Bieg "od nowa" nie był intencją ustawodawcy

Wiceminister dodaje, że za przyjęciem takiego stanowiska przemawia nie tylko gramatyczna wykładania przepisu art. 68 ust. 5 ustawy dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, ale również założenie, że "nie byłoby intencją racjonalnego ustawodawcy wprowadzanie instytucji biegu od nowa wszystkich terminów przedawnienia karalności czynu oraz przedawnienia wykonania kary w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia po wejściu w życie tego przepisu".

W jego ocenie sprawa jest na tyle jasna, że MS nie przygotowuje żadnych zmian uściślających prawo.