Kluczowe w sprawie było ustalenie, co może stanowić kopię dokumentu celnego, o której mowa w art. 41 ust. 11 ustawy VAT. Należy przypomnieć, że w myśl treści art. 41 ust. 11 ustawy o VAT eksport pośredni będzie opodatkowany stawką 0 proc. wówczas, gdy podatnik przed złożeniem deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym dokonał dostawy towarów, posiada kopie dokumentu, w którym urząd celny wyjścia potwierdził wywóz tych towarów. Z dokumentu tego musi wynikać tożsamość towaru będącego przedmiotem dostawy i wywozu. Dowodem wywozu towaru za granicę jest kopia dokumentu celnego. W przypadku eksportu pośredniego podatnik nie może dysponować oryginałem, gdyż to nie on dokonuje wywozu tego towaru ani też nie jest on wywożony na jego zlecenie.
Zdaniem Sądu problem ma o tyle znaczenie, że użyty w powyższym przepisie termin "kopia" odnosi się nie tylko do dokumentów sporządzanych do tej pory tradycyjnie w formie pisemnej (dokumenty SAD), ale również dokumentów w postaci zapisu elektronicznego. Wprowadzenie tej formy zapisu danych jest konsekwencją realizacji przepisów rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. U. UE L 93.253.1), mocą którego organy celne zostały zobowiązane do zastąpienia w procedurze wywozu, uszlachetniania biernego oraz powrotnego wywozu, obecnej procedury z zastosowaniem dokumentów w formie papierowej procedurą elektronicznej wymiany danych.
W celu realizacji norm wspólnotowych w Polsce, z dniem 31 sierpnia 2007 r., uruchomiono System Kontroli Eksportu (ECS). System ten pozwolił na elektroniczną obsługę zgłoszenia wywozowego przesyłanego przez zgłaszającego/eksportera, zarówno w urzędzie celnym wywozu, jak też w urzędzie celnym wyprowadzenia i opiera się na obiegu komunikatów elektronicznych pomiędzy urzędami celnymi a podmiotami dokonującymi zgłoszeń celnych. Od dnia 31 sierpnia 2007 r. zgłoszenie celne może mieć formę dokumentu papierowego lub elektronicznego i każda z tych dwóch form dokumentu jest równorzędna. Elektroniczna forma, potwierdzania dokonanych zgłoszeń celnych następuje w formie komunikatu IE-599 wydawanego eksporterowi. To właśnie komunikat IE-599 (zapisywany w postaci pliku w formacie ".xml") jest dokumentem równorzędnym dla dotychczas stosowanej formy papierowej dokumentów SAD. Jest on podpisywany przez system ECS przy użyciu klucza do bezpiecznej transmisji danych, zaś uzyskanie komunikatu IE-599 wiąże się z koniecznością rejestracji w tymże systemie.
Pojawiło się więc pytanie, w jaki sposób, uregulowana w art. 41 ust. 11 ustawy VAT konieczność legitymowania się "kopią dokumentu", w którym urząd celny określony w przepisach celnych potwierdził wywóz tych towarów poza terytorium Wspólnoty, będzie odnosiła się do dokumentu w postaci komunikatu IE599?
Zdaniem Sądu skoro w systemie ECS potwierdzenie wywozu towarów poza terytorium Wspólnoty odbywa się za pomocą elektronicznego komunikatu IE-599 - podpisywanego przez system ECS przy użyciu klucza do bezpiecznej transmisji danych, który to komunikat dokumentuje czynność łatwą przez organy celne do zweryfikowania, to jego kopię może stanowić każdy rodzaj dokumentu, który by wiernie odzwierciedlał treść oryginału. Treść przepisów ustawy o VAT, nie sprzeciwia się bowiem temu, aby był to również dokument zapisany w formie elektronicznej. Ponadto jeśli celem ECS jest m.in. zapewnienie przejrzystości i weryfikowalności przeprowadzanych operacji celnych, to organ, mający jakiekolwiek wątpliwości co do treści otrzymanych dokumentów, czy też podejrzeń co do fikcyjności transakcji ma narzędzia służące do weryfikacji uzyskanych od podatnika danych. Tym samym może w łatwy sposób zbadać, czy nadesłany wydruk, kserokopia, czy nadesłany plik jest kopią oryginalnego komunikatu IE599. W tych warunkach nakładanie na podatnika obowiązku niejako "ponownego" potwierdzenia autentyczności wydawanych dokumentów nie znajduje oparcia w treści przepisów ustawy VAT i stoi w sprzeczności z założeniami ECS.
Wyrok NSA usuwa wątpliwości interpretacyjne, które pojawiły się już w tego typu sprawach. Warto przytoczyć tu sprzeczne interpretacje Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, który w interpretacji z dnia 26 lutego 2009 r., IPPP2/443-1755/08-2/MS, LEX nr 20518 uznał, że jedynie komunikaty IE-599 przechowywane w wersji elektronicznej w formacie XML stanowią dla celów VAT dokument potwierdzający dokonanie wywozu towarów poza obszar Unii Europejskiej. Zdaniem Dyrektora Izby podatnicy powinni przechowywać je w takiej formie, w jakiej zostały one wysłane przez urząd celny wywozu, czyli w postaci elektronicznej w formacie XML (np. na serwerze lub elektronicznych nośnikach informacji) zabezpieczonej podpisem elektronicznym. Z kolei w interpretacji z dnia 1 grudnia 2009 r., IPPP2/443-1077/09-2/IK, LEX nr 26153 Dyrektor tej samej Izby Skarbowej stwierdził, że komunikat IE-599 przesłany w formie pliku XML nie stanowi kopii dokumentu elektronicznego, bo nie zawiera informacji, że jest to kopia, kto i kiedy ją sporządził a co najważniejsze przesłana została poza systemem ECS, gwarantującym tożsamość treści z oryginałem. Dyrektor Izby dodał, że w świetle powyższego komunikat IE-599 w formie pliku XML przesłany zwykłą pocztą elektroniczną przez eksportera bezpośredniego nie stanowi wiarygodnego dokumentu, o których mowa w art. 41 ust. 11 ustawy o VAT uprawniającego do zastosowania 0 proc. stawki podatku VAT z tytułu eksportu pośredniego towarów.
(I FSK 953/09)
 
Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line