Spółka w 2005 i 2006 r., pomimo skierowania na drogę postępowania sądowego, nie utworzyła odpisu aktualizującego należności z uwagi na dużą wartość. Odpis w znacznym stopniu pogorszyłby wynik finansowy spółki.

W 2007 r. po wydaniu wyroku sądowego przyznano zwrot 80% należności, które zostały zapłacone.

Czy nieodzyskana część należności będzie stanowić koszt uzyskania przychodu?


Jeżeli sąd uznał, że powodowi (spółce, której dotyczy pytanie) należy się jedynie 80% żądanej kwoty głównej i redukcja taka nie wynikała z faktu przedawnienia się części należności, to pozostałe 20% nie może być zaliczone do kosztów podatkowych.

Jednak orzeczenie, w którym niezawisły sąd uznał, iż tylko należna część żądanej kwoty może być podstawą (czy raczej uzasadnieniem) do korekty wykazanego wcześniej przychodu w podatku dochodowym i obrotu w VAT.


W myśl zasady zapisanej w art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654, z późn. zm.), wierzytelności nieściągalne nie mogą być kosztem podatkowy.

Jednak w tym samym przepisie ustawodawca podatkowy wskazał, że jeżeli podatnik udokumentuje nieściągalność należności a sama należność wcześniej była przez niego zaliczona do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, wówczas może uwzględnić ją w rachunku podatkowym po stronie kosztów.

Podkreślić jednak trzeba to, że metody dokumentowania nieściągalności wierzytelności zostały precyzyjnie określone w art. 16 ust. 2 u.p.d.o.p. (tak, aby mogły one być kosztem podatkowym).

Biorąc pod uwagę to, że katalog jest wyszczególnieniem zamkniętym, oraz to, że nie odnajdziemy w nim orzeczenia, w którym sąd zasądza na rzecz powoda kwotę niższą od żądanej, należy stwierdzić, iż z całą pewnością wyrok, jakim dysponuje spółka, nie legitymuje jej do zaliczenia do kosztów podatkowych tej części należności, która nie została na jej rzecz zasądzona przez sąd.

Nie oznacza to jednak, że wyrok taki jest całkowicie bezużyteczny podatkowo.

W takiej sytuacji powód powinien złożyć wniosek u uzasadnienie wyroku. Jeżeli z uzasadnienia takiego wynikało będzie, iż zdaniem niezawisłego sądu należna jest tylko część kwoty, zapłaty, której żądał powód, i redukcja taka nie wynika z faktu przedawnienia się części należności, wówczas podatnik będzie mógł posłużyć się takim orzeczeniem w celu dokonania korekty wykazanego wcześniej przychodu i obrotu.

Skoro bowiem, zarówno przychodem jak i obrotem jest kwota należna pomniejszona o VAT, a niezawisły sąd uznał, że kwota należna jest niższa od tej, jaką wykazała spółka, to takie prawomocne orzeczenie niezawisłego sądu będzie doskonałym uzasadnieniem dla korekty wykazanego wcześniej przychodu i obrotu.

Uwagi

Tak jak wskazałem powyżej prawo do korekty nie wystąpi, jeżeli redukcja implikowana jest np. przedawnieniem się części należności.

Oczywiście korekta może być dokonana jedynie wówczas, gdy podatnik wykazał wcześniej w rachunku podatkowym przychód i obrót w 100% (odpowiednio pomniejszony o VAT).

W każdym przypadku przed dokonaniem korekty należy zapoznać się z uzasadnieniem w celu ustalenia czy w istocie są podstawy do dokonania takiej korekty.