Podatnik (PKPiR) zatrudnia pracowników. Wynagrodzenie za przepracowany miesiąc, wypłaca do 10. dnia następnego miesiąca. Pytania (na przykładzie wynagrodzeń wypłaconych w dniu 10 lipca 2007 r. za przepracowany miesiąc czerwiec 2007 r.):
1. Kiedy powstaną koszty do zaksięgowania w PKPiR?
2. Kiedy powstanie zobowiązanie w podatku dochodowym od płac:
- czy za czerwiec do zapłaty w lipcu 2007?
- czy za lipiec do zapłaty w sierpniu 2007?
3. Kiedy powstanie zobowiązanie wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych:
- czy za czerwiec do zapłaty w lipcu z symbolem deklaracji 1 czerwca 2007 r.?
- czy za lipiec do zapłaty w sierpniu z symbolem deklaracji 1 lipca 2007 r.?
4. Bardzo prosimy o podobne odpowiedzi w sytuacji przełomu roku, tj. płaca za przepracowany grudzień wypłacona w styczniu, dodatkowo z uwzględnieniem wysokości kosztów uzyskania przychodów ze stosunku pracy oraz zastosowanej miesięcznej ulgi w podatku.

Ad: 1.
Skoro wynagrodzenia zostały faktycznie wypłacone w lipcu, to powinny być zaliczone do kosztów lipca i wtedy wykazane w PKPiR. Zgodnie bowiem z art. 23 ust. 1 pkt 55-55a oraz ust. 3d ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), nie zalicza się do kosztów uzyskania
- przychodów niewypłaconych, niedokonanych lub niepostawionych do dyspozycji wypłat, świadczeń oraz innych należności z tytułów określonych w art. 12 ust. 1 i 6, art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz w art. 18 u.p.d.o.f. (obejmuje to zatem przychody ze stosunku pracy określone w art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f.), a także zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakład pracy,
- nieopłaconych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składek określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z późn. zm.), w części finansowanej przez płatnika składek oraz składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Powyższe nawiązuje do ogólnej definicji przychodu zawartej w art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., zgodnie z którym, przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, przy czym przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursów z dnia otrzymania lub postawienia do dyspozycji podatnika, ogłaszanych przez bank, z którego usług korzystał podatnik, i mających zastosowanie przy kupnie walut.

Ze względu na powstanie obowiązku podatkowego oraz możliwość zaliczenia wynagrodzeń do kosztów pracodawcy, niezwykle istotny jest moment uzyskania przychodu - w przypadku świadczeń pieniężnych będzie to zazwyczaj moment otrzymania przez podatnika lub postawienia do jego dyspozycji środków pieniężnych. Otrzymanie środków pieniężnych polega przede wszystkim na wręczeniu znaków pieniężnych podatnikowi przez inne osoby (tzw. "wypłata do ręki"). W przypadku obrotu bezgotówkowego momentem otrzymania będzie dzień uznania jego rachunku bankowego jako rachunku wierzyciela. Wypłata wynagrodzenia w innej formie niż "do ręki" wymaga jednak zgody na piśmie pracownika.

Przychód powstaje także w dniu, w którym środki pieniężne postawiono do dyspozycji podatnika, np. dzień wypłaty wynagrodzeń pracowniczych, o ile pracodawca był realnie przygotowany do dokonania takiej wypłaty, albo dzień zawiadomienia przez pocztę o możliwości odbioru przekazu pieniężnego, bez względu na to, czy pracownik rzeczywiście pieniądze otrzymał. Środki pieniężne nie są jednak postawione do dyspozycji podatnika w sytuacji, gdy dłużnik podatnika zamierza dokonać wypłaty przed terminem płatności, ale podatnik w tym momencie należnej mu kwoty nie przyjmuje.

Ad: 2.
Wynagrodzenia powinny być opodatkowane w lipcu (zaliczka powinna być odprowadzona do 20 sierpnia). Skoro, bowiem wypłata nastąpiła 10 lipca, to - zgodnie z powyższymi zasadami - przychód powstał w lipcu, a to, jakiego miesiąca dotyczy wynagrodzenie, nie ma w tym wypadku większego znaczenia.

Ad: 3.
Zgodnie z art. 18 ust. 1 w nawiązaniu do art. 4 pkt 9-10 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z późn. zm.), podstawę wymiaru składek ZUS stanowi u pracowników przychód w rozumieniu u.p.d.o.f. Oznacza to, że obowiązek opłacania składek powstaje za miesiąc, w którym powstał przychód, czyli w sytuacji określonej w pytaniu - składki należy zapłacić w sierpniu za lipiec. Warto przy tym podkreślić, iż w takim wypadku składki w części finansowanej przez pracodawcę będą kosztem sierpnia (pod warunkiem, że w sierpniu zostaną zapłacone).

Ad: 4 (Przełom roku)
Wszystkie powyższe uwagi zachowują swoją aktualność na przełomie lat. Innymi słowy, wynagrodzenie za grudzień wypłacone w styczniu powinno być:
zaliczone do kosztów stycznia (składki ZUS w części finansowanej przez pracodawcę - do kosztów miesiąca, w którym zostały zapłacone, czyli co do zasady lutego),
- wynagrodzenie powinno być opodatkowane do 20 lutego,
- składki ZUS powinny być zapłacone do 15 lutego.