Pytanie dotyczy kursu zastosowanego do przyjęcia materiałów do magazynu. Spółka telekomunikacyjna w ramach swojej działalności sprzedaje usługi telewizji kablowej i dostępu do szerokopasmowego Internetu oraz buduje sieci kablowe. W ramach prowadzonej działalności dokonuje zakupów materiałów do budowy sieci, jak i sprzętu niezbędnego do przesyłu sygnałów. Większość zakupów dokonywana jest z krajów Unii Europejskiej. Często zdarza się, że dostawca przysyła towar a fakturę za ten towar otrzymujemy ze znacznym opóźnieniem od spółki matki z Holandii, która zgodnie z umową obciąża nas za ten towar. Płatności zgodnie z umową dokonujemy do spółki matki, która rozlicza się z dostawcą.
1. Jaki kurs zastosować w stosunku do przyjęcia na magazyn?
2. Jakim kursem zgodnie z przepisami CIT należy księgować fakturę, która przyszła miesiąc po przyjęciu towaru na magazyn?
3. Co w przypadku przekazania materiałów na inwestycje jeśli nie otrzymaliśmy jeszcze faktury?

Mimo pewnym wątpliwości, zasadne wydaje się przeliczenie wydatków w walucie obcej przy zastosowaniu kursu średniego NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień, na który ujęto w księgach rachunkowych fakturę/rachunek (a w przypadku braku faktury lub rachunku, inny dowód). Jeżeli zatem wydatek dokumentuje faktura, wartość wydatku w zł powinna być ustalona przy uwzględnieniu kursu średniego NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień, na który faktura ta będzie ujęta w księgach rachunkowych.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.p., koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu. Za dzień poniesienia kosztu – według art. 15 ust. 4e u.p.d.o.p. – należy uznać dzień "na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów". Mimo wprowadzenia definicji legalnej określenia "dzień poniesienia kosztu", rozstrzygnięcie, kiedy koszt powinien być uznany za poniesiony budzi istotne wątpliwości. W praktyce ukształtowało się kilka odmiennych poglądów, m.in.:
1.
Za dzień poniesienia kosztu należy uznać dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu dokumentującego wydatek – takie stanowisko zajął np. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 7 stycznia 2011 r., IPPB5/423-713/10-2/IŚ. Przyjmując taką argumentację do przeliczenia kwot wyrażonych w walutach obcych należy zastosować kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia faktury/rachunku (ewentualnie – w przypadku braku faktury lub rachunku – dzień wystawienia innego dowodu).
2.
Za dzień poniesienia kosztu należy uznać – co do zasady – dzień, na który ujęto wydatek w księgach rachunkowych na podstawie otrzymanej faktury lub rachunku (tzn. dzień do którego wydatek został przypisany w księgach rachunkowych), przy czym bez znaczenia pozostaje prawidłowość takiego ujęcia w świetle prawa bilansowego. Argumentację taką podziela orzecznictwo sądów administracyjnych – przykładowo można wskazać wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 maja 2010 r., II FSK 942/09. W takim przypadku wydatek w walucie obcej powinien być przeliczony przy zastosowaniu kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień, na który ujęto w księgach rachunkowych fakturę/rachunek (a w przypadku braku faktury lub rachunku, inny dowód).
3.
Za dzień poniesienia kosztu należy uznać, dzień, na który wydatek został ujęty jako koszt w księgach rachunkowych, zgodnie z przepisami prawa bilansowego. Prawidłowość takiego stanowiska potwierdził m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 30 listopada 2009 r., ITPB3/423-514a/09/PS. Przyjęcie takiej argumentacji oznacza, iż do przeliczenia kwot w walucie obcej należy zastosować kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień, na który – zgodnie z prawem bilansowym – ujęto w księgach rachunkowych fakturę/rachunek (a w przypadku braku faktury lub rachunku, inny dowód).
Wprawdzie nie można wykluczyć odmiennej argumentacji, niemniej jednak zasadne wydaje się przyjęcie wariantu drugiego – tzn. uznanie, iż do przeliczenia wydatków w walucie obcej zastosowanie powinien znaleźć kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień, na który ujęto w księgach rachunkowych fakturę/rachunek (a w przypadku braku faktury lub rachunku, inny dowód). W konsekwencji – jeżeli podstawą ujęcia wydatku w księgach rachunkowych jest faktura – wartość wydatku w walucie obcej powinna być ustalona według kursu średniego NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień, na który faktura ta będzie ujęta w księgach rachunkowych.

Agnieszka Morska