W przedmiotowej sprawie do fiskusa zwróciła się spółka, której przedmiotem działalności jest podnajem pokoi hotelowych. Wspólnikami spółki są osoby fizyczne będące właścicielami lub współwłaścicielami lokali, które pełnią funkcję pokoi hotelowych. Na podstawie umów najmu z właścicielami poszczególnych pokoi hotelowych spółka jest najemcą lokali. Spółka jest uprawniona do podnajmowania pokoi podmiotom trzecim.
Spółka zawarła z inną spółką umowę podnajmu, obejmującą wszystkie lokale. Na mocy tej umowy podnajemca wszedł w posiadanie pokoi i przy ich wykorzystaniu prowadził działalność hotelarską, uiszczając na rzecz wnioskodawczyni czynsz. Umowa podnajmu została zawarta na czas określony. Podnajemca złożył oświadczenie w formie aktu notarialnego o dobrowolnym poddaniu się egzekucji w zakresie obowiązku zwrotu lokali objętych umową po terminie wygaśnięcia umowy. Po wygaśnięciu umowy podnajemca, pomimo wezwania przez spółkę do dobrowolnego zwrotu przedmiotu podnajmu, nie dokonał zwrotu pokoi, lecz przekazał je innemu podmiotowi. Podmiot ten korzysta z pokoi bez podstawy prawnej. Spółka dążąc do odzyskania posiadania lokali wniosła do sądu rejonowego wniosek o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu. Powołując się na tytuł wykonawczy spółka wystąpiła do komornika sądowego o wszczęcie egzekucji w celu wydania lokali. Postępowanie jest w toku.
Spółka jest pozbawiona dostępu do lokali, do których posiada tytuł prawny, nie może z nich korzystać, prowadzić w nich działalności hotelarskiej oraz podnajmować. Niezależnie od tego, jako najemca, na mocy umów najmu zawartych z właścicielami lokali, zobligowana jest uiszczać na ich rzecz czynsz najmu. Grupa właścicieli, która zawarła umowę ze spółką prowadzi działalność gospodarczą, obejmującą wynajem pokoi i za usługę wynajmu lokalu, wystawia comiesięcznie fakturę VAT, obejmującą czynsz najmu oraz należny od kwoty czynszu podatek VAT.
Powstało w związku z tym pytanie, czy mimo niemożności korzystania przez spółkę z wynajmowanych pokoi na skutek ich niezwrócenia przez podnajemcę, spółce przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, wynikający z faktur wystawianych przez wynajmujących, dokumentujących usługę najmu?
Sama spółka uważa, że niezależnie od faktu, iż w chwili obecnej nie może korzystać z pokoi objętych umowami najmu, wynajmujący świadczą na jej rzecz usługi najmu, od których to usług przysługuje spółce możliwość obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, wynikający z faktur VAT dokumentujących usługi najmu.
Zdaniem fiskusa, spółka ma prawo do odliczenia podatku naliczonego, wynikającego z faktur dokumentujących usługę podnajmu do momentu skierowania przez spółkę do sądu rejonowego wniosku o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu w zakresie obowiązku zwrotu lokali. Nie ma natomiast takiego prawa od momentu skierowania wniosku o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu w zakresie obowiązku zwrotu lokali. Organ stwierdził bowiem, że korzystanie przez podnajemcę z przedmiotowych lokali do momentu skierowania przez spółkę do sądu rejonowego wniosku o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu w zakresie obowiązku zwrotu lokali, jest czynnością, która na gruncie ustawy o VAT stanowi świadczenie usług i podlega VAT, natomiast od momentu wniesienia przez spółkę powyższego wniosku wystąpi czynność bezumownego korzystania, która nie podlega przepisom ustawy o VAT, a tym samym opodatkowaniu podatkiem VAT.
Za brakiem prawa spółki do odliczenia podatku od towarów i usług wykazanego w fakturach dokumentujących usługę najmu, w ocenie fiskusa, przemawia fakt występowania pomiędzy spółką a podnajemcą czynności, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Organ odmówił spółce prawa do odliczenia podatku VAT, uznając, że ewentualne odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokali nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Zdaniem WSA w Poznaniu ta okoliczność jednak nie powinna być w ogóle rozważana przez fiskusa. Fakt tymczasowej niemożności korzystania z lokali i niemożności ich podnajmowania, z uwagi na niezwrócenie ich przez dotychczasowego podnajemcę, nie może wywierać wpływu na prawo do odliczenia podatku. Spółka wynajmuje lokale od ich właścicieli w celu ich podnajmu, który generuje podatek należny.
Wyrok WSA w Poznaniu z 22 kwietnia 2015 r., sygn. akt I SA/Po 1156/14
Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego