Zgodnie z uzasadnieniem wniesienie projektu zostało zapowiedziane przy ogłoszeniu decyzji o skorzystaniu przez prezydenta RP z prerogatywy, o której mowa w art. 122 ust. 5 Konstytucji, to jest o odmowie podpisania ustawy (tzw. weto).

- Projekt ustawy zawiera rozwiązania tożsame w zakresie celu, treści i o skutkach finansowych jak ustawa z dnia 21 grudnia 2023 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na 2024 r., z wyłączeniem zakwestionowanych przepisów dotyczących finansowania mediów publicznych (art. 14 i 15 ustawy z dnia 21 grudnia 2023 r.) – napisano w uzasadnieniu projektu.

W uzasadnieniu weta prezydent napisał, że kieruje ustawę do ponownego rozpatrzenia przez Sejm, gdyż „nie zgadza się – wobec próby przejęcia mediów publicznych z naruszeniem fundamentalnych reguł demokratycznego państwa prawnego, w tym zasady praworządności (art. 7 Konstytucji) – na przekazanie im 3 miliardów złotych ze środków publicznych.”

Zaznaczył, że nie kwestionuje pozostałych zmian, w szczególności regulacji powiązanych z propozycjami zawartymi w projekcie ustawy budżetowej na rok 2024 (druk sejmowy nr 125), dotyczącymi planowanych podwyżek dla nauczycieli.

Złożony przez prezydenta projekt ustawy utrzymuje termin wejścia w życie – 1 stycznia 2024 r. Dlatego, jak czytamy w uzasadnieniu, pełną aktualność zachowuje publiczny apel prezydenta do marszałków  Sejmu i Senatu o niezwłoczne zwołanie posiedzenia Sejmu, a następnie Senatu w celu rozpatrzenia oraz przyjęcia ustawy i w terminie umożliwiającym jej wejście w życie w zaproponowanej dacie.

Marszałek nie zwoła posiedzenia Sejmu

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia wydał oświadczenie, w którym poinformował, że prezydencki projekt ustawy zostanie skierowany do konsultacji oraz przesłany premierowi Donaldowi Tuskowi, celem przedstawienia stanowiska rządu.

- Prezydenckie weto zostanie rozpatrzone przez Sejm. Sejm będzie pracował zgodnie z harmonogramem przyjętym przez wszystkie siły polityczne. Następne posiedzenie Sejmu odbędzie się zatem w dniach 10-11 stycznia 2024 r. - czytamy w oświadczeniu.

Prezydenckie weto zostanie rozpatrzone przez Sejm. Sejm będzie pracował zgodnie z harmonogramem przyjętym przez wszystkie siły polityczne. Następne posiedzenie Sejmu odbędzie się zatem w dniach 10-11 stycznia 2024 r.

Weto prezydenta

Informacje o zawetowaniu ustawy prezydent przekazał w sobotę wieczorem prezydent na portalu X. 

- Próba finansowania mediów publicznych przy pomocy ustawy okołobudżetowej (przez większość parlamentarną) jest w obecnej sytuacji niemożliwa do zaakceptowania. W moim projekcie ustawy wszystkie inne wydatki budżetowe - na czele z podwyżkami wynagrodzeń dla nauczycieli - zostaną zachowane - uzasadnił swoją decyzję Andrzej Duda.

Premier Donald Tusk odnosząc się do zapowiedzi prezydenta na platformie X napisał, że weto "zabiera pieniądze nauczycielom przedszkolnym i początkującym, za to znosi +kominówkę+, czyli umożliwia nieograniczone podwyżki dla prezesów państwowych spółek i agencji". "Wstyd. Wesołych Świąt, Prezydencie. Poszkodowanych uspokajam: poradzimy sobie z tym" - dodał premier.

Ustawa okołobudżetowa: pieniądze na podwyżki i dla mediów publicznych

Parlament zakończył prace nad ustawą okołobudżetową w piątek, po czym trafiła do prezydenta.

Zakwestionowana ustawa z 21 grudnia 2023 r. zakłada m.in. przekazanie skarbowych papierów wartościowych różnym podmiotom: uczelniom, Funduszowi Reprywatyzacji, PKP, przedsiębiorstwom górniczym oraz mediom publicznym. Jednostki publicznej radiofonii i telewizji mają otrzymać, wraz z kwotami na powiększenie kapitałów własnych, prawie 3 mld zł.

Ustawa przewiduje też 30-proc. podwyżki wynagrodzeń dla nauczycieli, które mają zapewnić wzrost wynagrodzeń nauczycieli o co najmniej 1,5 tys. zł. Dodatkowe zapisy służą także powiększeniu kwoty bazowej dla nauczycieli początkujących, aby oni również otrzymali podwyżki o 1,5 tys. zł.

Dodatkowo samorządy mają otrzymać 2,3 mld zł na podwyżki dla nauczycieli w przedszkolach. Samorządy otrzymają także subwencję rozwojową, na co przeznaczono 3,2 mld zł. Ma ona zostać podzielona w taki sposób, że w 60 proc. subwencja będzie dzielona z uwzględnieniem liczby mieszkańców, zaś w 40 proc. – z uwzględnieniem wpływów z PIT, liczonych na podstawie danych z 2021 r.

Czytaj też: Wzrosną wynagrodzenia nauczycieli - ustawa okołobudżetowa na 2024 r. trafi do prezydenta >

Co stanowi Konstytucja

Jak stanowi Konstytucja warunkiem wejścia w życie ustawy jest podpisanie jej przez prezydenta i ogłoszenie w Dzienniku Ustaw RP.

Zgodnie z art. 122 ust. 2 Konstytucji, prezydent podpisuje ustawę w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia przez marszałka Sejmu zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw. Zgodnie a art. 122 ust. 3 przed podpisaniem ustawy prezydent może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją. Prezydent Rzeczypospolitej nie może odmówić podpisania ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny uznał za zgodną z Konstytucją.

Art. 122 ust. 5 stanowi, że jeśli prezydent nie wystąpił z wnioskiem do TK, może z umotywowanym wnioskiem przekazać ustawę Sejmowi do ponownego rozpatrzenia (tzw. weto ustawodawcze, weto prezydenckie).

- Weto prezydenckie nie ma charakteru selektywnego, co oznacza, że prezydent nie może zakwestionować tylko niektórych przepisów, lecz całą ustawę – informuje Kancelaria Prezydenta.

Sejm może wniosek prezydenta odrzucić – w drodze ponownego uchwalenia ustawy większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Wówczas prezydent w ciągu 7 dni podpisuje ustawę i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw. W razie ponownego uchwalenia ustawy przez Sejm prezydentowi nie przysługuje prawo wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego w trybie ust. 3.

Wystąpienie prezydenta z wnioskiem do Sejmu o ponowne rozpatrzenie ustawy wstrzymuje bieg 21-dniowego terminu do podpisania ustawy.

Jak stanowi Konstytucja, prezydent nie może zawetować ustawy budżetowej (ani ustawy o prowizorium budżetowym), ale może przed jej podpisaniem wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego. 

Zgodnie z art. 224 Konstytucji, do ustawy budżetowej i ustawy o prowizorium budżetowym nie stosuje się przepisu art. 122 ust. 5 (weta prezydenta). W przypadku zwrócenia się prezydenta TK w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy budżetowej albo ustawy o prowizorium budżetowym przed jej podpisaniem, Trybunał orzeka w tej sprawie nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia złożenia wniosku w Trybunale.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.