Projekt z 21 stycznia 2016 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej omawia Tomasz Krywan w komentarzu praktycznym opublikowanym w Vademecum Głównego Księgowego.

Przepisy art. 22 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – dalej u.s.d.g., określają obowiązek dokonywania i przyjmowania płatności za pośrednictwem rachunku bankowego. Obowiązek ten obejmuje dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą, gdy:

1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz

2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15.000 euro przeliczonych na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji.

Naruszanie tego obowiązku w zasadzie nie jest zagrożone żadną sankcją. Jedyną negatywną konsekwencją takiego postępowania jest wyłączenie możliwości skracania terminu zwrotu VAT do 25 dni. Nie ma natomiast przeszkód, aby płatności dokonywane z naruszeniem obowiązku określonego w art. 22 u.s.d.g. były zaliczane do podatkowych kosztów uzyskania przychodów.

Skutki w PIT oraz CIT -koszty uzyskania przychodu

Wskazany na wstępie projekt przewiduje zmianę tego stanu rzeczy poprzez dodanie przepisów wyłączających możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów płatności dokonanych z naruszeniem obowiązku określonego w art. 22 u.s.d.g. Projekt ten przewiduje również obniżenie limitu, o którym mowa w art. 22 ust. 1 pkt 2 u.s.d.g. z równowartości 15.000 euro (obecnie jest to ponad 60.000 zł) do 15.000 zł.

Należy przy tym zauważyć, że do kosztów uzyskania przychodów mogą być, co do zasady, zaliczane kwoty jeszcze niezapłacone. Do takich przypadków nawiązują projektowane art. 24e ust. 2 ustawy o PIT oraz art. 15d ust. 2 ustawy o CIT. Ma z nich wynikać, że w przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty płatności dokonanej z naruszeniem obowiązku określonego w art. 22 u.s.d.g., podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą lub działy specjalne produkcji rolnej:

1) zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo

2) zwiększają przychody - w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów

- o kwotę płatności wynikającą z faktury (rachunku), umowy lub innego dokumentu w miesiącu, w którym została dokonana płatność.

Skutki w PIT oraz CIT - amortyzacja

Wskazane przepisy mają być stosowane odpowiednio w przypadkach nabycia lub wytworzenia środków trwałych albo nabycia wartości niematerialnych i prawnych. Oznacza to, że w zakresie w jakim na wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych składać się będą płatności dokonane z naruszeniem obowiązku określonego w art. 22 u.s.d.g.:

1) odpisy amortyzacyjne nie będą mogły być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów – w przypadku odpisów amortyzacyjnych dokonywanych po dokonaniu płatności,

2) podatnicy będą obowiązani zmniejszać koszty uzyskania przychodów (względnie zwiększać przychody) o kwoty zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych – w przypadku odpisów amortyzacyjnych dokonanych i zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów przed dokonaniem płatności.

Skutki w PIT oraz CIT - zakres obowiązywania przepisów

Przepisy art. 24e ust. 1 i 2 ustawy o PIT oraz art. 15b ust. 1 i 2 ustawy O CIT mają być również stosowane odpowiednio w przypadku:

1) likwidacji pozarolniczej działalności gospodarczej i likwidacji działów specjalnych produkcji rolnej (dotyczy tylko podatników podatku dochodowego od osób fizycznych),

2) zmiany formy opodatkowania na zryczałtowaną,

3) zmiany zasad ustalania dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej (dotyczy tylko podatników podatku dochodowego od osób fizycznych).

W przypadkach takich zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów lub zwiększenie przychodów następować ma za rok podatkowy, w którym nastąpiła likwidacja tej działalności lub działów specjalnych produkcji rolnej albo za rok podatkowy poprzedzający rok podatkowy, w którym nastąpiła zmiana formy opodatkowania lub zmiana zasad ustalania dochodu.

Projektowana ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2017 r., a wskazane przepisy mają mieć, co do zasady, zastosowanie do płatności dokonywanych w roku podatkowym rozpoczynającym się po 31 grudnia 2016 r. Wyjątki od tej zasady mają dotyczyć:

1) płatności wynikających z transakcji zawartych ponad obecnie obowiązujący limit w wysokości równowartości 15.000 euro,

2) płatności dotyczących kosztów zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów przed dniem wejście w życie projektowanych przepisów; oznacza to, że – jak czytamy w uzasadnieniu projektu – „nowych zasad związanych z korektą nie stosowałoby się do płatności dotyczących kosztów zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów przed dniem wejście w życie niniejszej ustawy".

Dowiedz się więcej z książki
Podatki dochodowe. 522 wyjaśnienia i interpretacje
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł