Opodatkowanie umorzonego czynszu
Czy przychd lokatora (lub spłdzielcy) z tytułu umorzenia mu zaległości czynszowych przez społdzielnię lub gminę jest dla niego przychodem do opodatkowania podatkiem dochodowym od osb fizycznych?
Spory problem dla dużej części najuboższych podatników stanowi fakt, że urzędy skarbowe całkiem sprzecznie interpretują kwestię opodatkowania umorzonych czynszów. Powoduje to zdezorientowanie spółdzielni mieszkaniowych i samorządów, które umorzyły czynsze lokatorom oraz samych najemców. Jest to również problem i dla samych samorządów, które próbują pomóc najuboższym mieszkańcom poprzez umarzanie zaległych czynszów. Samorządy mają wątpliwości, czy działają zgodnie z prawem. Dzieje się tak, gdyż urzędy skarbowe różnie interpretują ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na przykład według stanowiska urzędu skarbowego w Choszcznie (US-PO-II-/415/5/2005) przychód lokatorów z tytułu umorzonych zaległości czynszowych jest „przychodem z innych źródeł”, wobec tego podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Natomiast gmina ma obowiązek sporządzić informacje o wysokości przychodów z innych źródeł PIT - 8C. Natomiast według interpretacji urzędu skarbowego w Żorach (PDFN/415/13/06) kwoty czynszu umorzone najemcom - osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej, nie stanowią przychodu tych osób. W świetle tej interpretacji gmina nie ma obowiązku sporządzania informacji PIT - 8C. Powyższy problem dotyczy także spółdzielni mieszkaniowych, które umorzyły czynsze swym spółdzielcom.
Jakie stanowisko jest zatem właściwe? Podstawową zasadą podatku dochodowego od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania, która wynika z treści art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowiącym, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku (ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – tekst jedn. Dz.U. z 2000 r., nr 14, poz. 176 z późn. zm.). W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Stąd też opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały wyczerpująco wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez ministra finansów. Katalog zwolnień od podatku określony w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera zwolnienia od podatku kwoty umorzonego czynszu. Także w odniesieniu do tych przychodów nie zostało wydane przez ministra finansów rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych.
W świetle wskazanych powyżej przepisów umorzony czynsz stanowi przychód z tzw. innych źródeł i podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach.
Warto na koniec podkreślić, że osoby, którym umorzono zaległości czynszowe i których nie stać na zapłacenie podatku, nie są w sytuacji bez wyjścia. W takim przypadku osoby, którym umorzono zaległości czynszowe, mogą się bowiem zwrócić do właściwego urzędu skarbowego z wnioskiem o umorzenie zaległości podatkowej. Co prawda umarzanie podatków i zaległości podatkowych zależy od spełnienia kilku przesłanek określonych przepisami ustawy – Ordynacja podatkowa i leży w sferze decyzji uznaniowej organu podatkowego, jednak warto spróbować złożyć taki wniosek o umorzenie podatku lub zaległości podatkowej i dobrze go uzasadnić.