Do ministra finansów złożono interpelację poselską (nr 4168) w sprawie wynajmu powierzchni użytkowej m.in. podmiotom gospodarczym. Jak podkreślono w interpelacji, zgodnie z art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 1991 r., Nr 9, poz. 31, z późn. zm.) oraz art. 16 g ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r., Nr 54, poz. 654, z późn. zm..) decydujące znaczenie dla ustalenia wymiaru podatku ma zakwalifikowanie nieruchomości jako budynku związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej. Od dnia 1 stycznia 2003 r. niezbędnym warunkiem tej kwalifikacji jest fakt posiadania nieruchomości przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą.

Nieruchomości stanowiące własność tych podatników są obciążone jednakową wysokością podatku, bez względu na wynajętą powierzchnię. W przypadku wielu podatników podatek jest naliczany według stawek dla budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, pomimo że tylko część nieruchomości została wynajęta i tylko ta część przynosi dochód przedsiębiorcy. Jak podkreślono w interpretacji takie rozwiązanie prawne godzi w interesy przedsiębiorców, których działalność gospodarcza, polega na wynajmie powierzchni użytkowej.

W związku z powyższym do ministra finansów skierowano pytanie, czy w świetle obowiązujących przepisów dotyczących opodatkowania budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej jest możliwe naliczanie podatku w dwóch stawkach, wyższej za rzeczywiście wynajętą powierzchnię, niższej za niewynajętą? Jeśli nie, to czy nie byłoby racjonalnym rozwiązaniem wprowadzenie rozróżnienia stawek podatkowych w zależności od wskazanych wyżej sytuacji.

 W odpowiedzi na interpelację Ministerstwo Finansów wskazało, że w myśl art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych za grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej uważa się grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami, a także gruntów pod jeziorami, zajętych na zbiorniki wodne retencyjne lub elektrowni wodnych, chyba że przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych.

Jak podkreśliło Ministerstwo Finansów w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych budynki poprzez sam fakt posiadania ich przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Wyłączone z zakresu budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej są budynki mieszkalne oraz budynki, które ze względów technicznych nie są i nie mogą być wykorzystywane do tych celów. Budynki niewykorzystywane w danym momencie lub zajęte na prowadzenie innego rodzaju działalności niż gospodarcza (np. socjalnej) należy uznać za związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Przeprowadzenie remontów, adaptacji czy modernizacji budynków nie oznacza również pozbawienia tych budynków związku z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jak stwierdziło Ministerstwo Finansów, zgodnie z poglądem prezentowanym przez ukształtowaną jednolitą linię orzeczniczą sądów przejściowe niewykorzystywanie przez podmiot gospodarczy nieruchomości lub jej części służącej do wykonywania działalności gospodarczej nie oznacza, że nieruchomość taka przestaje być nieruchomością związaną z prowadzoną przez dany podmiot działalnością gospodarczą, ponieważ chodzi tu o związek w szerokim tego słowa znaczeniu (wyroki Wojewódzkich Sądów Administracyjnych: w Gdańsku z dnia 24 stycznia 2008 r., sygn. akt I SA/Gd 845/07, w Gliwicach z dnia 6 lutego 2008 r., sygn. akt I SA/Gl 792/07, w Krakowie z dnia 6 maja 2008 r., sygn. akt I SA/Kr 279/07, w Poznaniu z dnia 16 kwietnia 2008 r., sygn. akt I SA/Po 33/08). 

Zasada, że związane z prowadzeniem działalności gospodarczej są nieruchomości znajdujące się w posiadaniu przedsiębiorców (z wyjątkami wskazanymi w art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy), zarówno bezpośrednio wykorzystywane do prowadzenia działalności, jak też związane pośrednio z jej prowadzeniem lub nawet niewykorzystywane do tej działalności, dotyczy przedsiębiorców działających we wszystkich sektorach. Trudno zgodzić się więc z zarzutem dyskryminowania przedsiębiorców prowadzących działalność polegającą na wynajmie nieruchomości. Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych przewiduje preferencyjną stawkę podatku od nieruchomości jedynie w przypadku budynków lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych oraz w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym. 


Ministerstwo Finansów podkreśliło, że działalność gospodarcza to całościowe przedsięwzięcie, nie jedynie ta jego część, która przynosi dochód. Z natury rzeczy przychody mogą być generowane w sposób ciągły bądź jedynie okresowo. Część nieruchomości jest przy tym bezpośrednio wykorzystywana do tej działalności, inne służą jej jedynie pośrednio. Nie znajduje uzasadnienia zróżnicowanie stawek podatku od nieruchomości, tak aby najwyższą stawką były opodatkowane nieruchomości jedynie wtedy, gdy są wykorzystywane bezpośrednio do działalności i działalność ta przyniesie spodziewane dochody. Dla zilustrowania problemu wskazać można np. przedsiębiorcę, który w danym okresie nie wynajmuje budynku, gdyż spodziewa się w niedługim okresie podpisać umowę na korzystniejszych warunkach niż obecne możliwe do uzyskania. W perspektywie działanie to jest ukierunkowane na maksymalizację zysków. Nie wynika z obiektywnego braku możliwości prowadzenia działalności. 


Art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy o podatkach i opłatach lokalnych stanowi podstawę dla rady gminy do uchwalania wysokości stawek podatku od nieruchomości, z uwzględnieniem ich maksymalnej wysokości, m.in. od budynków lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej,
Na podstawie upoważnienia wynikającego z art. 5 ust. 3 i 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, określając wysokość stawek, rada gminy może różnicować ich wysokość dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania, uwzględniając w szczególności lokalizację, sposób wykorzystywania, rodzaj zabudowy, stan techniczny, wiek budynków oraz rodzaj prowadzonej działalności.
Reasumując Ministerstwo Finansów stwierdziło, że
nie przewiduje dokonywania zmian w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych w zakresie ograniczenia zakresu stawki podatku dla budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej do budynków faktycznie wykorzystywanych do jej prowadzenia.