Zbadajmy problem na przykładzie spółki, która świadczy usługi projektowe, a następnie realizuje zaprojektowane prace budowlane. Pojawia się tutaj pytanie czy na całość usługi (projekt + usługa budowlana) można wystawić fakturę z odwrotnym obciążeniem? Czy też należy osobno wystawić fakturę na projekt i osobno na roboty budowlane?

Przypomnijmy, że mechanizm odwrotnego obciążenia polega na przeniesieniu obowiązku rozliczenia podatku VAT ze sprzedawcy na nabywcę. Oznacza to, że sprzedawca do faktury sprzedaży nie dolicza podatku VAT. To odbiorca faktury ma bowiem obowiązek naliczenia tego podatku i jednocześnie ma prawo do jego odliczenia, jeżeli zakup związany jest czynnościami opodatkowanymi.

Z kolei jeśli chodzi o usługi kompleksowe, to przepisy nie definiują tego pojęcia. Pewne wskazówki znajdziemy jednak w interpretacjach organów skarbowych. Wynika z nich, że ze świadczeniem usługi złożonej (kompleksowej) mamy do czynienia wówczas, gdy świadczenie usługodawcy jest rozbudowane i obejmuje dwie lub więcej pojedynczych czynności (świadczeń), będących elementami częściowego zobowiązania strony transakcji. Jednocześnie usługa taka, jeśli może zostać uznana za usługę o charakterze złożonym, podlega opodatkowaniu jednolitą stawką podatku od towarów i usług, właściwą dla świadczenia podstawowego, głównego.
Odnosząc powyższe do spółki z naszego przykładu - problem sprowadza się zatem do tego, czy usługa wykonania projektu oraz usługa budowlana to świadczenie kompleksowe? I jak się okazuje odpowiedź wcale nie jest oczywista.

Opinie są podzielone
Zdaniem Mariusza Jabłońskiego, doradcy podatkowego, w opisanym przypadku mamy do czynienia z tzw. świadczeniem kompleksowym, tzn. świadczeniem dwóch lub więcej usług, tak ściśle ze sobą powiązanych, że obiektywnie tworzą w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter. W efekcie całą usługę, wraz z projektem budowlanym należy opodatkować na zasadzie odwrotnego obciążenia.

Innego zdania jest natomiast Tomasz Krywan, także doradca podatkowy. W jego ocenie we wskazanym przypadku dochodzi do świadczenia dwóch usług, tj. usługi projektowej (opodatkowanej na zasadach ogólnych) oraz usługi budowlanej. A na popracie przywołuje stanowiska sądów admistracyjnych.

Jest też jeszcze jedno, bardziej kompromisowe, podejście do omawianego problemu. Otóż na gruncie orzecznictwa przyjęło się, że kwestia świadczeń kompleksowych powinna być rozstrzygana z perspektywy nabywcy. Jeżeli celem kupującego było więc nabycie usługi budowlanej, a usługi projektowe miały służyć lepszemu ich wykorzystaniu, to oznacza, że świadczeniem głównym są usługi budowlane i w odniesieniu do całości świadczenia powinno się stosować zasady VAT właściwe dla tych usług. - wyjaśnia Łukasz Postrzech, doradca podatkowy, ekspert Centrum Pomocy Profesjonalisty.

Tyle teoria, w praktyce jednak o tym, czy w konkretnym przypadku mamy do czynienia z dwoma odrębnymi usługami, czy też z jedną usługą kompleksową (obejmującą także usługi projektowe) każdorazowo będą decydować konkretne okoliczności faktyczne - zauważa dr Adam Bartosiewicz, doradca podatkowy. I wskazuje dodatkowo, że organy podatkowe ostatnio nieco zliberalizowały swoje podejście.

Zdaniem resortu
Z uwagi na opisane rozbieżności zwróciliśmy się z prośbą o wyjaśnienia do Ministerstwa Finansów. Z uzyskanej odpowiedzi wynika, że projekt sam w sobie stanowi odrębną całość, tym samym nie może wraz z usługą budowlaną składać się na jedno świadczenie kompleksowe. Jednak resort podkreśla, że taka jest zasada. Czy i jakie są więc wyjątki? Aby zapoznać się ze szczegółami stanowiska MF zapraszamy do lektury poradnika: MF wyjaśnia, kiedy usługa kompleksowa podlega odwrotnemu obciążeniu.

Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie
Vademecum Głównego Księgowego
Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów