Kto ustala i oblicza odsetki od niezapłaconych zaliczek miesięcznych w PIT-5 po złożeniu zeznania rocznego - podatnik czy urząd skarbowy, zgodnie z art. 53a o.p.?
Czy prawidłowe jest postępowanie urzędu, gdy potrąca ww. odsetki z dokonanej wpłaty z zeznania rocznego lub z innych nadpłat (zwrotów)?

Z pytania nie wynika wprost, kto w tej sytuacji powinien określić wysokość odsetek za zwłokę. Organ podatkowy faktycznie określa wysokość odsetek, ale ma to miejsce w określonych sytuacjach.
Natomiast nadpłaty wraz z ich oprocentowaniem podlegają zaliczeniu z urzędu m.in. na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę.
Zgodnie z przepisami art. 53a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) - dalej o.p., jeśli w postępowaniu podatkowym po zakończeniu roku podatkowego lub innego okresu rozliczeniowego organ podatkowy stwierdzi, że:
1) podatnik mimo ciążącego na nim obowiązku nie złożył deklaracji,
2) wysokość zaliczek jest inna niż wykazana w deklaracji lub
3) zaliczki nie zostały zapłacone w całości lub w części,
- organ ten wydaje decyzję, w której określa wysokość odsetek za zwłokę na dzień złożenia zeznania podatkowego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy, a w przypadku niezłożenia zeznania w terminie - odsetki na ostatni dzień terminu złożenia zeznania, przyjmując prawidłową wysokość zaliczek na podatek.
A zatem, z przepisu tego wynika, iż przesłankami wydania przez organ decyzji z tytułu odsetek są:
1) wszczęcie postępowania podatkowego po zakończeniu roku podatkowego (lub innego okresu rozliczeniowego) oraz
2) brak wpłaty zaliczek na podatek w całości lub w części, albo nie złożenie deklaracji pomimo obowiązku jej złożenia, albo stwierdzenie, że wysokość zaliczek jest inna niż wykazana w deklaracji.
Z pytania nie wynika wprost, czy przesłanki te zostały spełnione.

Trzeba w związku z tym pamiętać, że zasadniczo oblicza podatnik, płatnik lub inkasent od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności podatku lub terminu, w którym płatnik lub inkasent był obowiązany dokonać wpłaty podatku na rachunek organu podatkowego (art. 53 § 3 i 4 o.p.).
Co do zasad zaliczania nadpłat, przepisy o.p. nadpłaty wraz z ich oprocentowaniem podlegają zaliczeniu z urzędu na poczet:
1) zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę,
2) odsetek za zwłokę określonych w decyzji, o której mowa w wymienionym wyżej art. 53a o.p., oraz
3) bieżących zobowiązań podatkowych, a w razie ich braku podlegają zwrotowi z urzędu, chyba że podatnik złoży wniosek o zaliczenie nadpłaty w całości lub w części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych (art. 76 § 1 o.p.).
Ponadto jak stwierdził jeden z sądów administracyjnych w sytuacji, gdy w dacie dokonywania zwrotu nadpłaty, czy odpowiednio zwrotu podatku istnieje zaległość podatkowa, organ podatkowy winien dokonać zaliczenia tej nadpłaty, czy zwrotu podatku na poczet istniejącej zaległości podatkowej, bez żadnej inicjatywy podatnika w tym względzie (patrz wyrok WSA w Gdańsku z dnia 26 marca 2009 r., I SA/Gd 906/08).