Jak rozliczyć zakup maszyny po leasingu operacyjnym - podatkowo, natomiast bilansowo był to leasing finansowy?
Podatnik, który wykupił maszynę po leasingu operacyjnym (podatkowo) i zamierza w dalszym ciągu wykorzystywać ją w działalności gospodarczej, musi wprowadzić ją do ewidencji środków trwałych, wyznaczając wartość początkowo według ceny nabycia.
Zgodnie z wolą ustawodawcy zapisaną w art. 23b ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f., opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, co do zasady, stanowią przychód finansującego i odpowiednio koszt uzyskania przychodów korzystającego jeżeli umowa ta spełnia następujące warunki:
1) została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 10 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości, oraz
2) suma ustalonych w niej opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.

Regulacja art. 23b ust. 1 u.p.d.o.f., chociaż precyzje zasady rozliczania kosztów (korzystający) i przychodu (finansujący), to faktycznie zawiera też definicje jednego z rodzajów leasingu - leasingu operacyjnego (chociaż prawodawca nie posługuje się takim określeniem).
Co ciekawe, akurat w odniesieniu do leasingu przepisy prawa podatkowego i bilansowego są doskonale niespójne. W wielu przypadkach (tak jak i w analizowanym), jest tak, że na płaszczyźnie prawa podatkowego leasing jest operacyjnym ale już według prawa bilansowego powinien być klasyfikowany jako kapitałowy (czyli przedmiot leasingu jest wprowadzany do ewidencji środków trwałych korzystającego).
Jednak wyznaczając skutki podatkowe leasingu, a także nabycia przedmiotu lub wystąpienia innych zdarzeń po zakończeniu umowy, należy odwoływać się wyłącznie do regulacji prawa podatkowego.

I tak, jeżeli po zakończeniu leasingu operacyjnego (podatkowo) podatnik postanowił wykupić przedmiot leasingu i w dalszym ciągu wykorzystywać go w swojej działalności, to - o ile spełnione są warunki zapisane w art. 22a u.p.d.o.f. - powinien wprowadzić do ewidencji środków trwałych jako nowy składnik majątku trwałego. To oznacza, że jeżeli podatnik ma jedną ewidencję środków trwałych na potrzeby podatkowe i bilansowe, wcześniej (przed wprowadzeniem rzeczy poleasingowej) musi zlikwidować środek trwały, który wcześniej był w takiej ewidencji na potrzeby bilansowe.

Wpisując środek trwały, podatnik musi wskazać aktualną datę przyjęcia do używania i wyznaczyć wartość początkową. Definiując wartość początkową takiego środka trwałego podatnik odwoła się do art. 22g ust. 3 u.p.d.o.f., tzn. do ceny nabycia i będzie to cena nabycia od leasingodawcy. Ze względu na to, iż w praktyce przyjmuje się, że w przypadku wykupu przedmiotu leasingu po cenie niższej od rynkowej nie wyznacza się u nabywcy przychodu z tytułu uzyskania świadczenia częściowo odpłatnego, cena nabycia (jako wartość początkowa) nie może być w żaden sposób aktualizowana do wartości rynkowej środka trwałego.

Radosław Kowalski