Jak najkorzystniej pod względem podatkowym dokonać przekazania lub sprzedaży sklepów stanowiących działalność spółki cywilnej?
W skład spółki wchodzą trzej wspólnicy: mąż z żoną oraz ich zięć. Działalność spółki to handel prowadzony w dwóch sklepach, wynajem pomieszczeń w budynku spółki oraz pośrednictwo w handlu na podstawie umów z inną firmą. Ewidencja w spółce jest prowadzona na zasadach ogólnych w formie księgi przychodów i rozchodów. Obecnie spółka ma zamiar pozbyć się sklepów - jeden sprzedając osobie obcej a drugi wspólnikowi będącemu zięciem pozostałych wspólników. W pozostałym zakresie działalność spółki pozostanie bez zmian, również w składzie osobowym.
Czy sprzedaż sklepów powinna odbyć się na zasadzie sprzedaży poszczególnych składników z VAT, czy może będą to zorganizowane części przedsiębiorstwa?
Najkorzystniej byłoby w przedmiotowym przypadku przekazać lub sprzedać sklepy w ramach zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa (ZOP).
Sam fakt, że spółka rozlicza w formie księgi przychodów i rozchodów nie jest przeszkodą do potraktowania przedmiotu zbycia jako ZOP. Jednakże w oparciu o dane wskazane w treści pytaniu, faktu czy mamy w analizowanym przypadku do czynienia z ZOP czy też nie, nie da się jednoznacznie stwierdzić.
Jak wynika z art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u., przepisów tej ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub ZOP. Nie ulega więc wątpliwości, że z punktu widzenia podatnika najkorzystniej byłoby potraktować zbycie sklepów stanowiących składniki majątku wykorzystywanego w ramach spółki cywilnej, jako zbycie ZOP.
ZOP to w rozumieniu art. 2 pkt 27e dalej u.p.t.u., wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie organizacyjnie i finansowo zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania. Dla ustalenia więc czy mamy w danym przypadku do czynienia ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa czy też nie, należy poddać stan faktyczny analizie w trzech płaszczyznach.
Po pierwsze należy zbadać, czy przedmiot dostawy stanowi część przedsiębiorstwa wyodrębnioną organizacyjnie – dział, oddział itp. W piśmiennictwie zwraca się uwagę, aby to wyodrębnienie nie było przypadkowe – tj. aby było dokonane na bazie statutu, regulaminu lub innego podobnego aktu (zob. postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 23 marca 2009 r., ILPP2/443-66/09-3/ISN; http://sip.mf.gov.pl.sip).
Kolejny z warunków to wyodrębnienie finansowe, czyli inaczej ewidencjonowane zdarzeń gospodarczych w sposób umożliwiający oddzielenie wyników finansowych części przedsiębiorstwa (przychodów, kosztów, zobowiązań itp.) od pozostałej jego działalności.
ZOP musi ponadto być potencjalnie zdolna do samodzielnego funkcjonowania w obrocie.
Rodzaj prowadzonych przez przedsiębiorstwo ksiąg, dla rozpoznania ZOP nie ma znaczenia.
Jeżeli część przedsiębiorstwa spełnia powyższe kryteria, to w oparciu o art. 6 pkt 1 u.p.t.u. jej zbycie będzie poza zasięgiem obowiązywania tej ustawy.
Uwzględniając przytoczone argumenty, zbycie sklepów w ramach zbycia ZOP, byłoby w analizowanym przypadku dla podatnika najkorzystniejsze zarówno z finansowego jak i z formalnego punktu widzenia.
Jeżeli na chwilę obecną potraktowanie sklepów jako ZOP nie jest możliwe, to nie ma przeszkód, aby podatnik przed dokonaniem zbycia podjął stosowne działania zmierzające do dokonania takiego wyodrębnienia.
Sam fakt, że wspólnicy spółki cywilnej dokonają zbycia sklepów stanowiących majątek wykorzystywany w ramach tejże spółki, tezy, że sklepy te stanowią ZOP nie argumentuje. Jeżeli przedstawione powyżej kryteria skutkujące rozpoznaniem ZOP nie zostaną spełnione, to w oparciu o art. 8 ust. 1 zbycie sklepów będzie trzeba potraktować jako czynności opodatkowane VAT. Może tu wówczas wchodzić w grę skorzystanie ze zwolnienia od VAT, np. na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 i pkt 10a u.p.t.u., jest to już jednak odrębne zagadnienie.