FASB opublikowała ten standard jako ASU (Aktualizację Standardów Rachunkowości) nr 2014-09 Przychody z tytułu umów z kontrahentami (Temat 606). Nieznaczne różnice pomiędzy obydwoma standardami zostały wskazane w ramach uzasadnienia wniosków. MSSF 15 stanie się obowiązujący od 2017 r.

MSSF 15 stanowi kompleksowy standard określający zasady ujmowania wszelkiego rodzaju przychodów wynikających z umów z kontrahentami (klientami). Standard ten nie ma zastosowania jedynie do umów, które są objęte zakresem MSR/MSSF dotyczących leasingu, umów ubezpieczeniowych oraz instrumentów finansowych.

Nowy standard zastępuje dotychczasowe standardy odnoszące się do przychodów oraz interpretacje KIMSF i SIC wydane w związku z ujmowaniem przychodów. MSSF 15 zastępuje zatem:

- MSR 11 Umowy o usługę budowlaną,

- MSR 18 Przychody,

- KIMSF 13 Programy lojalnościowe,

- KIMSF 15 Umowy dotyczące budowy nieruchomości,

- KIMSF 18 Przekazanie aktywów przez klientów,

- SKI 31 Przychody - transakcje barterowe dotyczące usług reklamowych.

MSSF 15, który jest w pełni konwergentny z amerykańskim standardem ASU 2014-09, ustanawia jednolite i spójne ramy koncepcyjne dla ujmowania przychodów. Tym samym publikacja tego standardu oznaczać będzie ograniczenie potrzeby wydawania dodatkowych wytycznych w celu wyjaśnienia sposobu zastosowania wymogów MSSF do ewentualnych sytuacji problemowych, jakie mogą wystąpić w praktyce.

Zgodnie z MSSF 15 jednostka powinna ujmować przychody w taki sposób, żeby zobrazować transfer dób lub usług obiecanych klientom w kwocie, która odzwierciedla wynagrodzenie, jakiego jednostka oczekuje i do jakiego jest uprawniona w zamian za te dobra bądź usługi. Ujęcie przychodów, zgodne z nowym standardem, powinno przebiegać w pięciu krokach (etapach):

- identyfikacja umowy z klientem,

- identyfikacja odrębnych zobowiązań (świadczeń, do jakich jednostka jest zobowiązana) wynikających z umowy,

- określenie ceny transakcji,

- alokacja ceny transakcji na poszczególne świadczenia wyodrębnione z umowy,

- ujęcie przychodu, kiedy jednostka wypełni swoje obowiązki (zrealizuje świadczenie).

W odniesieniu do identyfikacji umowy, MSSF 15 wprowadza wymóg, aby jednostka oceniła, czy otrzymanie zapłaty od kontrahenta jest prawdopodobne. W niektórych okolicznościach standard ten nakazuje wspólnie rozpatrywać kilka umów i ujmować z nich przychody tak, jakby wynikały z jednej umowy.

Jednostka powinna także ocenić, czy z zwartej umowy wynika jeden obowiązek czy być może kilka. Przykład może stanowić umowa, w wyniku której jednostka świadczy usługę budowy ogrodzenia z cegieł. Przy takim sformułowaniu umowy będzie ona traktowana jako pojedyncza umowa, a zobowiązaniem jednostki jest wybudowanie ogrodzenia z cegieł, chociaż teoretycznie dałoby się wyodrębnić dwa przedmioty umowy – cegły oraz usługę budowlaną.

Cenę transakcji stanowi wynagrodzenie, jakie jednostka oczekuje otrzymać w zamian za przekazane dobra bądź wyświadczone usługi. MSSF 15 wskazuje, że cena może być wyrażona jako stała kwota, kwota zmienna a niekiedy również umowa może przewidywać płatność w innej formie niż pieniężna. Jeśli efekt finansowania (odroczenia płatności) jest istotny, wówczas ujmując przychody należy uwzględnić wartość pieniądza w czasie.

Alokacja ceny oznacza przypisanie przychodów do poszczególnych elementów uwzględnionych w umowie (np. określonych produktów czy usług) w oparciu o ceny jednostkowe. MSSF 15 wskazuje, że w niektórych przypadkach dyskonto bądź zmienna część wynagrodzenia odnosi się jedynie do niektórych elementów umowy i wówczas powinna być alokowana tylko do tych elementów umowy.

Ostatecznie, przychody powinny zostać ujęte, kiedy jednostka wypełni zobowiązania wynikające z umowy, to jest przekaże określone dobra bądź wyświadczy usługi na rzecz kontrahenta. Wypełnienie obowiązków może wystąpić w określonym momencie, bądź może być realizowane na przestrzeni czasu. W takiej sytuacji jednostka powinna wybrać właściwy sposób pomiaru stopnia wykonania umowy w celu ujęcia określonej części przychodów.

MSSF 15 stanie się obowiązujący dla okresów sprawozdawczych rozpoczynających się 1 stycznia 2017 r. lub później, przy czym dozwolone jest jego wcześniejsze zastosowanie. Standard ten dla wielu jednostek może znacząco zmienić dotychczasową praktykę (zgodną z MSR/MSSF). Obowiązujące dotychczas regulacje często niejednoznacznie określały szereg obowiązków związanych z ujmowaniem przychodów, a tym samym umożliwiały stosowanie rozwiązań, które w znaczny sposób różniły się między sobą. Warto podkreślić przede wszystkim wprowadzony przez MSSF 15 obowiązek uwzględnienia kosztów finansowania w sytuacji, gdy są one istotne. Nowy standard wprowadzi również istotną zmianę dla wielu operatorów telefonii komórkowej – zgodnie z zapisami MSSF 15 jednostki, które sprzedając usługę telekomunikacyjną na dany okres (np. 12 lub 24 miesięcy) sprzedają klientów również telefon komórkowy za symboliczną złotówkę (lub po cenie znacznie niższej od ceny rynkowej) będą zobowiązane do alokacji przychodów z tytułu całej umowy odpowiednio do sprzedanego telefonu i do sprzedanych usług.

Z uwagi na złożoność MSSF 15 wraz z tym standardem opublikowane zostały 63 przykłady ilustrujące jego stosowanie.

Artykuł pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego