Pytanie

Komornik sprzedał w drodze licytacji drewno (bal) i fundamenty, które stanowiły własność spółki cywilnej (małżeństwo). Z drewna miała zostać wybudowana karczma. Karczma nie została nigdy dokończona, nie było odbioru technicznego. Od materiałów na budowę odliczono VAT.
Kto powinien wystawić fakturę po przeprowadzeniu licytacji?
Kto odprowadza VAT od takiej faktury?

Odpowiedź

Do wystawienia faktury w imieniu spółki cywilnej oraz odprowadzenia podatku obowiązany jest komornik jako płatnik VAT.

Uzasadnienie

Na podstawie art. 18 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - dalej u.p.t.u., komornicy sądowy wykonujący czynności egzekucyjne są płatnikami VAT od dokonywanych w trybie egzekucji dostaw towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów (jest to – jak orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 26 marca 2015 r. w sprawie C-499/13 - zgodne z przepisami unijnymi). Pełnienie funkcji płatnika wiąże się z obowiązkiem obliczenia i pobrania podatku oraz wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu (zob. art. 8 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - dalej o.p.).

Nie każda sprzedaż egzekucyjna podlega jednak opodatkowaniu VAT. Do opodatkowania dochodzi jedynie wówczas, gdy sprzedaż towaru w ramach sprzedaży egzekucyjnej stanowiłaby dla dłużnika będącego podatnikiem VAT podlegającą opodatkowaniu VAT dostawę towarów. W omawianym przypadku warunek ten jest spełniony - sprzedawane w trybie egzekucji towary stanowią majątek spółki cywilnej (której wspólnikami są małżonkowie). Oznacza to, że skoro spółka ta nie korzystała ze zwolnienia podmiotowego (świadczy o tym fakt, iż przy nabywaniu przedmiotowych towarów odliczała podatek naliczony) sprzedaż towarów, o których mowa w pytaniu, podlega opodatkowaniu VAT, a komornik dokonujący sprzedaży egzekucyjnej pełni rolę płatnika tego podatku.

Zasady wystawiania faktur przez komorników pełniących rolę płatników VAT regulują przepisy art. 106c u.p.t.u., art. 106e ust. 1 pkt 20 oraz art. 106g ust. 2 u.p.t.u. Z przepisów tych wynika, że faktury takie wystawiane są w imieniu i na rachunek dłużnika będącego podatnikiem VAT (w omawianym przypadku - w imieniu i na rachunek spółki cywilnej) w trzech egzemplarzach, z których jeden jest wydawany nabywcy, drugi - podmiot ją wystawiający pozostawia w swojej dokumentacji, a trzeci - przekazuje dłużnikowi. Treść takich faktur jest standardowa, z zastrzeżeniem, że powinny one zawierać imię i nazwisko komornika sądowego oraz jego adres, a w miejscu określonym dla podatnika - imię i nazwisko lub nazwę dłużnika oraz jego adres.

Jak już wskazałem, pełnienie funkcji płatnika (nie tylko w przypadku VAT) nakłada na podmiot pełniący tą funkcję obowiązek obliczenia i pobrania podatku oraz wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. W konsekwencji komornik jest w omawianym przypadku obowiązany do odprowadzenia VAT. Powinien to uczynić do 25 dnia miesiąca następującego po zakończeniu okresu rozliczeniowego stosowanego przez podatnika (miesiąca lub kwartału), w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu dostawy przedmiotowych towarów (zob. art. 103 ust. 1 i nast. u.p.t.u.; obowiązek podatkowy z tytułu dostaw towarów powstaje, co do zasady, z chwilą ich dokonania – zob. art. 19a ust. 1 u.p.t.u.), na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania komornika (żaden przepis nie przewiduje szczególnego sposobu ustalania właściwości organów podatkowych dla płatników VAT; w konsekwencji obowiązuje zasada wyrażona w art. 17 § 1 o.p.).

Odpowiedź pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego