Pytanie

Czy zamiana samochodów pomiędzy osobą fizyczną a spółką z o.o. podlega opodatkowaniu VAT - jaka jest podstawa opodatkowania?
Czy jest to cena rynkowa, a jeśli tak to jak ja określić?
Czy cena rynkowa będzie kwotą brutto czy netto?

Odpowiedź

W razie zamiany samochodów pomiędzy osobą fizyczną a spółką z o.o. dojdzie do jednej (w spółce z o.o.) lub dwóch (w spółce z o.o. oraz u osoby fizycznej) podlegających opodatkowaniu VAT dostaw samochodów. Podstawą opodatkowania tej/tych dostawy/dostaw będzie wartość rynkowa nabywanego na podstawie umowy zamiany samochodu (ustalana we własnym zakresie przez spółkę albo spółkę lub podatnika, np. na podstawie ogłoszeń internetowych dotyczących podobnych samochodów).

Uzasadnienie

Jedną z czynności podlegających opodatkowaniu VAT jest odpłatna dostawa towarów (zob. art. 5 ust. 1 pkt ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm. – dalej u.p.t.u.). O odpłatności dostaw towarów można mówić wtedy, gdy dokonywane są za wynagrodzeniem. Wynagrodzenie to nie musi mieć formy pieniężnej (chociaż najczęściej tak jest). Wynagrodzenie mogą stanowić inne towary lub usługi. Wynagrodzenie może mieć również formę mieszaną, tj. łączyć w sobie formę pieniężną oraz wynagrodzenie w naturze.

W świetle powyższego odpłatną dostawą towarów jest również dostawa towarów dokonywana w zamian za inny towar, np. dostawa samochodu w zamian za inny samochód (zamiana samochodów). W przypadku takim do podlegającej opodatkowaniu dostawy towarów dochodzi u jednej ze stron (jeżeli tylko jedna ze stron umowy zamiany jest podatnikiem VAT i działa w charakterze podatnika) lub u obu stron umowy zamiany (jeżeli obie strony umowy zamiany są podatnikami VAT i działają w charakterze podatnika).

Wyjaśnić jednocześnie pragnę, że obecnie (inaczej niż do końca 2013 r.) przepisów określających sposób ustalania podstawy opodatkowania w przypadkach, gdy zapłata jest określona w naturze. Przepisów takich nie zawierają również przepisy unijne. Jak jednak wskazał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 19 grudnia 2012 r. w sprawie C-549/11, "jak wynika z utrwalonego orzecznictwa, podstawą opodatkowania dostawy towarów lub świadczenia usług jest wynagrodzenie rzeczywiście otrzymane z tego tytułu. Owo wynagrodzenie jest zatem wartością subiektywną, czyli rzeczywiście otrzymaną, a nie wartością oszacowaną według kryteriów obiektywnych. Ponadto wspomniane wynagrodzenie musi być wyrażalne w pieniądzu". W konsekwencji Trybunał orzekł, że "jeżeli wartość ta nie jest kwotą pieniędzy uzgodnioną między stronami, powinna ona, jako wartość subiektywna, odpowiadać wartości, jaką dla odbiorcy ma usługa będąca wynagrodzeniem za dostawę towarów, oraz kwocie, jaką byłby on skłonny za tę usługę zapłacić".

  Zobacz książkę "Samochody a VAT i podatki dochodowe" dostępną w ksiegarni internetowej Profinfo >>

Wartość subiektywna, o której mowa w przytoczonym wyroku, odpowiada pojęciu wartości rynkowej, o której mowa w art. 2 pkt 27b u.p.t.u.. Należy w związku z tym według mnie uznać, że podstawą opodatkowania w przypadku zapłaty w naturze jest wartość rynkowa (wartość rynkowa otrzymywanych towarów lub usług) w rozumieniu art. 2 pkt 27b u.p.t.u.

A zatem w razie zamiany samochodów pomiędzy osobą fizyczną a spółką z o.o. dojdzie do jednej (w spółce z o.o.) lub dwóch (w spółce z o.o. oraz u osoby fizycznej) podlegających opodatkowaniu VAT dostaw samochodów. Podstawą opodatkowania tej/tych dostawy/dostaw będzie wartość rynkowa nabywanego na podstawie umowy zamiany samochodu (ustalana we własnym zakresie przez spółkę albo spółkę lub podatnika, np. na podstawie ogłoszeń internetowych dotyczących podobnych samochodów).

Pytanie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego