Pytanie

Niepełnosprawne dziecko zostało urodzone w 2009 r. Dziecko zmarło nagle dnia 30 listopada 2012 r.
Czy w tym przypadku, za 2012 r., należy się prawnemu opiekunowi: ulga prorodzinna, ulga rehabilitacyjna (dwa rachunki na kwotę 5000 zł za zajęcia rehabilitacyjne)?
Dziecko w trakcie roku 2012 uzyskało dochód w kwocie 8503 zł (świadczenie rehabilitacyjne i zasiłek pielęgnacyjny).

Odpowiedź

Śmierć niepełnosprawnego dziecka nie wyklucza możliwości skorzystania z ulg podatkowych. Opiekun prawny, który miał na utrzymaniu niepełnosprawne dziecko, będzie mógł uwzględnić w swoim rozliczeniu rocznym za 2012 r. zarówno ulgę rodzinną jak i rehabilitacyjną.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 27f ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) – dalej: u.p.d.o.f., podatnik może skorzystać z "ulgi na dziecko", na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:
1. wykonywał władzę rodzicielską,
2. pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało,
3. sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.
Z art. 27f u.p.d.o.f. wynika natomiast, że odliczenia dokonuje się za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1. Oznacza to zatem, że z ulgi można skorzystać nawet w sytuacji, gdy władza rodzicielska, czy opieka, nie była sprawowana przez cały rok podatkowy, a tylko przez jakąś jego część. Taka sytuacja ma miejsce m.in. w przypadku śmierci dziecka. Z uwagi na pełnienie funkcji opiekuna prawnego przez 11 miesięcy, odliczeniu od podatku będzie zatem podlegała kwota 1019,37 zł (92,67 zł x 11 miesięcy).

Nie będzie również przeszkód, by w takim przypadku skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej. Ulga ta przysługuje w związku z poniesieniem wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne.

Jeżeli zatem tego typu wydatki były ponoszone, a osoba niepełnosprawna była na utrzymaniu opiekuna prawnego, można skorzystać z ulgi (art. 26 ust. 1 pkt 6 u.p.d.o.f.). Odliczeniu od dochodu będzie w tym przypadku podlegała kwota 5000 zł z tytułu udziału w zajęciach rehabilitacyjnych (na podstawie posiadanych rachunków), w oparciu o art. 26 ust. 7a pkt 6 u.p.d.o.f. Warto również rozważyć, czy odliczeniu nie będą podlegały również inne wydatki objęte ulgą rehabilitacyjną, np. z tytułu używania samochodu osobowego stanowiącego własność (współwłasność) podatnika mającego na utrzymaniu dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne. W takim przypadku odliczeniu od dochodu podlega kwota nieprzekraczająca w roku podatkowym 2280 zł (art. 26 ust. 7a pkt 14 u.p.d.o.f.). Nie jest tu wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających wysokość tych wydatków (np. faktur za paliwo).

Dochód uzyskany w 2012 r. przez osobę niepełnosprawną w kwocie 8503 zł nie będzie miał wpływu na prawo do ulgi rehabilitacyjnej. Jak wskazuje bowiem art. 26 ust. 7e u.p.d.o.f., z ulgi rehabilitacyjnej mogą korzystać podatnicy, na których utrzymaniu pozostają osoby niepełnosprawne, jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają kwoty 9120 zł. W naszym przypadku warunek ten został zatem spełniony – limit nie został przekroczony. Jeśli natomiast chodzi o ulgę na dzieci, warto pamiętać, że dochody dzieci małoletnich oraz niepełnosprawnych nie mają wpływu na prawo do ulgi. Limit dochodu, jaki może uzyskać dziecko, ma znaczenie dopiero w przypadku dzieci uczących się, pełnoletnich, do ukończenia przez nie 25 roku życia (art. 27f ust. 6 u.p.d.o.f.).