Pytanie
Szereg przedsiębiorstw zawiązało inicjatywę, w ramach której powołało klaster zrzeszający 13 firm. Spółka B (z o.o.) będąca partnerem klastra, pełni jednocześnie rolę koordynatora klastra, na równych prawach z pozostałymi partnerami. Spółka akcyjna A (czynny podatnik VAT), będąca jednym z wielu partnerów klastra, podpisała umowę pożyczki z Spółką B -koordynatorem - spółka non profit (czynny podatnik VAT). Udziałowcami w spółce B są pracownicy Spółki A. Pożyczka została udzielona na realizację projektu X, polegającego na realizacji przedsięwzięć na rzecz przedsiębiorców oraz na rzecz współpracy przedsiębiorców w ramach klastra (tzw. wkład własny). Pożyczka zostanie udzielona przez spółkę A w ratach, na pisemne żądanie pożyczkobiorcy B w terminie 7 dni od dnia dostarczenia do pożyczkodawcy żądania. Pożyczka zostanie zwrócona w określonym w umowie terminie wraz z należnymi odsetkami.
Czy wystąpi obowiązek podatkowy w VAT?
Co będzie obrotem - pożyczka czy tylko odsetki?
Czy będzie to czynność zwolniona z opodatkowania VAT?
Czy obrót z tytułu świadczenia takiej usługi powinien zostać wliczony do struktury (art. 90 u.p.t.u.) - czy czynność tą tzw. sporadyczną uwzględnia się do proporcji?
Odpowiedź
odpowiedzi udzielono: 1 lutego 2012 r.
Z treści pytania można wnioskować, że udzielona pożyczka winna być opodatkowana VAT. Jako usługa finansowa korzysta ona ze zwolnienia od VAT a podstawą opodatkowania będzie kwota należna tytułem wynagrodzenia, czyli kwota pożyczek. Jeżeli świadczenie ma charakter incydentalny wówczas może być uznane za wykonywane sporadycznie i jakie nie jest uwzględniane przy wyznaczaniu proporcji.
Uzasadnienie
Udzielając odpowiedzi na pytanie czytelnika należy wskazać, że opodatkowaniu VAT podlegają jedynie te czynności, które wykonywane są przez świadczącego jako podatnika VAT.
Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u., podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. W ust. 2 tego samego art. 15 u.p.t.u. prawodawca doprecyzował, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Jeżeli więc pożyczka została udzielona w ramach działalności gospodarczej pożyczkodawcy, na warunkach komercyjnych w zamian za wynagrodzenie (nie koniecznie musi mieć stosowny wpis do KRS), podmiotom współpracującym na finansowanie przedsięwzięć komercyjnych, to uważam, że istnieją przesłanki, aby przyjąć, iż czynność taka podlega opodatkowaniu VAT. Jednocześnie usługa udzielenia pożyczki, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 u.p.t.u. korzysta ze zwolnienia od VAT. Jako podstawę opodatkowania (bo taka musi być wyznaczona), na podstawie art. 29 ust. 1 u.p.t.u. jest kwota należna w zamian za usługę - czyli należne odsetki.
Jednocześnie należy wskazać, że jeżeli świadczenie polegające na udzieleniu pożyczki ma charakter incydentalny, nie mieści się w głównym nurcie działalności gospodarczej, wówczas może być uznane za wykonywane sporadycznie i jako takie - na podstawie art. 90 ust. 6 u.p.t.u. - nie jest uwzględniane przy wyznaczaniu proporcji.
Radosław Kowalski