Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Doradcy Podatkowego

Podatnik prowadzi działalność gospodarczą w budynkach prywatnych. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej dokonał wydatków adaptacyjnych na potrzeby działalności gospodarczej, od których odliczył podatek VAT.

Jeżeli dokona rozdzielności majątkowej i lokal, w którym zostały wydatki dokonane przejdzie na własność żony, to czy musi zwrócić podatek VAT od tych wydatków inwestycyjnych?

Jeżeli nie musi zwracać podatku VAT od wydatków budowlanych to czy nakłady mogą zostać w środkach trwałych?

Odpowiedź:

To czy w przedstawionej sytuacji konieczna będzie korekta części podatku odliczonego przy dokonywaniu wydatków inwestycyjnych zależy od tego czy nieodpłatna dostawa przedmiotowego lokalu (do której dojdzie na skutek podziału majątku wspólnego małżonków) będzie zwolniona od podatku VAT czy opodatkowana. W mojej ocenie w przedstawionej sytuacji poniesione nakłady nie będą mogły pozostać środkiem trwałym małżonka.

Uzasadnienie:

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków (zob. art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r., Nr 788 z późn. zm.) – dalej k.r.o.). Do majątku wspólnego małżonków pozostających we wspólności majątkowej wchodzą, między innymi, rzeczy nabyte w trakcie trwania małżeństwa w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez jednego z nich (nawet gdy drugi z małżonków nie figuruje w umowach sprzedaży, na których podstawie te rzeczy zostały nabyte). A zatem z cywilnoprawnego punktu widzenia wszystkie składniki majątku przedsiębiorstwa jednego z małżonków stanowią współwłasność drugiego z małżonków (chyba że na podstawie art. 33 k.r.o. składniki te stanowią majątek odrębny małżonka prowadzącego działalność gospodarczą).

W przedstawionej sytuacji współwłasność małżonków stanowi, między innymi, lokal, w którym podatnik dokonał wydatków adaptacyjnych na potrzeby prowadzonej działalności, od których to wydatków podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia. W tej sytuacji ustanowienie między małżonkami rozdzielności majątkowej w wyniku czego lokal ten przejdzie na własność żony będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT jako nieodpłatna dostawa towarów (na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u.). Dostawa ta będzie:

1. zwolniona od podatku – jeżeli spełnione będą warunki zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lub 11 u.p.t.u. (niestety, treść pytania nie pozwala na ustalenie czy jedno z tych zwolnień ma zastosowanie); oznaczałoby to konieczność skorygowania części podatku odliczonego przy dokonywaniu wydatków adaptacyjnych (w części przypadającej na pozostały okres korekty; okres korekty w przypadku nieruchomości trwa 10 lat – zob. art. 91 ust. 2 u.p.t.u.), o ile ustanowienie rozdzielności majątkowej nastąpiło w okresie korekty,

2. opodatkowana podatkiem VAT według stawki 8% lub 23% (zależnie od rodzaju lokalu) – w przeciwnym razie (podstawą opodatkowania stanowiłby w takim przypadku wartość netto poniesionych nakładów, przy których dokonywaniu podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia); korekta podatku odliczonego przy dokonywaniu nakładów nie byłaby w takim przypadku konieczna.

Jednocześnie pragnę wyjaśnić, że w mojej ocenie w przedstawionej sytuacji poniesione nakłady nie będą mogły pozostać środkiem trwałym małżonka. Po podziale majątku małżonek nie będzie już bowiem współwłaścicielem lokalu (a więc przedmiotowy lokal nie będzie stanowił „zwykłego” środka trwałego małżonka), a jednocześnie w momencie dokonywania nakładów lokal ten nie stanowił obcego środka trwałego (uważam w związku z tym, że małżonek nie może kontynuować amortyzacji tych nakładów jako inwestycji w obcym środku trwałym).

Tomasz Krywan, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego

Odpowiedzi udzielono 18 listopada 2014 r.