Odpowiedź:
Skłaniałbym się ku rozpoznaniu przychodu na bieżąco, teraz, w momencie otrzymania tych kwot. Muszę jednak przyznać, że nie znajduję żadnych interpretacji, ani wyroków odnoszących się do tego problemu, zaś sama kwestia może pozostawać sporna.
Uzasadnienie:
W myśl art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst. jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.p., przychodami są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.
W myśl z kolei art. 12 ust. 4 pkt 6a u.p.d.o.p. do przychodów nie zalicza się   zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.
Natomiast z przepisów art. 12 ust. 3-3e u.p.d.o.p. wynika, że za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Za datę powstania tego rodzaju przychodu co do zasady uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:
1) wystawienia faktury albo
2) uregulowania należności.
W przypadku otrzymania przychodu, o którym mowa, do którego nie stosuje się powyższych reguł, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.
W moim przekonaniu przychody, o których mowa w pytaniu, nie są kwotami należnymi. Przychód w tym przypadku oparty jest o zasadę kasową.
Przychodami nie są bowiem kwoty ze sprzedaży towarów i usług, tylko zwrot niesłusznie pobranych kwot, wcześniej zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.
Zestawienie regulacji art. 12 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 12 ust. 4 pkt 1 u.p.d.o.p. wskazuje, że przychodem jest otrzymana kwota stanowiąca zwrot wydatków wcześniej zaliczonych do kosztów podatkowych.
Moment rozpoznania przychodu jest tutaj oparty o zasadę kasową.
Owszem – wskazujecie Państwo, że nie jest przesądzone, czy Spółka uzyskała kwoty definitywnie. Można to przesądzić po uprawomocnieniu się wyroku sądowego.
Owszem można się spotkać z interpretacjami i wyrokami, w których wskazuje się, że kwoty nieotrzymywane definitywnie nie są przychodami; rzecz jednak w tym, że te poglądy były wypowiadane w odniesieniu do kwot co do zasady o charakterze zwrotnym (depozyt, pożyczka, kaucja), gdzie ich późniejsze zatrzymanie przez otrzymującego te kwoty, a nie ich zwrot, były wyjątkiem, zaś raczej zasadą był zwrot tych kwot. Dlatego też uważam, że nie można automatycznie przenosić tych poglądów na niniejszy przypadek.
Skłaniałbym się ku rozpoznaniu przychodu na bieżąco, teraz, w momencie otrzymania tych kwot. Muszę jednak przyznać, że nie znajduję żadnych interpretacji organów podatkowych ani wyroków sądowych odnoszących się do tego problemu.
Gdybyście Państwo dążyli do innego rozstrzygnięcia (zwłaszcza, jeśli bank w istocie zaskarży korzystny dla Was wyrok), to wówczas wydaje się, że należałoby akcentować przede wszystkim okoliczność, że kwoty, o których mowa, zostały przez Was otrzymane warunkowo i nie można jeszcze definitywnie stwierdzić, że są Wam należne.
Adam Bartosiewicz, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego
Odpowiedzi udzielono 10 lutego 2015 r.