Upominek przekazany pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę przekazany będzie po rozwiązaniu umowy o pracę, a więc będzie to dla nas już były pracownik - emeryt.
Czy jeżeli ten nieodpłatny przychód jest zwolniony u emeryta na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 38 u.p.d.o.f., to należy emerytowi i urzędowi skarbowemu przekazać informację o jego wartości?
W mojej ocenie każdy podmiot wypłacający świadczenia ze wskazanego tytułu powinien sporządzić informację PIT-8C, zaś podatnik, w oparciu o dane w niej zawarte, ustalić kwotę przychodu podlegającego opodatkowaniu.
Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f., za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 u.p.d.o.f., uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

W myśl z art. 21 ust. 1 pkt 38 u.p.d.o.f., wolne od podatku dochodowego są świadczenia rzeczowe lub ekwiwalenty pieniężne w zamian tych świadczeń otrzymywane przez emerytów i rencistów w związku z łączącym ich poprzednio z zakładami pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy oraz od związków zawodowych - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł.
Analiza art. 20 ust. 1 i art. 21 ust. 1 pkt 38 u.p.d.o.f. prowadzi do wniosku, iż jedynie nadwyżka ponad kwotę 2280 zł, skutkuje obowiązkiem podatkowym dla podatnika. Otrzymujący więc świadczenie jedynie nadwyżkę ponad wskazaną kwotę powinien wykazać przy sporządzaniu zeznania podatkowego za rok podatkowy.

Ponadto, stosownie do art. 42a u.p.d.o.f., osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów), wymienionych w art. 21, art. 52 i art. 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego, właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Wymieniony wyżej przepis art. 42a u.p.d.o.f. nakazuje podmiotowi wypłacającemu, niebędącemu płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, sporządzenie informacji o wypłaconych świadczeniach (PIT-8C). Druk ten nie jest dokumentem informacji płatniczej, z tego względu, iż sporządzają go osoby, wskazane w przepisie, które nie są płatnikami. Nie wiąże się on z obowiązkiem pobrania podatku, a tylko z samym faktem wypłaty określonego świadczenia. Obowiązek sporządzenia imiennej informacji występuje zarówno w sytuacji, gdy określone osoby dokonywały na rzecz podatników, świadczeń o charakterze pieniężnym, jak i niepieniężnym.

Jednocześnie, ustawodawca, obligując wskazane w tym przepisie podmioty do sporządzania informacji, zaznacza, iż obowiązek ten nie dotyczy m.in. dochodów wymienionych w art. 21 (a więc także objętych zwolnieniem z pkt 38 ust. 1 art. 21 u.p.d.o.f.).
Powyższe może prowadzić do wniosku, iż każdy wypłacający świadczenia z art. 20 ust. 1 w związku z art. 21 ust. 1 pkt 38 u.p.d.o.f., powinien w informacji PIT-8C wykazać tylko tę część otrzymanych świadczeń, która przekracza limit określony przez ustawodawcę.
Jednakże, przyjęcie wykładni wynikającej z powyższych przepisów za obowiązującą umożliwia podatnikowi prawidłowe sporządzenia zeznania tylko w sytuacji, gdy należność z analizowanego przepisu otrzyma on tylko od jednego wypłacającego.

Natomiast w przypadku gdy świadczenia podatnik otrzymuje od kilku wypłacających (którzy nie posiadają informacji o wypłatach otrzymanych przez podatnika od innych podmiotów), prawdopodobne jest, że nie sporządzi on prawidłowo zeznania. Prawdopodobne jest bowiem, że każdy wypłacający przekaże na rzecz podatnika kwotę nieprzekraczającą limitu i, kierując się przepisami art. 42a u.p.d.o.f., nie sporządzi informacji PIT-8C. Łączna zaś kwota wypłaconych świadczeń ze wskazanego tytułu przekraczać będzie limit ustawowy. Jednak podatnik, wobec braku informacji PIT-8C, może nie wykazać w zeznaniu nadwyżki podlegającej opodatkowaniu.

Powyższe prowadzi do wniosku, iż jeżeli wolą ustawodawcy jest, aby sam podatnik opodatkował nadwyżkę, zaś uzyskane od wypłacających podmiotów informacje PIT-8C mają mu to umożliwić, konieczne jest, by takie informacje wypłacający sporządził w każdym przypadku wypłaty świadczenia. W takiej sytuacji podatnik będzie mógł zsumować wszelkie uzyskane środki z analizowanego tytułu, obliczyć nadwyżkę i poddać ją opodatkowaniu.
Dodać należy, że informacja sporządzona przez wypłacającego powinna też trafić do urzędu skarbowego właściwego dla podatnika.