Odpowiedź:

Stosownie do art. 93a § 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) – dalej o.p., spółka niemająca osobowości prawnej, do której osoba fizyczna wniosła na pokrycie udziału wkład w postaci swojego przedsiębiorstwa, wstępuje w przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa wniesionego przedsiębiorstwa, z wyjątkiem tych praw, które nie mogą być kontynuowane na podstawie przepisów regulujących opodatkowanie spółek niemających osobowości prawnej.

Uzasadnienie:

Przepis ten wszedł w życie w dniu 1 stycznia 2016 r. – został dodany ustawą z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1649).
Jest to przepis prawa materialnego, zawarty zresztą w dziale III o.p. „Zobowiązania podatkowe”. To zaś oznacza, że jeśli chodzi o przepisy prawa materialnego – do zdarzenia mającego miejsce w grudniu bierzemy pod uwagę te regulacje, które obowiązywały w grudniu 2015 r.
W stanie prawnym obowiązującym w 2015 r. obowiązywał zaś art. 93a § 2 pkt 2 o.p., wskazujący że w przypadku spółki niemającej osobowości prawnej, do której osoba fizyczna wniosła na pokrycie udziału wkład w postaci swojego przedsiębiorstwa – stosuje się odpowiednio art. 93a § 1 o.p., mówiący o tym że osoba prawna zawiązana (powstała) w wyniku:
1) przekształcenia innej osoby prawnej,
2) przekształcenia spółki niemającej osobowości prawnej
– wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przekształcanej osoby lub spółki.
W uzasadnieniu do nowelizacji (nr druku: 3462) wskazywano, że zasady sukcesji w związku z wniesieniem przedsiębiorstwa jako aportu powinny być analogiczne do zasad sukcesji przy przekształceniu przedsiębiorstwa osoby fizycznej w spółkę kapitałową, przy czym art. 93a § 5 o.p. to „doprecyzowanie” zasad dotychczasowych. Mając na uwadze zamysł ustawodawcy („doprecyzowanie” przepisów dotychczasowych, a nie zmiana o charakterze „rewolucyjnym”) – można uznać, że już w 2015 r. miało miejsce następstwo prawne, co wynikało z art. 93a § 2 pkt 2 w związku z art. 93a § 1 o.p.
Nowelizacja przecina też pewne dotychczasowe spory w orzecznictwie. Za zasadne można tym bardziej uznać twierdzenia zawarte w uzasadnieniu wyroku NSA z dnia 5 marca 2015 r., I FSK 216/14: „Naczelny Sąd Administracyjny zobowiązany jest stwierdzić, że w odniesieniu do okoliczności przedmiotowej sprawy nie podziela kategorycznie wyrażonego poglądu w wyroku z dnia 19 grudnia 2012 r., I FSK 1183/12, zgodnie z którym skoro osoba fizyczna nie traci wraz wniesieniem swego przedsiębiorstwa do spółki niemającej osobowości prawnej swojej podmiotowości podatkowej to nie można przyjąć, by sformułowanie "stosuje się odpowiednio" zawarte w art. 93a § 2 pkt 2 O.p. oznaczało stosowanie wprost regulacji określonych w § 1 tego artykułu do podmiotów wymienionych w § 2 pkt 2 tego przepisu (…) Co prawda nie można utożsamiać wniesienia przedsiębiorstwa osoby fizycznej do osobowej spółki prawa handlowego z przekształceniem regulowanym w art. 551 ustawy z dnia 15 września 2000 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 ze zm.), jednakże Ordynacja podatkowa takiego utożsamienia dokonuje. Należy tym samym uznać, że sam ustawodawca zrównał w skutkach przekształcenie z następstwem prawnym na gruncie O.p.”
Przy czym stan faktyczny opisywany w sprawie różnił się od analizowanego przez sąd – NSA wskazał bowiem, że osoba fizyczna będąc nadal czynnym podatnikiem VAT zobowiązana będzie do złożenia deklaracji VAT (w braku czynności opodatkowanych) - tzw. deklaracji "zerowej".
Jeżeli zaś podatnik (osoba fizyczna) złożył VAT-Z, to wydaje się, że spółka (następca prawny) złoży deklarację za ostatni kwartał 2015 r.

Marcin Andrzejowicz

Odpowiedzi udzielono 26.01.2016 r.