Spółka cywilna sprzedała żonie jednego ze wspólników w pełni zamortyzowany samochód (Skoda Octavia, homologacja ciężarowa). Wystawiła w styczniu fakturę VAT z 22% podatkiem (w 2003 r. skorzystała z pełnego odliczenia VAT), ale nie zaewidencjonowała tej sprzedaży na kasie fiskalnej. Firma świadczy usługi głównie dla przedsiębiorców, użycie kasy fiskalnej następuje kilka razy w miesiącu.
Co należy w tej sytuacji zrobić, żeby ponieść jak najmniejsze konsekwencje?
Żona wspólnika w styczniu zarejestrowała działalność na swoje nazwisko i stała się czynnym podatnikiem VAT.
Czy istnieje możliwość aby zgodnie z prawem zmienić nabywcę na fakturze?
Żona wspólnika zamierza wprowadzić kupiony samochód do ewidencji środków trwałych i odliczyć VAT (ok. 4000 zł).
W przedstawionej sytuacji możliwe są dwa scenariusze.
Jak wynika z treści pytania, spółka cywilna w styczniu sprzedała samochód żonie jednego ze swoich wspólników. Osoba ta (tj. żona ze wspólników) również w styczniu rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej. W tej sytuacji możliwe są w omawianej sytuacji – zależnie od okoliczności sprzedaży samochodu żonie wspólnika - dwa scenariusze.
Po pierwsze, żona wspólnika mogła nabyć samochód w ramach czynności przygotowawczych do prowadzenia działalności gospodarczej. W takiej sytuacji niezaewidencjonowanie sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej było prawidłowe, gdyż nabyła ona samochód jako osoba prowadząca działalność gospodarczą (z punktu widzenia VAT działalnością gospodarczą są bowiem również czynności przygotowawcze do prowadzenia działalności gospodarczej). Jednocześnie w przypadku takim żonie wspólnika przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z otrzymanej faktury, gdyż dokonując zakupu działała już w charakterze podatnika VAT (nawet jeśli w momencie zakupu nie była jeszcze zarejestrowana jako czynny podatnik VAT).
Po drugie, zakupu samochodu żona wspólnika mogła dokonać "prywatnie" (bez związku z rozpoczynaną działalnością gospodarczą). W przypadku takim niezaewidencjonowanie sprzedaży samochodu za pomocą kasy rejestrującej było błędem (przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, Dz. U. Nr 224, poz. 1797, nie przewidują bowiem zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania dostaw samochodów, jak również dostaw środków trwałych), który należy jak najszybciej naprawić ewidencjonując ją za pomocą kasy rejestrującej. W celu uniknięcia ryzyka poniesienia konsekwencji zaniechania zaewidencjonowania przedmiotowej czynności warto, aby wspólnicy spółki cywilnej zawiadomili o popełnionym czynie zabronionym (dokonaniu sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej) celem skorzystania z instytucji "czynnego żalu" (zob. art. 16 § 1 ustawy z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy, tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 z późn. zm.). W przypadku takim nie będzie możliwe odliczenie podatku naliczonego przez żonę wspólnika z otrzymanej faktury (gdyż samochód nabyła "prywatnie", tj. nie działając w charakterze podatnika VAT).
Niezależnie od tego, który ze wskazanych scenariuszy ma miejsce, nie ma możliwości dokonywania zmian w treści wystawionej faktury, w szczególności zmieniać nabywcy na tej fakturze (chyba, że przy jej wystawianiu popełniony został błąd). Tym niemniej w przypadku pierwszego ze wskazanych scenariuszy przedmiotowa faktura – jako faktura wystawiona na imię i nazwisko żony wspólnika – stanowi podstawę do odliczenia podatku na niej naliczonego (podatnikami VAT są bowiem osoby fizyczne, nie zaś prowadzone przez nich firmy; w konsekwencji wymagane na fakturze dane osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą to ich imię i nazwisko; wskazywanie nazw firm osób fizycznych na fakturach nie jest konieczne).
Co należy w tej sytuacji zrobić, żeby ponieść jak najmniejsze konsekwencje?
Żona wspólnika w styczniu zarejestrowała działalność na swoje nazwisko i stała się czynnym podatnikiem VAT.
Czy istnieje możliwość aby zgodnie z prawem zmienić nabywcę na fakturze?
Żona wspólnika zamierza wprowadzić kupiony samochód do ewidencji środków trwałych i odliczyć VAT (ok. 4000 zł).
W przedstawionej sytuacji możliwe są dwa scenariusze.
Jak wynika z treści pytania, spółka cywilna w styczniu sprzedała samochód żonie jednego ze swoich wspólników. Osoba ta (tj. żona ze wspólników) również w styczniu rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej. W tej sytuacji możliwe są w omawianej sytuacji – zależnie od okoliczności sprzedaży samochodu żonie wspólnika - dwa scenariusze.
Po pierwsze, żona wspólnika mogła nabyć samochód w ramach czynności przygotowawczych do prowadzenia działalności gospodarczej. W takiej sytuacji niezaewidencjonowanie sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej było prawidłowe, gdyż nabyła ona samochód jako osoba prowadząca działalność gospodarczą (z punktu widzenia VAT działalnością gospodarczą są bowiem również czynności przygotowawcze do prowadzenia działalności gospodarczej). Jednocześnie w przypadku takim żonie wspólnika przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z otrzymanej faktury, gdyż dokonując zakupu działała już w charakterze podatnika VAT (nawet jeśli w momencie zakupu nie była jeszcze zarejestrowana jako czynny podatnik VAT).
Po drugie, zakupu samochodu żona wspólnika mogła dokonać "prywatnie" (bez związku z rozpoczynaną działalnością gospodarczą). W przypadku takim niezaewidencjonowanie sprzedaży samochodu za pomocą kasy rejestrującej było błędem (przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, Dz. U. Nr 224, poz. 1797, nie przewidują bowiem zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania dostaw samochodów, jak również dostaw środków trwałych), który należy jak najszybciej naprawić ewidencjonując ją za pomocą kasy rejestrującej. W celu uniknięcia ryzyka poniesienia konsekwencji zaniechania zaewidencjonowania przedmiotowej czynności warto, aby wspólnicy spółki cywilnej zawiadomili o popełnionym czynie zabronionym (dokonaniu sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej) celem skorzystania z instytucji "czynnego żalu" (zob. art. 16 § 1 ustawy z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy, tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 z późn. zm.). W przypadku takim nie będzie możliwe odliczenie podatku naliczonego przez żonę wspólnika z otrzymanej faktury (gdyż samochód nabyła "prywatnie", tj. nie działając w charakterze podatnika VAT).
Niezależnie od tego, który ze wskazanych scenariuszy ma miejsce, nie ma możliwości dokonywania zmian w treści wystawionej faktury, w szczególności zmieniać nabywcy na tej fakturze (chyba, że przy jej wystawianiu popełniony został błąd). Tym niemniej w przypadku pierwszego ze wskazanych scenariuszy przedmiotowa faktura – jako faktura wystawiona na imię i nazwisko żony wspólnika – stanowi podstawę do odliczenia podatku na niej naliczonego (podatnikami VAT są bowiem osoby fizyczne, nie zaś prowadzone przez nich firmy; w konsekwencji wymagane na fakturze dane osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą to ich imię i nazwisko; wskazywanie nazw firm osób fizycznych na fakturach nie jest konieczne).