Czy bezwarunkowo umorzone zobowiązania po spłaceniu układu z wierzycielami stanowią koszty podatkowe?
Otrzymaliśmy z sądu postanowienie o ukończeniu postępowania układowego. Po otrzymaniu postanowienia zobowiązania zostały przeksięgowane na kapitał zapasowy.
Umorzone wierzytelności możecie Państwo uznać za podatkowe koszty uzyskania przychodów, o ile uprzednio zostały zarachowane jako przychody należne (oraz pod warunkiem, że wierzytelności te wcześniej nie uległy przedawnieniu). Szczegóły znajdują się w uzasadnieniu.
Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 44 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.p., umorzonych wierzytelności nie uważa się, co do zasady, za koszty uzyskania przychodów. Od zasady tej istnieje jednak bardzo ważny wyjątek dotyczący umorzonych wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 u.p.d.o.p. zostały zarachowane jako przychody należne. Takie umorzone wierzytelności stanowią koszty uzyskania przychodów podatników (dotyczy to również wierzytelności umorzonych w ramach postępowania układowego), o ile przed umorzeniem nie uległy przedawnieniu (ze względu na brzmienie art. 16 ust. 1 pkt 20 u.p.d.o.p.).
A zatem jeżeli przedmiotowe umorzone wierzytelności zostały uprzednio zarachowane przez Państwa jako przychód należny (co najprawdopodobniej miało miejsce, gdyż za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej uważa się również przychody należne - zob. art. 12 ust. 3 u.p.d.o.p.), mogą być one zaliczone do podatkowych kosztów uzyskania przychodów. Co istotne, w celu uzyskania takiej możliwości nie musicie Państwo posiadać żadnych szczególnych dokumentów (jak ma się, przykładowo rzecz, przy zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności nieściągalnych).
Dodać należy, że jeżeli wcześniej zaliczone zostały do kosztów uzyskania przychodów odpisy aktualizujące przedmiotowe wierzytelności (na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 26 u.p.d.o.p.), ich umorzenie spowoduje powstanie przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych (co nie wyklucza możliwości zaliczenia tych wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów jako wierzytelności umorzonych, które uprzednio zostały zarachowane jako przychody należne). Wynika to z art. 12 ust. 1 pkt 4d u.p.d.o.p.
W uzupełnieniu pragnę wyjaśnić, że wartość umorzonych zobowiązań uważana jest za przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych (zob. art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a u.p.d.o.p.). Od zasady tej przepisy przewidują pewne wyjątki, z których jeden dotyczy kwot stanowiących równowartość umorzonych zobowiązań, jeżeli umorzenie zobowiązań jest związane z postępowaniem upadłościowym z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego (zob. art. 12 ust. 4 pkt 8 lit. b u.p.d.o.p.). A zatem w przedstawionej sytuacji umorzone zobowiązania nie stanowią dla firmy, której zostały umorzone, przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych (przychodu podatkowego).