Nowe przepisy mają wejść w życie zasadniczo od 1 stycznia 2026 roku, oczywiście jeśli zostaną uchwalone przez parlament i podpisane przez prezydenta. 

Wprowadzone zostaną zmiany dotyczące zasad zatrudniania lekarzy orzeczników ZUS. Będą oni mogli pracować na umowie o pracę lub umowie o świadczenie usług. Wprowadzone zostają także jasne zasady dotyczące wynagrodzenia lekarzy, oparte o mnożniki średniej pensji krajowej (wynagrodzenia wzrosną o ok. 25 proc.). Rząd zakłada, że w ZUS będzie pracować także więcej młodych lekarzy (wymagany będzie m.in. pięcioletni staż pracy). Do orzekania włączone zostaną inne zawody medyczne. Fizjoterapeuci i pielęgniarki będą mogli orzekać w określonych sprawach (np. rehabilitacja czy samodzielna egzystencja). Decyzję o skierowaniu sprawy do fizjoterapeuty lub pielęgniarki podejmie główny lekarz orzecznik.

Wprowadzone zostaną zmiany organizacyjne w ZUS.

Jak wskazuje Rada Ministrów, orzecznictwo ZUS zostanie skonsolidowane w większych jednostkach, co zapewni łatwiejszy dostęp i lepszą obsługę pacjentów. Lekarze ZUS otrzymają wsparcie asystentów medycznych. Rozwiązanie to ma w założeniu odciążyć ich od zadań administracyjnych.

Wprowadzony zostanie maksymalny 30-dniowy termin na wydanie orzeczenia. Dzięki temu, jak twierdzi rząd, oczekiwanie na decyzję lekarzy orzeczników ma się zmniejszyć kilkukrotnie. Funkcjonować będzie nowy model orzekania.

Obecnie, w I instancji orzeczenie wydawane jest jednoosobowo przez lekarza orzecznika, a w II instancji – przez komisję lekarską w trzyosobowym składzie. Po zmianie, zarówno w I, jak i II instancji, orzekać będzie jedna osoba – ale inna niż ta, która wydała pierwsze orzeczenie. Lekarz rozpatrujący w II instancji będzie musiał mieć odpowiednią specjalizację i doświadczenie.

Osoby, które ubiegały się o rehabilitację leczniczą i uzyskały odmowę skierowania, będą mogły odwołać się od tej decyzji do sądu rejonowego.

Zwiększy się także nadzór prezesa ZUS nad jakością orzeczeń. Możliwe będzie ponowne rozpatrzenie wadliwych orzeczeń.

Ujednolicone zostanie ponadto stosowanie zasad orzecznictwa we wszystkich rodzajach spraw, które prowadzone są przez lekarzy orzeczników i osoby wykonujące samodzielne zawody medyczne.

Funkcjonować będą nowe zasady kontroli zwolnień lekarskich. Doprecyzowano, kiedy można stracić zasiłek chorobowy. Będzie to:

  • praca zarobkowa podczas zwolnienia (z wyjątkiem drobnych czynności, jak np. zakupy);
  • działania przedłużające chorobę, np. forsowny wyjazd podczas rekonwalescencji.

Możliwe będzie jednak korzystanie ze zwolnienia w jednym miejscu, a pracowanie w drugim (np. dla osób z dwoma etatami – jeśli charakter pracy na to pozwala).

O zmianach pisaliśmy m.in.:

Zwolnienie lekarskie w jednej firmie, praca w drugiej

Praca na zwolnieniu lekarskim - pracodawca pracodawcy nierówny

Orzeczenie lekarskie z ZUS dostaniemy szybciej

Nowa organizacja orzecznictwa lekarskiego w ZUS dotknie sędziów, prokuratorów i urzędników