Zmęczeniu podlega każdy człowiek, należy ono do podstawowych prawidłowości fizjologicznych i jest normalną reakcją na nadmierny wysiłek fizyczny lub umysłowy. Brak jednak jednoznacznej definicji tego stanu psychofizycznego - najczęściej określa się je jako stan wewnętrzny, objawiający się głównie obniżeniem zdolności do wykonywania pracy, będący konsekwencją uprzednio podjętego wysiłku.
Zmęczenie zależne jest od wielu czynników – fizycznych, biologicznych i społecznych. W związku z tym rozróżnia się:
1) zmęczenie fizyczne (mięśniowe), którego główną przyczyną jest niedotlenienie i nadmierne nagromadzenie się w mięśniach produktów przemiany materii (głównie kwasu mlekowego) w wyniku długotrwałego i znacznego wysiłku fizycznego;
2) zmęczenie umysłowe objawiające się obniżaniem funkcji poznawczych, będące skutkiem obciążenia uwagi nadmiarem informacji oraz ich częstotliwości, a także monotonią pracy;
3) zmęczenie sensoryczne - polega na obniżonej reakcji narządów zmysłów wskutek długotrwałej ekspozycji na określony bodziec, np. nadmierne obciążenie wzroku przez niewłaściwe (zbyt słabe lub zbyt duże) oświetlenie, powodujące zmęczenie narządu wzroku albo praca w nadmiernym hałasie, co z kolei obciąża narząd słuchu oraz powoduje zmniejszenie wrażliwości na bodźce dotykowe;
4) zmęczenie emocjonalne będące reakcją na działanie czynników stresowych, takich jak presja czasu, stosunki międzypracownicze itp.

Zobacz także: Co trzecia osoba planuje zmienić pracę z powodu stresu>>

Poza obciążeniem statycznym, umysłowym i sensorycznym, na rozwój zmęczenia mają wpływ także inne czynniki, jak warunki zewnętrze: temperatura, wilgotność i ruch powietrza, drgania, wibracje i hałas, czas i pora pracy (dzień, noc) itp. oraz czynniki związane bezpośrednio z pracownikiem – wiek, płeć, ogólna kondycja psychofizyczna, indywidualny rytm biologiczny, używane leki (albo papierosy, alkohol) oraz stan emocjonalny.
Najbardziej krytyczną dla zmęczenia porą są godziny między drugą a czwartą po północy, w tym bowiem czasie człowiek ma najniższy poziom tzw. krzywej fizjologicznej zdolności do pracy, co objawia się zwiększeniem częstotliwości wypadków związanych z pracą oraz jej najniższą wydajnością.

Zobacz także: Na jakie przepisu bhp zwrócić szczególną uwagę podczas organizowania pracy w porze nocnej?>>

W ostatnich latach intensywność pracy wzrasta. Obserwujemy wydłużanie się faktycznego czasu pracy przy równoczesnym skracaniu czasu wypoczynku oraz snu. Konsekwencją tego jest przemęczenie, prowadzące do stanu zagrożenia zdrowia.
Przemęczenie może być skutkiem zmęczenia zarówno ostrego, jak i umiarkowanego, zwłaszcza przy niedostatecznym czasie i formie odpoczynku. Zapobieganie zmęczeniu związanemu z przepracowaniem polega przede wszystkim na odpoczynku, wyspaniu oraz dostarczaniu odpowiedniej ilości płynów i bogatej w składniki odżywcze diecie. Warto o tym pamiętać, przeznaczając coraz więcej czasu na pracę, a coraz mniej na regenerację sił.
Uczucie zmęczenia jest rezultatem m.in. niedotlenienia organizmu na skutek bezczynności mięśni wspomagających funkcjonowanie krwiobiegu. Ta sama przyczyna jest powodem zmęczenia psychicznego - zapotrzebowanie bowiem mózgu na tlen jest kilkanaście razy większe niż mięśni. Dlatego tak ważne są, wymagane przepisami, regularne, co godzinę, 5-minutowe przerwy w pracy przy komputerze , które powinny być przeznaczone na ruch.
Wiele badań i obserwacji wskazuje, że poważny wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie w związku z pracą biurową mają czynniki psychiczno-organizacyjne: stosunki przełożony-podwładny, kontakty urzędnik-petent, stosunki koleżeńskie, adekwatność obowiązków i wymagań do kompetencji i kwalifikacji, poczucie sprawiedliwej oceny wykonywanej pracy, organizacja pracy oraz sprawność działania i profesjonalizm instytucji. Nieprawidłowości w jednej z tych dziedzin prowadzą do pojawiania się stresu - podstępnego i najczęściej negatywnego zjawiska w funkcjonowaniu naszego organizmu.
Szczegółowe wymagania dotyczące warunków środowiska pracy biurowej są określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973).

Zobacz także: Wypalenie zawodowe najczęściej łączy się z depresją lub stresem>>

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.