Zasiłek macierzyński w czasie urlopu rodzicielskiego

W dniu 17 czerwca 2013 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Ustawa ta wprowadza nową instytucję tzw. urlop rodzicielski w wymiarze 26 tygodni. Za okres tego urlopu będzie przysługiwał zasiłek macierzyński w wysokości 60 lub 80% podstawy wymiaru, z możliwością jego wyrównania do 100% w określonych przypadkach.

1. Uprawnieni do zasiłku macierzyńskiego

Zgodnie z ustawą z dnia 28 maja 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 675), zasiłek macierzyński będzie przysługiwał również przez okres określony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego, tj. 26 tygodni.

Zasiłek macierzyński przysługuje więc osobom korzystającym z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego oraz urlopu rodzicielskiego.

 

2. Zasiłek macierzyński w przypadku łączenia urlopu z wykonywaniem pracy u pracodawcy, który udzielił urlopu

Jeżeli pracownik będzie łączył korzystanie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy, który udzielił mu tego urlopu, wówczas wysokość zasiłku macierzyńskiego pomniejsza się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, w którym ten pracownik będzie zatrudniony. Zasiłek macierzyński za ten okres przysługuje również ubezpieczonemu – ojcu dziecka.

 

3. Wysokość zasiłku macierzyńskiego

Tak jak dotychczas, miesięczny zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) jako okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz okres urlopu ojcowskiego wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku. Miesięczny zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego wynosi natomiast 60% podstawy wymiaru zasiłku.

Oznacza to, że zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru, a za okres urlopu rodzicielskiego w wysokości 60% podstawy wymiaru.

W niektórych jednak przypadkach za okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego pracownikowi będzie przysługiwał zasiłek macierzyński w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku. Będzie to miało miejsce w przypadku:

– pracownicy, która nie później niż 14 dni po porodzie, złożyła pisemny wniosek o udzielenie jej, bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze a bezpośrednio po takim urlopie – urlopu rodzicielskiego, jak również ubezpieczonej nie będącej pracownicą, która wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze złożyła w tym terminie,

– pracownika, który złożył wniosek, nie później niż 14 dni po przyjęciu dziecka na wychowanie i wystąpieniu do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub po przyjęciu dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza oraz ubezpieczonego nie będącego pracownikiem, który wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze złożył w tym terminie.

Dla wysokości wypłacanego zasiłku macierzyńskiego będzie miał więc istotne znaczenie moment złożenia wniosku o urlop oraz rodzaj urlopu, o jaki pracownik zawnioskuje.

W przypadku rezygnacji z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, przysługuje jednorazowe wyrównanie pobranego zasiłku macierzyńskiego do 100% podstawy wymiaru zasiłku, pod warunkiem niepobrania zasiłków macierzyńskich za ten okres.

W sytuacji, gdy kobieta zadeklaruje, że od razu wykorzysta cały przysługujący jej urlop (w sumie 52 tygodnie), to zasiłek macierzyński otrzyma w wysokości 80% podstawy wymiaru przez cały ten okres (urlop macierzyński i urlop rodzicielski). W razie rezygnacji z całości lub części urlopu macierzyńskiego i (lub) urlopu rodzicielskiego i powrotu do pracy, będzie jej przysługiwało wyrównanie do 100% podstawy wymiaru zasiłku, o ile nie pobrała zasiłku za okres tych urlopów.

Dotyczy to także sytuacji, w której opiekę nad dzieckiem sprawują oboje rodzice. Jeżeli ojciec dziecka kontynuujący sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, po wykorzystaniu części urlopu przez matkę dziecka zrezygnuje z urlopu, to podstawa wymiaru zasiłku obojga rodziców zostanie wyrównana do 100%, proporcjonalnie do części wykorzystanych przez nich urlopów.

Należy pamiętać o tym, że wysokość zasiłku macierzyńskiego pomniejsza się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, w którym pracownik łączy korzystanie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego takiego urlopu.

 

4. Zasiłek macierzyński w przypadku innych form zatrudnienia

Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego przysługuje nie tylko pracownikom, ale także osobom objętym ubezpieczeniom chorobowym dobrowolnie (zleceniobiorcom, osobom prowadzącym pozarolniczą działalność oraz osobom z nimi współpracującym).